Agenda item

I ystyried y wybodaeth, risgiau sy’n deillio o’r strategaeth, a chraffu penderfyniadau’r Cabinet

• Derbyn yr adroddiad
• Nodi’r amserlen, y rhagolygon a’r risgiau perthnasol yng nghyswllt cyllideb y Cyngor
• Derbyn penderfyniadau’r Cabinet (28 Medi 2021)

Cyflwynwyd adroddiad ar gais yr Aelod Cabinet Cyllid yn nodi amserlen, rhagolygon a risgiau perthnasol yng nghyswllt strategaeth cyllideb y Cyngor i’r Pwyllgor. Gosodwyd cyd-destun i’r adroddiad gan amlygu i’r Cabinet ystyried yr adroddiad 28 Medi 2021. Penderfynodd y Cabinet gymeradwyo’r drefn ac amserlen llunio Cyllideb 2022/23, gan nodi os bydd bwlch cyllido i fantoli cyllideb 2022/23, bydd y Cyngor yn defnyddio cyllidebau a chronfeydd wrth gefn i liniaru colledion adnoddau yn y tymor byr, a phwyllo cyn adnabod arbedion ychwanegol fydd angen yn ystod Haf 2022. Hefyd, penderfynodd y Cabinet dderbyn cynnwys yr adroddiad fel Cynllun Ariannol Tymor Canolig y Cyngor, gan nodi bod cynllunio ariannol yn hynod heriol.

Mynegwyd bod sawl cais eleni am adnoddau ychwanegol o ganlyniad i bwysau ychwanegol ar wasanaethau’r Cyngor. Nodwyd mai Grant Llywodraeth Cymru yw prif ffynhonnell ariannol y Cyngor a bod y Llywodraeth wedi nodi eu bwriad i gyhoeddi setliad drafft 2022/23 ar gyfer awdurdodau lleol ar 21 Rhagfyr 2021 a’r setliad terfynol ar yr 2il o Fawrth 2022. Eglurwyd bod yr amserlen yma’n un hynod heriol a bod ansicrwydd ariannol o ganlyniad i’r pandemig.

Pwysleisiodd yr Aelod Cabinet Cyllid bwysigrwydd y seminarau rhithiol ar y gyllideb i aelodau ym mis Ionawr, a phwysodd ar bawb i bresenoli eu hunain yn y sesiynau.

Nododd y Pennaeth Cyllid, bod cais i isafu unrhyw newid rhwng y setliad ddrafft a'r setliad grant terfynol, gan mai anodd, o dan yr amgylchiadau presennol yw cynllunio ar gyfer 2022/23. Ategodd bod niferoedd Covid yn parhau’n uchel yng Ngwynedd ac nad oedd arwydd clir o pryd fydd y wlad a’r byd yn adfer. Cyfeiriodd at gefnogaeth y Gronfa Galedi sydd ar hyn o bryd yn ariannu costau sylweddol ychwanegol ym meysydd digartrefedd, gofal, a phrydau ysgol am ddim, ond amlygodd ei bryder o ddatganiad gan y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Lleol na fydd Cronfa Caledi o Ebrill 2022 ymlaen. O ganlynaid, byddai gallu’r Cyngor i barhau i gyllido’r gwasanaethau uchod ar lefel uwch yn ddibynnol ar ddyraniad arian ychwanegol yn y setliad.

Cyfeiriwyd at ragdybiaethau oedd yn gosod tri senario - gorau, canolog a gwaethaf o fewn rheswm. Er yn ragdybiaethau bras, nodwyd bod sefyllfa gyllidol gadarn y Cyngor a chronfeydd wrth gefn iach yn golygu fod modd defnyddio’r cronfeydd hyn i liniaru sefyllfa tymor byr. Tynnwyd sylw at yr heriau fydd yn wynebu’r Cyngor, yn cynnwys adferiad Covid, a chynnydd chwyddiant mewn cyflogau, yswiriant cenedlaethol, cost tanwydd, ayb.

Mynegwyd nad oedd rheswm i addasu’r strategaeth, gan nad oedd tystiolaeth digonol ar hyn o bryd i wneud hynny

Diolchwyd am yr adroddiad

Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion a ganlyn gan aelodau:-

·         Bod yr argymhelliad i ddefnyddio cronfeydd wrth gefn i liniaru sefyllfa yn gam positif iawn ar gyfer y tymor byr.

·         Cydweld gyda defnyddio cronfeydd wrth gefn fel nad oes toriadau.

·         A oes ystyriaeth goblygiadau i ffordd newydd o weithio wedi eu hystyried?

·         Bod trefn gadarn a llwyddiannus o fonitro arbedion - hawdd fyddai defnyddio reserfau - angen rhannu neges gydag adrannau yn nodi, er nad oes arbedion newydd wedi’u cynllunio, y bydd angen i’r Cyngor weithio yn effeithiol, ac awgrymwyd rhoi trefn effeithlonrwydd yn ei le.

Mewn ymateb i gwestiwn o effaith Covid ar gyllideb y Cyngor i’r dyfodol, nododd y Pennaeth Cyllid bod Covid wedi golygu gwariant sylweddol uwch dros y 18 mis diwethaf. Er hynny mae’r hyn mae Gwynedd wedi ei hawlio gan y Gronfa Caledi wedi profi yn anrhydeddus iawn. Penderfyniad y Cyngor yn fuan iawn ar ddechrau’r pandemig oedd blaenoriaethu iechyd a diogelwch trigolion y Sir, ac wrth i’r Llywodraeth gamu i mewn wedyn gyda chyfraniadau roedd darlun iach i gyllidebau Gwynedd ar ddiwedd 2020/21, a’r cronfeydd wrth gefn bellach ar gael i ymdrin gyda photensial o ergyd ariannol yn 2022/23.

Mewn ymateb i sylw ynglŷn ag arbedion costau rhedeg swyddfeydd a chostau teithio, nodwyd nad oedd costau teithio’r aelodau etholedig a staff swyddfa yn arwyddocaol o safbwynt cyllideb gyfan y Cyngor, ac nad oedd cwtogiad aruthrol yn y costau hyn oherwydd bod staff gofal, a staff allanol eraill, yn gorfod parhau i deithio er mwyn cyflawni eu dyletswyddau.

Mewn ymateb i  sefydlu trefn effeithlonrwydd, awgrymwyd bod cyfle bob amser i wella hyd yn oed mewn argyfwng. Ystyriwyd mai’r ‘drefn’ fyddai peidio rhuthro gan barhau i fonitro arbedion hanesyddol gyda phwyslais ar adrannau i gymryd perchnogaeth.

PENDERFYNWYD

·         Derbyn yr adroddiad

·         Nodi’r amserlen, y rhagolygon a’r risgiau perthnasol yng nghyswllt cyllideb y Cyngor

·         Derbyn penderfyniadau’r Cabinet (28 Medi 2021)