Agenda item

·         Derbyniwyd yr adroddiad ar adolygiad diwedd Tachwedd 2021 o’r Gyllideb Refeniw, ac ystyried y sefyllfa ariannol ddiweddaraf parthed cyllidebau pob adran / gwasanaeth.

·         Nodwyd fod effaith ariannol Covid yn parhau yn 2021/22, sydd yn gyfuniad o gostau ychwanegol, colledion incwm a llithriad yn y rhaglen arbedion, gan fod y Cyngor wedi rhoi blaenoriaeth i ddiogelu iechyd a bywydau pobl Gwynedd mewn ymateb i’r argyfwng.

·         Nodwyd fod cyfundrefn cymorth Covid Llywodraeth Cymru drwy gronfa caledi yn parhau, ond nad yw’n cyfarch gorwariant oherwydd llithriad yn y rhaglen arbedion.

·         Nodwyd fod gorwariant sylweddol gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a’r Adran Priffyrdd a Bwrdeistrefol eleni.

·         Cymeradwywyd yr argymhellion a’r trosglwyddiadau ariannol canlynol ar gyllidebau Corfforaethol, fod:

¾    Tanwariant o (£20k) yn ymwneud â chostau cyfalaf yn cael ei neilltuo i gronfa ariannu'r rhaglen gyfalaf.

¾    Tanwariant net o (£1,846k) ar gyllidebau Corfforaethol yn mynd i Gronfa Cefnogi’r Strategaeth Ariannol i gynorthwyo i wynebu’r heriau ariannol sydd yn wynebu’r Cyngor yn arbennig felly o ganlyniad i’r argyfwng Covid.

Cyflwynwyd yr eitem gan y Cyng. Ioan Thomas  

PENDERFYNWYD

• Derbyniwyd yr adroddiad ar adolygiad diwedd Tachwedd 2021 o’r Gyllideb Refeniw, ac ystyried y sefyllfa ariannol ddiweddaraf parthed cyllidebau pob adran / gwasanaeth.
• Nodwyd fod effaith ariannol Cofid yn parhau yn 2021/22, sydd yn gyfuniad o gostau ychwanegol, colledion incwm a llithriad yn y rhaglen arbedion, gan fod y Cyngor wedi rhoi blaenoriaeth i ddiogelu iechyd a bywydau pobl Gwynedd mewn ymateb i’r argyfwng.
• Nodwyd fod cyfundrefn cymorth Covid Llywodraeth Cymru drwy gronfa caledi yn parhau, ond nad yw’n cyfarch gorwariant oherwydd llithriad yn y rhaglen arbedion.
• Nodwyd fod gorwariant sylweddol gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a’r Adran Priffyrdd a Bwrdeistrefol eleni.
• Cymeradwywyd yr argymhellion a’r trosglwyddiadau ariannol canlynol ar gyllidebau Corfforaethol, fod:

¾     Tanwariant o (£20k) yn ymwneud â chostau cyfalaf yn cael ei neilltuo i gronfa ariannu'r rhaglen gyfalaf.

¾     Tanwariant net o (£1,846k) ar gyllidebau Corfforaethol yn mynd i Gronfa Cefnogi’r Strategaeth Ariannol i gynorthwyo i wynebu’r heriau ariannol sydd yn wynebu’r Cyngor yn arbennig felly o ganlyniad i’r argyfwng cofid.

TRAFODAETH

Cyflwynwyd yr adroddiad gan nodi ei fod yn manylu ar yr adolygiad diweddaraf o gyllideb refeniw’r Cyngor a’r rhagolygon tuag at diwedd y flwyddyn ariannol. Eglurwyd fod adroddiadau blaenorol wedi amlygu fod effaith ariannol y pandemig wedi bod yn sylweddol i’r Cyngor gyda cyfuniad o gostau ychwanegol ynghyd  â cholledion incwm werth dros £20miliwn yn 2020/21 ac yn £10miliwn hyn yn hyn eleni. Ychwanegwyd fod ceisiadau i ad-hawlio yn cael ei wneud yn fisol o gronfa caledi Llywodraeth Cymru.

