Rhaglen, penderfyniadau a chofnodion

Derbyn unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb.

Derbyniwyd ymddiheuriadau gan y Cynghorwyr Aled Evans ac Elfed P.Roberts a Ruth Roe (Cynrychiolydd Rhieni / Llywodraethwyr Meirionnydd).

Derbyn unrhyw ddatganiadau o fuddiant personol.

Datganodd y Cynghorydd Cai Larsen fuddiant yn eitem 5 ar y rhaglen – Datblygu Fframwaith Adfywio ar gyfer Gwynedd, oherwydd ei fod yn Gadeirydd Bwrdd Cwmni Dre, sef cwmni hyd braich a sefydlwyd gan Gyngor Tref Caernarfon, ac sydd wedi delio gyda rhai o swyddogion Cyngor Gwynedd yng nghyd-destun y Fframwaith Adfywio.  Roedd o’r farn ei fod yn fuddiant oedd yn rhagfarnu, a gadawodd y cyfarfod yn ystod y drafodaeth ar yr eitem.

Nodi unrhyw eitemau sy’n fater brys ym marn y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried.

Dim i’w nodi.

Bydd y Cadeirydd yn cynnig y dylid llofnodi cofnodion y cyfarfod blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 9 Rhagfyr, 2021 fel rhai cywir.

Llofnododd y Cadeirydd gofnodion y cyfarfod blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 9 Rhagfyr, 2021 fel rhai cywir.

Aelod Cabinet – Y Cynghorydd Gareth Thomas

Ystyried adroddiad ar yr uchod.

Derbyn yr adroddiad, gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y cyfarfod, gyda chais am weld y cynlluniau gweithredu yn nes ymlaen yn y flwyddyn.

Croesawyd yr Aelod Cabinet a swyddogion yr Adran Economi a Chymuned i’r cyfarfod.

Cyflwynwyd adroddiad yr Aelod Cabinet Economi a Chymuned yn gwahodd y pwyllgor i graffu cyfeiriad y Fframwaith arfaethedig, a’r camau sydd wedi’u gwneud yn ystod Cyfnod 1 (Gosod y Sylfeini).  Rhannwyd cyflwyniad ar sgrin hefyd i amlinellu prif agweddau’r adroddiad.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. 

Cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau unigol:-

·         Diolchwyd i’r Gwasanaeth am eu holl waith, a nodwyd y cafwyd cychwyn cadarn a chalonogol iawn i’r broses. 

·         Cefnogwyd cyfeiriad y gwaith a nodwyd bod y Gwasanaeth wedi adnabod nad yw pob ardal yr un fath, a bod angen cynlluniau gwahanol sydd wedi’u teilwrio i anghenion gwahanol yr ardaloedd hynny, a’u bod hefyd yn gweld y Cyngor yn bartner gyda’r cymunedau lleol.

·         Croesawyd y ffaith bod y Gwasanaeth yn gweld y broses fel un â pharhad iddi, yn hytrach nag un digwyddiad.

·         Nodwyd bod y datganiadau ardal yn glir, yn gryno ac yn addysgiadol, ac er yr amheuid dilysrwydd rhai ffigurau, roeddent yn fan cychwyn deialog pellach.

·         Bod rhaid sicrhau deialog gyson ac effeithiol rhwng y Cyngor a chymunedau a mentrau cydweithredol gyda’r nod o adfywio’r bröydd.

·         Bod peth pryder bod hwn eto’n un o’r adroddiadau hynny sydd ar y gweill am gyfnod, ac yn hel llwch wedyn.

·         Y croesaid y ffaith bod yna 48 o randdeiliaid yn Llŷn, ond awgrymwyd y dylai’r Badau Achub gael eu cynnwys hefyd, gan eu bod yn weithgar iawn a chanddynt gyfraniad a llais ynglŷn ag adfywio bro.

·         Nad oedd cyfeiriad yn yr adroddiad at ysgolion cynradd / uwchradd, a gwrando ar lais yr ifanc.

·         Nad oedd cyfeiriad at gyflogwyr mawr yn ardal Porthmadog / Penrhyndeudraeth, megis Portmeirion a Rheilffordd Ffestiniog, na chyfeiriad chwaith at Safle Treftadaeth y Byd Llechi Cymru, fydd hefyd yn gweithio i adfywio ein hardaloedd.

·         Bod y cynghorau cymuned a thref yn allweddol i’r drafodaeth, a bod angen i’r Cyngor hwn gydweithio â hwy a pheidio meddwl ei fod yn uwch na hwy, a’u bod hefyd yn medru codi arian i wario yn eu cymunedau eu hunain.

