Agenda item

I ystyried  yr adroddiad a chytuno ar yr argymhelliad ynglŷn a maint y Pwyllgor i’r dyfodol. 

• Derbyn yr adroddiad
• Cymeradwyo cynnydd yn y Rhaglen Waith a cheisio diweddariad ar gyfer cyfarfod Mis Chwefror
• Argymell i’r Cyngor Llawn maint cyfansawdd o 18 aelod ar gyfer y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio - 12 Aelod Cyfetholedig a 6 Aelod Lleyg. I fod yn weithredol o 5 Mai 2022
• Derbyn y newidiadau arfaethedig i’r Cyfansoddiad – newidiadau statudol i’w cyflawni gan y Swyddog Monitro yn unol a’i hawl dan y Cyfansoddiad.

 

Cyflwynwyd adroddiad gan y Swyddog Monitro yn diweddaru'r Pwyllgor ar gynnydd yn y rhaglen waith mewn ymateb i Ddeddfwriaeth sy’n cyflwyno newidiadau a grymoedd llywodraethiant Llywodraeth Leol yng Nghymru. Atgoffwyd yr Aelodau bod y Pwyllgor wedi mabwysiadu rhaglen waith (Mai  2021) sy’n ymateb i ddarpariaethau a gofynion y Ddeddf ac sy’n cyfarch y camau mewn modd amserol a phriodol.

 

Tynnwyd sylw at newidiadau penodol statudol i swyddogaethau a chyfansoddiad y Pwyllgor Archwilio a Llywodraethu o fewn y Ddeddf gan gyfeirio at yr atodiad oedd yn amlinellu prif newidiadau i’r Cyfansoddiad.  Adroddwyd, gyda thraean yr aelodaeth yn Aelodau lleyg, bod hysbyseb i ganfod aeldoau wedi ei chyhoeddi a bod cyfundrefn gyda phanel penodi mewn lle i argymell i’r Cyngor Llawn fydd yn cymeradwyo’r penodiadau yn unol a drefn a sefydlwyd Mai 2017.

 

Diolchwyd am yr adroddiad.

 

Yn ystod y drafodaeth ddilynol cafwyd y cwestiynau a’r ymatebion canlynol:

 

·         A oes modd i Gynghorydd sydd yn ymddeol roi ei enw ymlaen fel Aelod Lleyg?

Byddai rhaid cael bwlch o 12 mis rhwng ymddeol a gwneud cais

·         A fydd y Cadeirydd yn derbyn tal am fod yn Gadeirydd?

Bydd Cadeirydd yn derbyn lwfans aelod cyfetholedig sydd wedi ei osod gan y Panel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol

·         A oes ymateb wedi ei dderbyn i’r hysbyseb?

Dyddiad cau yw Tachwedd 25ain - gwybodaeth wedi ei rannu gyda’r Aelodau i annog rhywun addas i geisio

·         Pwy fydd yn penodi’r Aelodau Lleyg?

Yn unol â threfn a sefydlwyd yn Mai 2017, bydd y panel yn cynnwys Cadeirydd y Cyngor, Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio a’r Aelod Cabinet Cyllid a fydd wedi eu cynghori gan y Pennaeth Cyllid a’r Swyddog Monitro. Bydd y ceisiadau yn cael eu hystyried ac argymhelliad yn cael ei gyflwyno i’r Cyngor llawn.

·         A fydd Cynghorau ymylol yn chwilio am yr un Aelodau ac a fydd modd i un person fod yn aelod ar ddau bwyllgor?

Derbyniol i Aelodau fod yn aelodau Pwyllgor mewn mwy nag un Sir

·         Os methu penodi a fydd ‘sedd wag’ yn cael ei nodi?

Er bod penodi efallai yn heriol, os na fydd pob sedd yn cael ei llenwi, bydd rhaid amlygu sedd wag

·         A yw’r Aelodau Lleyg yn gorfod bod o Wynedd?

Dim rhaid i aelodau fod o Wynedd, ond bod gofyn iddynt fod a chysylltiad a’r Sir

·         Pwy fydd yn monitro safon? A fydd balans gwleidyddol yn cael ei ystyried?

Bod aelodau lleyg gyda barn annibynnol - bydd angen i unrhyw fuddiant gael ei gofnodi gyda manylion cofrestru gyda phlaid wleidyddol

·         A fydd modd ystyried cynnal cyfarfod anffurfiol i bawb ddod i adnabod ei gilydd cyn dechrau’r drefn newydd?

Hyn heb ei drafod yn swyddogol. Nodwyd ynghyd ag aelodau lleyg y bydd aelodau newydd posib hefyd ar y Pwyllgor, felly derbyn yr awgrym i gynnal sgwrs ymlaen llaw yn nodi dyheadau rôl, cyn efallai penodi Cadeirydd

·         Gydag Aelod Lleyg i’w benodi fel Cadeirydd ar y Pwyllgor, awgrym i’r panel cyfweld holi ymgeiswyr os ydynt yn ystyried eu hunain yn addas ar gyfer bod yn Gadeirydd.

Posib holi os oes ‘diddordeb’ gan ymgeisydd i fod yn Gadeirydd.  Ategwyd bod yr hysbyseb hefyd yn amlygu hyn

·         Os penodi 4 aelodau lleyg a fydd yn dderbyniol cael dwy sedd wag os penderfynir parhau gydag 18 aelod?

Os mai'r penderfyniad fydd parhau gydag 18 aelod dyma beth fydd cyfansoddiad yr aelodaeth ar gyfer y Pwyllgor - bydd angen parhau i geisio llenwi’r seddau gwag.

·         Derbyn bod newidiadau sylweddol i’r Pwyllgor hwn - bydd gweld colli nifer o aelodau profiadol

 

 PENDERFYNWYD

·         Derbyn yr adroddiad

·         Cymeradwyo cynnydd yn y Rhaglen Waith a cheisio diweddariad ar gyfer cyfarfod Mis Chwefror

·         Argymell i’r Cyngor Llawn maint cyfansawdd o 18 aelod ar gyfer y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio - 12 Aelod Cyfetholedig a 6 Aelod Lleyg. I fod yn weithredol o 5 Mai 2022

·         Derbyn y newidiadau arfaethedig i’r Cyfansoddiad – newidiadau statudol i’w cyflawni gan y Swyddog Monitro yn unol a’i hawl dan y Cyfansoddiad.

 

 

Wrth ddod ar cyfarfod i ben amlygodd y Cadeirydd mai dyma gyfarfod diwethaf Mr Dafydd Edwards (Pennaeth Cyllid) - diolchwyd iddo am ei waith, ei gefnogaeth i’r Pwyllgor a’i agwedd broffesiynol o sicrhau bod y Cyngor mewn dwylo da. Dymunwyd ymddeoliad hyblyg hapus iddo.