Mynegwyd yn dilyn llunio rhaglen ddiwygiedig  o arbedion ar gyfer 2021/22 drwy ddileu, llithro ac ail broffilio cynlluniau arbedion nodwyd fod oediad mewn gwireddu arbedion yn parhau mewn rhai meysydd, gyda oediad o ganlyniad i’r pandemig yn ffactor amlwg. Tynnwyd sylw at y prif feysydd ble mae gwahaniaethau sylweddol.

Mynegwyd fod yr adran yn rhagweld gorwariant o bron i £1miliwn yn yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant eleni gyda methiant cyflawni arbedion gwerth £855k yn ffactor amlwg. Nodwyd mai y prif feysydd gorwariant yw gwasanaeth pobl hŷn, anableddau dysgu a gofal cymunedol. Pwysleisiwyd fod effaith  pandemig wedi cael ardrawiad sylweddol ar yr adran gyda gwerth dros £3miliwn wedi ei hawlio gan Lywodraeth Cymru tuag at gostau ychwanegol yn y cyfnod.

Esboniwyd o ganlyniad i’r Cyngor yn dyrannu £1.8miliwn ychwanegol i’r Adran Blant a Cefnogi Teuluoedd yn y gyllideb 2021/22 i gwrdd â phwysau cynyddol, ynghyd â dileu gwerth £1.1 miliwn o gynlluniau arbedion, fod rhagolygon ariannol yr adran yn addawol iawn. Tynnwyd sylw at broblemau gorwariant yn y maes casglu a gwaredu gwastraff yn yr Adran Priffyrdd a Bwrdeistrefol sydd yn parhau. Eglurwyd fod yr adran yn wynebu costau ychwanegol yn ymwneud a’r pandemig ond fod yr adran yn ffyddiog y bydd y Llywodraeth yn parhau i ddigolledu’r adran am weddill y flwyddyn.

Yn Gorfforaethol, nodwyd fod rhagdybiaethau darbodus wrth osod cyllideb 2021/22 yn gyfrifol am gynnyrch treth ychwanegol ac hefyd yn cyfrannu at y tanwariant ar Ostyngiadau Treth Cymru. O ganlyniad i hyn, mynegwyd fod sefyllfa ariannol y Cyngor yn cael ei fantoli o ganlyniad i danwariant ar gyllidebau Corfforaethol yn ogystal â’r mwyafrif o adrannau.

Sylwadau’n codi o’r drafodaeth

¾    Nodwyd fod gorwariant yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant yn ddeillio o arbedion hanesyddol sydd yn anodd i’w cyflawni ond eglurwyd fod gwaith yn mynd yn ei flaen i ddelio ar arbedion.

¾    Mynegwyd fod gwaith ymchwil yn cael ei wneud ar hyn o bryd yn benodol i edrych ar y gorwariant yn y maes Casglu Gwastraff yn yr Adran Briffyrdd. Eglurwyd nad yw’r cylchdeithiau newydd wedi gwreiddio eto, ac amlygwyd costau ychwanegol sydd wedi bod yn y maes o ganlyniad i’r pandemig.

¾    Nodwyd pryder am ddefnyddio y gair gorwariant gan nad gorwariant yw’r costau yma ond gwir gost o redeg gwasanaethau sydd yn cynorthwyo pobl, o ganlyniad mynegwyd yr angen i ofyn am fwy o gefnogaeth gan Lywodraeth San Steffan i ariannu awdurdodau lleol i gefnogi trigolion Gwynedd.

¾    Diolchwyd i Lywodraeth Cymru am y gefnogaeth i gadw canolfannau hamdden Gwynedd, Byw’n Iach, dros y cyfnod y pandemig. Mynegwyd fod y canolfannau ar agor gyda mesurau diogelwch yn ei lle a rhoddwyd anogaeth i bobl fynd i’w defnyddio.