Agenda item

Derbyn diweddariad ar sut mae Adran YGC yn gweithredu’r Polisi Iaith a’u cynllun ar gyfer hyrwyddo’r Gymraeg yng Ngwynedd

Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a dderbyniwyd.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Bennaeth Ymgynghoriaeth Gwynedd gan nodi fod yr Adran yn delio o fewn y byd peirianyddol sydd yn cael ei ystyried yn ddiwydiant eithaf Seisnigaidd. Arweinia hyn at broblemau recriwtio staff â sgiliau ieithyddol o safon uchel. Adroddwyd bod yr Adran yn gweithio ar nifer o brosiectau a chynlluniau i helpu staff i gyrraedd dynodiadau iaith eu swyddi ac i wella sgiliau ieithyddol eu gweithlu; ceir manylion am y prosiectau hyn yn yr adroddiad. Cyfeiriwyd at y pwyntiau canlynol yn yr adroddiad:

-          Diolchwyd i’r Swyddogion Dysgu a Datblygu’r Iaith Gymraeg am eu gwaith yn cefnogi staff yr Adran i asesu gallu ieithyddol eu hunain ac i ddarparu hyfforddiant pellach pe bai angen.

-          Soniwyd am unigolion o fewn yr Adran sydd wedi gwneud cynnydd ac yn cael eu hannog i siarad Cymraeg o ganlyniad i gynlluniau fel y Cynllun Cyfeillion neu’r Cynllun Arfer drwy’r Brifysgol.

-          Nodwyd bod yr Adran yn annog timau i gynnal sgyrsiau drwy’r Gymraeg. Cydnabyddwyd bod y cyfnod clo wedi amharu rhywfaint ar y cynnydd hyn a bwriedir ail afael yn y gefnogaeth i’r timau i ddefnyddio’r Gymraeg fel iaith dydd i ddydd y gweithlu.

-          Pwysleisiwyd y bydd yr Adran yn ceisio ymestyn eu defnydd o’r iaith Gymraeg yn fewnol a gyda chyrff eraill fel contractwyr ac ymgynghorwyr ymhellach drwy ohebu’n Gymraeg; credwyd fod hyn yn dangos effaith ac yn cael dylanwad.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau.  Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion canlynol:

-          Diolchwyd am y cyflwyniad ac am holl waith yr Adran. Nodwyd bod llwyddiant y Cynllun Adfer drwy’r Brifysgol yn ddiddorol iawn a holwyd os yw Cynghorau a Sefydliadau eraill yn ymwybodol ohono ac os oedd modd ei farchnata.

-          Gofynnwyd os yw’r cyrsiau i staff dderbyn cymwysterau proffesiynol peirianwyr yn cael eu cynnig yn Gymraeg, ac os ddim, os oes lle i ofyn am gymorth y Coleg Cymraeg Cenedlaethol i wneud yn siŵr fod y cyrsiau yn cael eu cynnig yn ddwyieithog. Cwestiynwyd beth mae’r sefydliadau Addysg yn ei wneud i helpu’r Adran sydd yn ceisio darparu gweithlu Gymraeg gyda’r cymwysterau perthnasol.

-          Mynegwyd sylw am eirfa dechnegol sy’n perthyn i’r maes ac awgrymwyd ei bod yn bosib parhau i gynnal sgyrsiau yn y gwaith yn Gymraeg er fod y termau yn Saesneg. Credwyd ei bod yn bwysig trafod y gwaith yn Gymraeg tra’n parhau i ddefnyddio’r eirfa dechnegol Saesneg i godi hyder staff.

Mewn ymateb, nododd y Pennaeth Ymgynghoiaeth Gwynedd:

-          Mynegwyd nad oedd gwaith yn cael ei wneud gan yr Adran i hyrwyddo’r Cynllun Adfer ond yn hytrach adrodd yn ôl rhwng y Cyngor a’r Brifysgol. Ychwanegodd yr Ymgynghorydd Iaith fod y gwasanaeth Iaith yn ran o'r Bwrdd Rheoli ar gyfer y prosiect hwn. Nodwyd ei fod yn brosiect ymchwil gan y Brifysgol gyda’r Brifysgol yn arwain arno gyda nifer o gyrff cyhoeddus eraill wedi cymryd rhan yn y gwaith ymchwil. Credwyd bod y cyfrifoldeb yn disgyn ar y Brifysgol i rannu yr ymarfer da a hyrwyddo llwyddiant y Cynllun. Adroddwyd bod trywydd y gwaith wedi cymryd cyfeiriad gwahanol o ganlyniad i’r pandemig ac nad oedd diweddariad diweddar wedi ei dderbyn. Ategwyd y gall y gwasanaeth Iaith ofyn am ddiweddariad gan y Brifysgol a holi beth yw’r cynlluniau i ehangu’r cynllun ar gyfer y dyfodol. Ychwanegwyd fod yr adborth gafodd ei dderbyn gan y Brifysgol wedi bod yn bositif iawn.

-          Adroddwyd bod cynnydd i’w weld ble mae rhagor o gyrsiau yn cael eu cynnig drwy gyfrwng y Gymraeg. Nodwyd hefyd bod staff yr Adran yn fwy parod i ofyn am gyrsiau drwy’r Gymraeg. Y tueddiad yw bod cyrsiau gradd fel arfer yn Saesneg a cyrsiau BTEC weithiau yn cael eu cynnig yn Gymraeg. Credwyd bod cyfle i roi perswâd cryfach ar y byd Addysgiadol a perswâd politicaidd ar y Coleg Cymraeg Cenedlaethol. 

-          Cytunwyd â’r sylw ynglŷn a'r eirfa dechnegol sy’n perthyn i’r byd peirianyddol. Nodwyd bod enghreifftiau o lwyddiannau i’w gweld, adroddwyd bod ‘chylchfan’ yn cael ei ddefnyddio heddiw ond deg mlynedd yn ôl ‘roundabout’ oedd yn cael ei ddefnyddio rhan amlaf. Credwyd fod pethau bychain fel hyn yn gwneud gwahaniaeth ac yn ehangu geirfa y staff.

PENDERFYNIAD

Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a dderbyniwyd.