·         Bod y defnydd o’r matrics RACI i’w groesawu, gan ei fod yn fodd o hwyluso ymgynghoriad lle mae yna lawer o randdeiliaid, drwy adnabod y rhanddeiliaid allweddol ar gyfer pobl agwedd.

·         Mai un o fanteision y Fframwaith oedd bod modd i’r cymunedau gyfeirio at y dystiolaeth i’w cynorthwyo i ddenu nawdd a grant.

Mewn ymateb i’r sylwadau, ac i gwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

·         Fel rhan o’r trefniadau ar gyfer y gwaith ymgysylltu, byddai fersiynau papur o’r holl ddeunydd ar gael mewn gwahanol swyddfeydd.  Roedd y gwasanaeth yn awyddus hefyd i weld cyswllt gyda’r llyfrgelloedd o ran darpariaeth a chefnogi petai aelodau o’r cyhoedd yn awyddus i gyfrannu at y gwaith, ond yn ansicr o’r trefniadau ar y platfform digidol.  Byddai angen casglu data hefyd o ran manylion yr unigolion a’r grwpiau sy’n cyflwyno sylwadau er mwyn gwneud asesiad effaith cydraddoldeb ar y gwaith.

·         Y cytunid bod yr amserlen eithaf heriol a  ...  view the full COFNODION text for item 5.

Derbyn yr adroddiad a chroesawu’r gwaith, gyda chais am ddiweddariad fel mae amser yn mynd heibio.

Croesawyd yr Aelod Cabinet a swyddogion yr Adran Addysg i’r cyfarfod.

Aelod Cabinet – Y Cynghorydd Cemlyn Williams

Ystyried adroddiad ar yr uchod.

Cyflwynwyd adroddiad yr Aelod Cabinet Addysg yn ymateb i gais gan aelodau’r pwyllgor am gyflwyniad ar aflonyddu ar athrawon a staff ysgolion trwy gyfryngau cymdeithasol.  Roedd yr adroddiad hefyd yn rhannu gwybodaeth am yr hyn sydd wedi’i wneud a’i gyflawni gan yr Adran Addysg er mwyn bod o gymorth i ysgolion ddelio â sefyllfaoedd ble mae hynny’n digwydd.

Nododd y Pennaeth Addysg, ers paratoi’r adroddiad, bod y Grŵp Strategol Penaethiaid Uwchradd wedi trafod y sefyllfa ymhellach yn eu cyfarfod ar 2 Chwefror, a’i bod yn amlwg bod y sylw a roddwyd i’r mater wedi gweithio, gan fod y sefyllfa wedi tawelu a neb wedi adrodd achos o aflonyddu ers i’r llythyr i rieni / gofalwyr gael ei anfon.  Byddai’r Adran yn parhau i fonitro a chefnogi petai achos yn dod i’w sylw.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. 

Cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau unigol:-

·         Diolchwyd i’r Pennaeth Addysg am y llythyr i’r rhieni / gofalwyr, a nodwyd ei fod yn fyr, yn hollol glir ac yn creu naws briodol.  Croesawyd y cyfeiriad at ‘rai’ disgyblion a ‘rhai’ achosion, a’r anogaeth gref i rieni wirio ffonau symudol eu plant.

·         Nodwyd ei bod yn bechod bod adroddiad o’r fath yn gorfod cael ei baratoi o gwbl, ac awgrymwyd bod y defnydd o ffonau symudol yn gwaethygu problem sy’n bodoli’n barod.

·         Mynegwyd pryder y gallai ysgolion golli staff o ganlyniad i ddigwyddiadau fel hyn, ac er bod yna reolau mewn ysgolion o ran defnyddio ffonau, ayb, roedd yna garfan fechan sy’n gwrando ar ddim, a’u rhieni ddim yn poeni am hynny chwaith.

Mewn ymateb i’r sylwadau, ac i gwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

·         Bod gan yr Adran bolisïau o ran y defnydd o ffonau symudol mewn ysgolion, a bod yr ysgolion yn debygol o edrych ar hynny eto yn sgil y digwyddiadau hyn.  Nodwyd bod disgyblion yn ddibynnol iawn ar ffonau symudol y dyddiau hyn, ac yn hytrach na’u gwahardd, anogid defnydd priodol, aeddfed a chyfrifol ohonynt.  Ni ddymunid cosbi pawb oherwydd ymddygiad lleiafrif bychan iawn, ond cadarnhawyd bod yr ysgolion yn atal unrhyw ddefnydd amhriodol o’r ffonau.

