Agenda item

Cytunwyd mewn egwyddor i drosglwyddo swyddogaethau Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru trwy gytundeb dirprwyo i Gyd-Bwyllgor Corfforaethol Gogledd Cymru yn amodol ar;

a)    bod y fframwaith statudol mae Llywodraeth Cymru yn ei ddatblygu yn caniatáu dirprwyo'r swyddogaethau gweithredol perthnasol i Gyd-Bwyllgor Corfforaethol,

b)    bod Cyd-Bwyllgor Corfforaethol Gogledd Cymru yn cytuno i sefydlu Is-Bwyllgor, ag aelodaeth i'w gytuno gyda'r Cynghorau, i gyflawni swyddogaethau'r Bwrdd Uchelgais Economaidd.

Cynigwyd y trosglwyddiad hwn er mwyn cyflawni model llywodraethu symlach, gan osgoi dyblygu. Cyflwynir adroddiad manwl pellach ar y fframwaith ar gyfer gweithredu i gyfarfod dilynol o'r Cabinet.

Cyflwynwyd yr eitem gan y Cyng. Dyfrig Siencyn

PENDERFYNWYD

Cytunwyd mewn egwyddor i drosglwyddo swyddogaethau Bwrdd Uchelgais Economaidd Gogledd Cymru trwy gytundeb dirprwyo i Gyd-Bwyllgor Corfforaethol Gogledd Cymru yn amodol ar;  

1. bod y fframwaith statudol mae Llywodraeth Cymru yn ei ddatblygu yn caniatáu dirprwyo'r swyddogaethau gweithredol perthnasol i Gyd-Bwyllgor Corfforaethol, 

2. bod Cyd-Bwyllgor Corfforaethol Gogledd Cymru yn cytuno i sefydlu Is-Bwyllgor, ag aelodaeth i'w gytuno gyda'r Cynghorau, i gyflawni swyddogaethau'r Bwrdd Uchelgais Economaidd.  

Cynigwyd y trosglwyddiad hwn er mwyn cyflawni model llywodraethu symlach, gan osgoi dyblygu. Cyflwynir adroddiad manwl pellach ar y fframwaith ar gyfer gweithredu i gyfarfod dilynol o'r Cabinet. 

TRAFODAETH

Cyflwynwyd yr adroddiad gan nodi fod y Cyd-Bwyllgor Corfforedig Rhanbarth y Gogledd bellach wedi ei sefydlu dan ddeddfwriaeth Llywodraeth Cymru. Mynegwyd ei bod yn orfodol bellach i chwe sir y Gogledd ei sefydlu’r Cyd-bwyllgor Corfforedig i drafod materion cynllunio a thrafnidiaeth ac ei bod yn ddewisol i drafod llesiant Economaidd. Eglurwyd fod yr adroddiad hwn yn gofyn i drosglwyddo Swyddogaethau’r Bwrdd Uchelgais Economaidd trwy Gyd-Bwyllgor Corfforaethol Gogledd Cymru.

Tywysodd y Pennaeth Cyllid, a gomisiynwyd i gydlynu’r gwaith o sefydlu’r Cyd-Bwyllgor, trwy’r cyflwyniad gan amlygu’r prif bwyntiau.  Pwysleisiodd bellach fod y ddeddfwriaeth yn ei le, ac  o’i ganlyniad fod angen gwneud y trefniadau priodol i gynnal cyfarfod cyntaf y Cyd-Bwyllgor cyn diwedd mis Ionawr fel bod modd mabwysiadu’r gyllideb ar gyfer 2022/23. Er hyn, mynegwyd na fydd y swyddogaethau cychwynnol y Cyd-Bwyllgor ddim yn cychwyn tan diwedd Mehefin 2022.

Eglurwyd fod dyletswydd cyfreithiol i ddelio gyda materion cynllunio ynghyd a trafnidiaeth, ac mai grym dewisol yw i ddelio a llesiant economaidd sydd ar hyn o bryd yn cael ei ddelio drwy’r Bwrdd Uchelgais. Mynegwyd fod y gofyniad cyfreithiol a dyletswyddau yn ddi-oed ac mae brys i symud ymlaen. Pwysleisiwyd fod llawer o waith da wedi ei wneud yn rhanbarthol ac fod y gwaith o sefydlu egwyddorion wedi ei wneud yn barod. Amlygwyd yr angen i osgoi dyblygu trafodaeth, cadw costau i lawr tra yn ceisio sicrhau fod penderfyniadau yn cael ei gwneud mor agos i’r bobl a sy’n briodol bosib. 

Amlygwyd swyddogaethau cychwynnol y Cyd-Bwyllgor a oedd yn cynnwys paratoi a diwygio Cynllun Datblygu Strategol ynghyd a datblygu cynllun trafnidiaeth rhanbarthol. Pwysleisiwyd fod y Bwrdd Uchelgais wedi bod yn gwneud gwaith da ac y bydd eu trosglwyddo i’r Cyd-Bwyllgor yn sicrhau na fydd dyblygu ac yn symleiddio’r trefniadau. Mynegwyd y bydd angen gwneud gwaith ar feysydd penodol cyn gwneud y penderfyniad yn llawn.

O ran llywodraethu, mynegwyd mae yr Is-Bwyllgorau fydd yn gwneud y gwaith trwm o ran y Cyd-Bwyllgor Corfforedig a bydd angen Is-bwyllgor Archwilio ynghyd a Phwyllgor Safonau. Eglurwyd y bydd modd dirprwyo aelodaeth y Is fyrddau a fydd yn rhannu’r baich rhwng Aelodau Cabinet ynghyd a cyfethol aelodau o ddiddordeb i’r maes i’r is-fyrddau. Nodwyd y bydd angen penodi Swyddogion Statudol, ac y bydd modd menthyg y swyddogion gan awdurdod leol i wneud y gwaith. Mynegwyd y bydd posibilrwydd mai Gwynedd fydd yn arwain ar y gwaith gan fod y Swyddogion Statudol wedi ei penodi i’r Bwrdd Uchelgais.

Amlinellwyd y camau nesaf gan nodi fod Cadeirydd Parc Cenedlaethol Eryri wedi ei ethol fel cynrychiolydd y Parc ar y Cyd-Bwyllgor. Mynegwyd y bydd trefniadau yn cael ei wneud gynnal y cyfarfod cyntaf yn ystod mis Ionawr. Mynegwyd gan ei fod yn orfodol i’w sefydlu ac ei fod yn cyfle i’w weithredu yn llwyddiannus ac mewn modd mae’r Cyngor a’r partneriaid yn hapus a hwy.

Sylwadau’n codi o’r drafodaeth

¾     Nodwyd dros y blynyddoedd diwethaf nad oedd cefnogaeth rhanbarthol i’r Cyd-bwyllgor. Eglurwyd nad oes dim dewis ond am symud y cynllun yn ei flaen gan nodi y bydd angen trefniadau craffu.

¾     Mynegwyd ei fod yn orfodol, ac o ganlyniad fod angen i’r Cyngor fod yn rhan ohono er mwyn llywio’r trefniadau. Ychwanegwyd fod angen sicrhau yn ogystal fod y Gymraeg yn cael lle priodol o fewn y Cyd-bwyllgor.

¾     Eglurwyd fod angen derbyn ei fod yn gam tuag ar ad-drefnu Llywodraeth Leol drwy’r drws cefn gan Lywodraeth Cymru, ynghyd a symud democratiaeth ymhellach oddi wrth y trigolion. Pwysleisiwyd nad oes dewis ond am dderbyn ond fod y datrysiad hwn yn un pragmataidd.