Agenda item

Adolygu Adroddiad Blynyddol Gwasanaethau Cyhoeddus Gwynedd ac Ynys Môn a diweddariad ar waith yr is-grwpiau.

 

Derbyn yr adroddiad, gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y drafodaeth.

 

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Arweinydd y Cyngor a Rheolwr Rhaglen Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Gwynedd ac Ynys Môn a tynnwyd sylw yn fras at y prif bwyntiau canlynol:

 

-          Esboniwyd fod y Bwrdd wedi ei sefydlu o dan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a bod y bwrdd yn gorff statudol ar y cyd gydag Ynys Môn.

 

-          Eglurwyd fod y gwasanaethau Iechyd a thân, colegau, Cyfoeth Naturiol Cymru, Parc Cenedlaethol Eryri a chymdeithasau tai yn cael eu cynrychioli ar y bwrdd. Maent yn adnabod meysydd pwysig a nodi mannau ble gall cydweithio mewn partneriaeth gael mwy o effaith ar drigolion.

 

-          Adroddwyd bod Asesiadau Llesiant yn cael eu cwblhau pob 5 mlynedd dros 13 ardal wahanol. Nodwyd bod Gwynedd wedi ei rannu yn 8 ardal ac Ynys Môn wedi ei rannu i 5 ardal. Eglurwyd bod y rhaniad yma wedi cael ei greu fel bod y materion pwysicaf ym mhob ardal yn cael eu cyfarch, gan fod y materion hynny yn amrywio o ardal i ardal.

 

-          Cadarnhawyd fod Cynllun Llesiant yn cael ei baratoi ar gyfer y cyfnod 2023-2028 yn dilyn yr Asesiadau Llesiant presennol.

 

-          Cyfeiriwyd at dri is-grŵp gweithredol sy’n delio â rhai o agweddau gweithredu’r Bwrdd a nodwyd eu prif blaenoriaethau:

 

-      Is-grŵp Newid Hinsawdd: yn canolbwyntio ar ddatblygu dulliau atal llifogydd.

-      Is-grŵp yr Iaith Gymraeg: yn canolbwyntio ar wella a hwyluso’r defnydd o’r iaith Gymraeg. Cynhaliwyd cynllun peilot er mwyn cydweithio â sefydliadau cyhoeddus i weld pam bod pobl ddim yn defnyddio’r Gymraeg mewn derbynfeydd a sut gynyddu defnydd o’r iaith.

-      Is-grŵp Iechyd a Gofal Cymdeithasol Integredig: yn llywodraethu sefydlu trefn cydweithio yn y sector,  gan gynnwys y Timau Adnoddau Cymunedol.

 

-          Sicrhawyd y byddai drafft o’r Cynllun Llesiant (2023-2028) yn cael ei gyflwyno i’r pwyllgor.

 

Diolchwyd am yr adroddiad.

 

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion canlynol:

                       

Byddai mewnbwn y pwyllgor hwn yn ddefnyddiol i’r Bwrdd wrth lunio’r Cynllun Llesiant.

 

-      Mewn ymateb i’r ymholiad, esboniodd Arweinydd y Cyngor bod adroddiad yn mynd i’r Cabinet yn fuan ar sut roedd y Bwrdd yn mynd ati i gasglu gwybodaeth. Ymhelaethodd Rheolwr Rhaglen Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Gwynedd ac Ynys Môn bod drafft y Cynllun Llesiant (2023-2028) ar ei ffordd i’r pwyllgor craffu hwn mor fuan â phosibl.

 

Holwyd os oedd modd gweld cynllun gweithredu’r is-grŵp newid hinsawdd yn ogystal â derbyn cadarnhad o aelodaeth yr is-grŵp er mwyn edrych ar ei effeithiolrwydd a chynllun amser.

 

-          Mewn ymateb i’r ymholiad, eglurodd Rheolwr Rhaglen Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Gwynedd ac Ynys Môn, bod yr is-grŵp yn cael ei arwain gan Gyfoeth Naturiol Cymru a sicrhawyd yr aelodau fod holl aelodau’r is-grŵp yn cymryd perchnogaeth ohono. Cydnabuwyd bod amcanion yr is-grŵp wedi bod yn rhy eang yn ystod y 5 mlynedd ddiwethaf ac o’r herwydd nid oedd wedi bod mor llwyddiannus a obeithiwyd. Er hyn, ymhelaethodd Arweinydd y Cyngor bod atal llifogydd yn brif ffocws yn ddiweddar ac yn y Cynllun Llesiant newydd. Nododd y gwerthfawrogir derbyn sylwadau neu syniadau gan yr aelodau.

 

Cwestiynwyd sut roedd y Bwrdd yn ymateb os nad ydi prosiectau yn datblygu fel y gobeithiwyd.

 

-      Mewn ymateb i ymholiad, eglurodd Arweinydd y Cyngor bod y Bwrdd wedi cael trafferthion gyda gweithio mewn partneriaeth yn y gorffennol. Er mwyn i’r Bwrdd fod yn llwyddiannus roedd angen i bawb gydweithio ac o’r herwydd byddai’r Bwrdd yn amlygu yn union pwy fyddai’n gweithredu ar ba brosiectau a sut bwriedir eu gwireddu yn effeithiol. Ymhelaethodd fod y Bwrdd yn adrodd i gyrff eraill ac mae hynny’n creu atebolrwydd ac yn annog partneriaid i weithredu ar amser.

 

Gofynnwyd sut roedd y Bwrdd yn ymdrin gyda tlodi. Nodwyd bod cyfraddau tlodi wedi cynyddu yn y blynyddoedd diwethaf, a bod angen adnoddau i daclo’r broblem.

 

-          Mewn ymateb i’r ymholiad, nododd Arweinydd y Cyngor ei fod yn mater pwysig iawn a  bod y Cyngor yn datblygu cynlluniau i helpu daclo’r broblem. Er hyn, mae’n fater cymhleth gan fod Llywodraeth San Steffan yn gyfrifol am wariant cyhoeddus a budd-daliadau sy’n rhoi cyfyngiadau ar yr hyn ellir ei gyflawni. Sicrhaodd Arweinydd y Cyngor bod y Bwrdd yn bod mor weithredol a phosibl i ddatrys y broblem o dlodi yn ogystal â materion problemus eraill megis cyfraddau gordewdra ymysg plant.

 

Nodwyd fod rhai o’r prosiectau, megis Hwb Cymunedol Dolfeurig, Dolgellau yn cymryd peth amser i’w datblygu a holwyd am amserlen ar gyfer y prosiect. Holwyd hefyd os oedd yr adroddiad yn gywir i ddweud fod y gwaith wedi cychwyn pan nad oedd datblygiadau amlwg i’w weld ar y safle.

 

-      Mewn ymateb i’r ymholiad, eglurodd Arweinydd y Cyngor bod prosiect Hwb Cymunedol Dolfeurig yn brosiect Cyngor Gwynedd yn hytrach na phrosiect y Bwrdd. I ymhelaethu ar y prosiect penodol hwn, nodwyd fod pwysau mawr i’r prosiect gael ei gwblhau oherwydd cyflwr yr adeilad, ond bod problemau wedi bod gyda’r ceisiadau cynllunio yn y gorffennol. Gan mai prosiect Cyngor Gwynedd ydyw, byddai’r adrannau perthnasol yn edrych i mewn i’r prosiect yma mor fuan â phosibl. Ymddiheurwyd bod yr adroddiad yn ymddangos fel bod y gwaith wedi dechrau yn barod.

 

PENDERFYNWYD

Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y drafodaeth.