·         Ei bod yn gynamserol ar hyn o bryd i wneud sylw ynglŷn ag adroddiad diweddar yn y wasg ynglŷn ag achos o aflonyddu yn un o ysgolion y sir, ac y byddai yna ddiweddariad maes o law yn sgil edrych ar y sefyllfa yn gyffredinol ac adolygu’r trefniadau.

Aelod Cabinet – Y Cynghorydd Cemlyn Williams

Ystyried adroddiad ar yr uchod.

Cyflwynwyd adroddiad yr Aelod Cabinet Addysg, ar gais y pwyllgor, yn sgil cyhoeddi adroddiad gan Estyn ym mis Rhagfyr 2021, “Dydyn ni ddim yn dweud wrth ein hathrawon”, oedd yn ymateb i wybodaeth a ddaeth i’r amlwg yn 2021 pan welwyd gwybodaeth am aflonyddu rhywiol ar ddisgyblion ar y wefan “Everybody’s Invited.”  Roedd y Pennaeth Addysg wedi gobeithio rhannu cyflwyniad ar sgrin hefyd i amlinellu prif agweddau adroddiad Estyn, ond oherwydd problemau technegol, bu’n rhaid cyflwyno’r wybodaeth ar lafar yn unig, a chytunwyd i anfon y sleidiau at yr aelodau yn dilyn y cyfarfod.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. 

Cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau unigol:-

·         Nodwyd bod adroddiad Estyn yn nodi bod staff ysgolion yn gweithio’n galed i ymateb i’r materion hyn, ond dywed staff hefyd eu bod angen llawer mwy o adnoddau, hyfforddiant, cymorth ac amser.

·         Pwysleisiwyd ei bod yn hollbwysig bod y mater hwn yn flaenoriaeth i ysgolion ar draws Gwynedd, a gan y Llywodraeth hefyd, a bod rhaid i addysgu am hyn fod yn rhan o’r cwricwlwm hefyd.

·         Croesawyd y ffaith bod addysg rhyw ac addysg perthynas yn rhywbeth sy’n cael sylw bellach, a phwysleisiwyd ei bod yn bwysig bod cefnogaeth ar gael i’r staff ar sut i ddelio â materion o’r fath.

·         Nodwyd bod angen bod yn greadigol o ran sut orau i ddarparu’r adnoddau, o ystyried bod amser staff ac athrawon yn brin.  Roedd modd gwneud hyfforddiant ar lein, ac efallai y dylid cael pencampwr ar draws ysgolion sy’n datblygu rhywfaint o arbenigedd, ac yn gallu cynghori yn ôl yr angen.

·         Awgrymwyd bod disgwyliad i athro / ysgol fod yn bopeth i bawb bellach, yn hytrach nag yn darparu addysg yn unig.

·         Nodwyd ei bod yn glir o’r adroddiad bod yr Adran yn cydnabod maint a difrifoldeb y broblem ac yn bwriadu gweithredu.

·         Gan fod y cwricwlwm newydd yn cael ei gyflwyno yn raddol, gan ddechrau o Flwyddyn 7 i fyny, bod rhaid gweithredu ar unwaith drwy’r ysgol gyfan, yn hytrach na disgwyl i newidiadau’r cwricwlwm ddwyn ffrwyth.

·         Gofynnwyd i’r Aelod Cabinet drosglwyddo neges i athrawon a holl staff yr ysgolion yn mynegi gwerthfawrogiad y pwyllgor hwn o’u gwaith arwrol yn sgil, nid yn unig y pandemig, ond hefyd y golled adnoddau dros y degawd diwethaf.

Mewn ymateb i’r sylwadau, ac i gwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

·         Bod yr ehangu ar y gwaith lles sy’n digwydd ar hyn o bryd yr union beth sydd angen digwydd er mwyn hyrwyddo perthnasedd iach, a bod y Cynllun Ysgolion Iach yn gynllun ardderchog i fod yn gwneud hynny.

·         Bod proffil arolygiadau ysgolion yn dangos bod ‘lles’ wedi bod yn dda neu’n rhagorol yn mhob arolwg ar draws y sector ysgolion.  Gan hynny, credid bod ein proffil yng Ngwynedd o ran rhoi bri a’r pwyslais priodol ar les, gan gynnwys y maes yma, yn briodol.

·         Y byddai angen adnoddau ar gyfer rhyddhau staff i gyflawni’r hyfforddiant.  Roedd hyn oll ar waith ac yn cael ei gymryd o ddifri’ gan staff yr  ...  view the full COFNODION text for item 6b

Aelod Cabinet – Y Cynghorydd Cemlyn Williams

Ystyried adroddiad ar yr uchod.

