Agenda item

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd oddi wrthi dan Adran 4.20 o’r Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Judith Humphreys yn cynnig fel a ganlyn:-

 

“Fod y Cyngor yn galw ar Lywodraeth Cymru, Llywodraeth San Steffan a’r sefydliadau perthnasol i ymrwymo i:

 

- broffesiynoli chwaraeon merched fel bod merched yn cael yr un cyfleoedd â thâl â dynion.

- sicrhau bod merched yn cael eu cynrychioli ar fyrddau chwaraeon ar bob lefel.

- sicrhau bod cyfleusterau addas ar gyfer chwaraeon merched yn arbennig o ran pêl droed a rygbi.

-bod chwaraeon merched yn cael sylw cyfartal â dynion ar y cyfryngau ac yn y Wasg.”

 

 

 

Bod y Cyngor yn galw ar Lywodraeth Cymru, Llywodraeth San Steffan a’r sefydliadau perthnasol i ymrwymo i:

 

- broffesiynoli chwaraeon merched fel bod merched yn cael yr un cyfleoedd â thâl â dynion.

- sicrhau bod merched yn cael eu cynrychioli ar fyrddau chwaraeon ar bob lefel.

- sicrhau bod cyfleusterau addas ar gyfer chwaraeon merched yn arbennig o ran pêl droed a rygbi.

-bod chwaraeon merched yn cael sylw cyfartal â dynion ar y cyfryngau ac yn y Wasg.

 

 

(A)      Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Judith Humphreys o dan Adran 4.20 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

“Bod y Cyngor yn galw ar Lywodraeth Cymru, Llywodraeth San Steffan a’r sefydliadau perthnasol i ymrwymo i:

 

- broffesiynoli chwaraeon merched fel bod merched yn cael yr un cyfleoedd â thâl â dynion.

- sicrhau bod merched yn cael eu cynrychioli ar fyrddau chwaraeon ar bob lefel.

- sicrhau bod cyfleusterau addas ar gyfer chwaraeon merched yn arbennig o ran pêl droed a rygbi.

-bod chwaraeon merched yn cael sylw cyfartal â dynion ar y cyfryngau ac yn y Wasg.”

 

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w chynnig, gan nodi:-

 

·         Bod llai o ferched na bechgyn yn cymryd rhan mewn chwaraeon, a bod merched yn fwy tebygol o beidio â pharhau â chwaraeon ar ôl dechrau.

·         Yn ôl y “Women’s Sports Foundation” a sefydlwyd gan Bille Jean King, mai’r prif reswm dros gael cyfle cyfartal i ferched mewn chwaraeon yw er mwyn i ferched hefyd dderbyn y buddion pwysig a ddaw drwy gyfranogi mewn chwaraeon - sef y buddion seicolegol, ffisiolegol a chymdeithasol.

·         Bod hwn yn fater sy’n teilyngu sylw difrifol swyddogion iechyd cyhoeddus, arweinwyr chwaraeon, addysgwyr a’n gwleidyddion.

·         Yn hanesyddol, nad oedd gan ferched yr hawl i gyfranogi mewn chwaraeon, ond bod diwylliant chwaraeon yn ein cymdeithas hyd heddiw yn fwy gwrywaidd na benywaidd, gyda mwy o statws yn cael ei roi i chwaraeon dynion, a hynny oherwydd bod chwaraeon gwrywaidd yn derbyn llawer mwy o fuddsoddiad ac yn llawer iawn mwy amlwg a gweledol ar y cyfryngau.

·         Yn ôl y “Women’s and Sports Fitness Foundation”, bod buddsoddiad masnachol, a’r sylw ar y cyfryngau mae chwaraeon merched yn dderbyn, yn cyd-blethu â’i gilydd.

·         Er mwyn cynyddu cyfranogiad merched mewn chwaraeon, bod merched angen gweld modelau rôl ysbrydoledig yn y cyfryngau, a chael yr anogaeth mae dynion yn gael.

·         Er bod S4C i’w ganmol am y sylw maent yn rhoi i chwaraeon merched ar y cyfan, mae merched yn llawer llai gweledol yn y cyfryngau a’r Wasg na dynion.

·         Yn 2018, cyhoeddwyd adroddiad ar ba mor weledol yw chwaraeon merched yn y cyfryngau ar draws gwledydd Ewrop.  Roedd 5 gwlad o dan y chwydd wydr, a dengys canlyniadau’r adroddiad nad oedd cyfran darlledu chwaraeon merched yn codi’n uwch na 10% yn yr un o’r 5 gwlad.  Tua 7% yw canran darlledu chwaraeon merched ym Mhrydain!

·         Hefyd, yn anffodus, pan mae merched yn cael sylw, mae’r ffocws yn gallu bod ar be maen nhw’n wisgo, yn hytrach na’u gorchestion athletaidd.

·         Mai ychydig iawn o fuddsoddiad masnachol sydd mewn chwaraeon merched.  Golyga hyn bod tâl merched yn llai, ynghyd â llai o gyfle i gael hyfforddwyr a chyfleusterau safonol.

·         O ystyried y diffyg sylw, y math o sylw, y diffyg hyrwyddo a buddsoddiad, fawr ryfedd bod gan ferched lai o gymhelliant i gyfranogi.

·         Nad yw’n syndod bod merched yn poeni am gael eu beirniadu, yn poeni nad ydyn nhw ddigon da, a bod llawer o ferched yn tynnu allan o chwaraeon yn eu harddegau.

·         O’r herwydd, mae merched yn colli allan ar y buddion i’w iechyd a’u hunanhyder - y buddion corfforol a meddyliol, ac mae cymryd rhan mewn chwaraeon hefyd yn gallu gwella canlyniadau academaidd.  Hefyd, mae’n bwysig ystyried bod canran arwyddocaol o ferched dros hanner cant oed yn dioddef o osteoporosis, ac mae ymarfer corff yn angenrheidiol ar gyfer cynnal dwysedd esgyrn.

 

Mynegwyd cefnogaeth i’r cynnig gan aelodau a nododd:-

 

·         Y byddai’n dda o beth gweld rhywun o’r byd chwaraeon yn dod ymlaen fel pencampwraig i’r cynnig.

·         Bod anghydraddoldeb dynion a merched mor amlwg mewn cymaint o feysydd, a bod y cynigydd wedi cwmpasu’r rhesymau dros hynny yn dda iawn.

·         Bod yna anghydraddoldeb tâl mewn pêl-droed dynion hefyd, gyda’r sêr yn ennill miliynau a’r rhai ar waelod y gynghrair bron â llwgu.

·         Bod angen newid y diwylliant er budd seicolegol, corfforol a chymdeithasol pawb, nid merched yn unig, a bod hwn yn gynnig mor amserol yn dilyn Covid.

·         Y credid y gallai Llywodraeth Cymru weld gwerth yn hyn, a bod yna bethau eithaf syml y gallent eu gwneud i arwain y ffordd.

 

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

 

“Bod y Cyngor yn galw ar Lywodraeth Cymru, Llywodraeth San Steffan a’r sefydliadau perthnasol i ymrwymo i:

 

- broffesiynoli chwaraeon merched fel bod merched yn cael yr un cyfleoedd â thâl â dynion.

- sicrhau bod merched yn cael eu cynrychioli ar fyrddau chwaraeon ar bob lefel.

- sicrhau bod cyfleusterau addas ar gyfer chwaraeon merched yn arbennig o ran pêl droed a rygbi.

-bod chwaraeon merched yn cael sylw cyfartal â dynion ar y cyfryngau ac yn y Wasg.”