Derbyn yr adroddiad, gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y cyfarfod.

Cyflwynwyd adroddiad yr Aelod Cabinet Addysg yn nodi’r sefyllfa bresennol o ran hygyrchedd ysgolion, gan amlinellu sut y bu cyrraedd at y sefyllfa hon, gan edrych hefyd ar y ffordd ymlaen.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. 

Cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau unigol:-

·         Awgrymwyd y byddai rhieni’n dewis anfon eu plentyn anabl i’r ysgol gymunedol leol, yn hytrach nag i’r ysgol ddynodedig, os o gwbl yn bosib’, ac felly croesawyd y cynnydd oedd wedi digwydd yn y maes ers 2017.

·         Nodwyd bod yr adroddiad yn cyfeirio at rampiau a lifftiau, ond bod anabledd yn faes amrywiol iawn, a holwyd beth oedd darpariaeth y Cyngor o ran anableddau neu gyflyrau gwahanol megis awtistiaeth, anabledd dysgu, nam synhwyrol ayb.

·         Croesawyd y defnydd o liwiau cyferbyniol ar y grisiau yn Ysgol Botwnnog.

·         Nodwyd y dymunid cael sicrwydd, cyn anfon plentyn i ysgol ddynodedig, bod pob carreg yn cael ei throi i weld a yw’n fforddiadwy i ganiatáu i’r plentyn gael yr addysg ar ei stepen drws ei hun.

·         Bod yr addasiadau hygyrchedd yn cael dylanwad positif ar yr ysgol gyfan, ac nid yn unig ar y plant hynny sydd ag anghenion dysgu neu anabledd.

Mewn ymateb i’r sylwadau, ac i gwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

·         Mai’r maen tramgwydd mewn llawer o ysgolion oedd y gwaith ffisegol drud, a bod rhai pethau fwy o fewn cyrraedd yr addasiadau rhesymol y byddai disgwyl i ysgolion eu gwneud. 

·         Bod yna addasiadau heblaw’r rhai ffisegol a nodwyd yn yr adroddiad sy’n rhan o’r strategaeth hygyrchedd, e.e. y cydweithio rhwng rhieni a disgyblion ac ysgolion o ran gwneud addasiadau i’r cwricwlwm / amserlen, a newid defnydd ystafelloedd fel bod cwricwlwm mor llawn â phosib’ ar gael i bob disgybl. 

·         O ran penderfynu ar y math o addasiadau ffisegol sydd eu hangen, y gofynnid i’r swyddogion Anghenion Dysgu Ychwanegol a Chynhwysiad (ADY a CH) edrych ar sefyllfa ac anghenion disgyblion unigol, a chyflwyno argymhellion ar sail hynny.

·         Nad oedd gan yr Adran yr hawl i gyfeirio unrhyw blentyn i ysgol ddynodedig, ac roedd yn ddewis agored i rieni i ba ysgol y dymunent yrru eu plant.  Roedd y mwyafrif llethol yn dewis gyrru eu plant i’w hysgol leol, a gellid edrych ar ddarparu mwy o wybodaeth i rieni o ran beth yw’r cyfleusterau sydd ar gael mewn gwahanol ysgolion.

·         Bod rhieni’n rhan o’r sgwrs ynglŷn â’r posibilrwydd o wneud addasiadau mewn ysgol gyffredin.  Roedd y Tîm ADY a CH yn ymwneud â disgyblion cyn oedran ysgol, ac yn gwybod am ddisgyblion sydd am symud i mewn, ac roedd sgyrsiau’n digwydd rhwng rhieni a’r gwasanaethau canolog.  Gan hynny, roedd dewis rhydd i rieni, ond gorau oll bod y dewis hwnnw’n seiliedig ar wybodaeth ynglŷn â beth yw natur yr ysgol(ion) y mae ganddynt ddiddordeb mewn anfon eu plant iddynt.

·         Ei bod yn hawdd anghofio effaith bositif y newidiadau ar yr ysgol gyfan, a’i bod yn bwysig bod plant, waeth beth yw eu hanghenion, yn gallu dod i’r ysgol heb deimlo’n wahanol i’w  ...  view the full COFNODION text for item 7.

Cyflwyno rhaglen waith craffu ddiwygiedig ar gyfer 2021-22.

Eglurodd y Cadeirydd nad oedd yna newidiadau i’r rhaglen waith ar hyn o bryd, ac felly nad oedd angen trafodaeth, na phleidlais ar y mater.