Agenda item
I dderbyn y wybodaeth ac ystyried y risgiau cyffredinol sy’n deillio o lithriadau yn yr arbedion
Penderfyniad:
1. Derbyn yr adroddiad gan
nodi’r sefyllfa a’r risgiau perthnasol yng nghyswllt y Trosolwg Arbedion
2. Argymell i’r Cabinet bod
angen herio manwl ar gynlluniau sydd ddim yn cael eu gwireddu - angen sicrhau
adolygiad rheolaidd o’r cynlluniau hynny sydd yn llithro a chyfeirio’r
cynlluniau at raglen waith y Pwyllgorau
Craffu perthnasol
Cofnod:
a)
Cyflwynwyd adroddiad gan yr Aelod Cabinet Cyllid
oedd yn crynhoi sefyllfa arbedion y Cyngor.
Gofynnodd i’r pwyllgor nodi’r
sefyllfa a’r risgiau perthnasol yng nghyswllt y Trosolwg Arbedion gan gynnig
sylwadau ar y sefyllfa i’r Cabinet eu hystyried wrth iddynt gymeradwyo’r
adroddiad 25 Hydref, 2022. Eglurodd hefyd mai’r adrannau oedd wedi cyflwyno’r
cynlluniau arbedion ac mai adrodd yn unig ar y sefyllfa oedd y swyddogion
cyllid.
Ategodd yr Uwch Reolwr Cyllid:
·
Ers 2015/16, fel rhan o
strategaeth ariannol y Cyngor, bod gwerth £35.4m o arbedion wedi eu cymeradwyo
i’w gwireddu ar gyfer y cyfnod 2015/16 - 2022/23. Nodwyd bod cyfanswm o £33.4
miliwn o’r arbedion wedi eu gwireddu, sydd yn 94% o’r swm gofynnol dros y cyfnod.
·
Bod effaith Covid i weld wedi cyfrannu at lithriad yn y rhaglen
arbedion mewn rhai meysydd.
·
Y prif gynlluniau sydd
eto i’w cyflawni yw cynlluniau gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a’r
Adran Priffyrdd a Bwrdeistrefol.
·
Bod angen, wrth baratoi
cyllideb 2022/23 gydnabod fod y sefyllfa wedi newid cymaint fel nad oedd modd
cyflawni’r cynlluniau arbedion oedd wedi eu cynllunio yn wreiddiol, ac felly dileuwyd bron i £500 mil o gynlluniau o’r gyllideb a
symudwyd y proffil cyflawni ar gyfer cynlluniau gwerth £1.3 miliwn i 2023/24 a
blynyddoedd dilynol
·
Bod hi’n anorfod bod
gwireddu gwerth £33.4m o arbedion (allan o gyfanswm o £35.4 miliwn) ers Ebrill
2015 wedi bod yn heriol. Gydag oediad a
risgiau i gyflawni rhai o’r cynlluniau sydd yn weddill rhaid adolygu’r
cynlluniau cyn diwedd y flwyddyn ariannol.
Diolchwyd am yr adroddiad a mynegwyd bod rhaid
llongyfarch yr elfennau positif oedd yn yr adroddiad -
b)
Yn ystod y
drafodaeth ddilynol nodwyd y sylwadau canlynol gan aelodau:
·
Bod 94% o’r cynlluniau wedi eu cwblhau – hyn yn
galonogol
·
Mai’r adrannau eu hunain
sydd wedi cynnig yr arbedion ac nid yw yn rhywbeth sydd wedi ei roi arnynt
·
Bod rhai o’r cynlluniau
yn hanesyddol
·
Bod angen rhoi pwysau ar yr adrannau hynny sydd yn
methu cyflawni arbedion i ail ystyried cynlluniau neu ail gynllunio
·
Bod angen annog gwybodaeth fwy manwl - os nad oes
symud ar gynlluniau angen cynlluniau gwell
·
Wrth gynllunio arbedion o’r newydd, rhaid ystyried
elfennau sydd tu hwnt i reolaeth - yr effaith o dorri rŵan yn arwain at
fwy o wariant i’r dyfodol e.e., cynnal a chadw ffyrdd
·
Awgrym i amlygu yn glir
mai arbedion sydd yn llithro sydd yn atodiad 4
·
Bod angen herio mwy manwl
ar gynlluniau arbedion i’r dyfodol
·
Awyddus i gynlluniau sydd yn llithro dderbyn sylw a
cael eu craffu
c)
Mewn ymateb i gwestiwn
ynglŷn a bwriad gosod targedau mwy uchelgeisiol i’r adrannau gyfrannu at y
cynllun arbedion, nodwyd bydd hyn yn anorfod ac fod gwaith ar gychwyn i
ddatblygu trefn briodol. Ategwyd bod gwahanol brosesau wedi cael eu dilyn i gyfarch
yr arbedion hyd yma ac y bydd penderfyniadau anodd i’w gwneud i’r dyfodol.
Mewn ymateb i sylw ynglŷn â llithriad o
£25,000 (Adran Cyllid - oediad i gynllun ‘Cynhyrchu Incwm drwy Atal Twyll’),
amlygodd y Pennaeth Cyllid bod y cynllun wedi ei sefydlu a staff wedi eu
hyfforddi yn y maes, ond bod cyfnod covid wedi atal
cynnal cyfweliadau ffurfiol ac felly’r cynllun heb ei ddechrau. Ategwyd mai
llithriad oedd yma ac nid methiant ac os na fydd modd cyflawni i’r dyfodol yna
bydd angen edrych ar drefniadau amgen.
Mewn ymateb i sylw bod y maes gwastraff yn trosglwyddo i’r Adran
Amgylchedd ac os oedd hyn yn mynd i ailddechrau’r broses o ymateb i’r cynllun
arbedion, nodwyd bod yr Adran Amgylchedd yn ymwybodol o’r angen i wireddu’r
arbedion a bod trafodaethau wedi eu cynnal rhwng y ddwy adran i sicrhau bod yr
ymdrech i ymdrin a’r sefyllfa ariannol yn parhau.
PENDERFYNWYD:
1. Derbyn yr adroddiad gan nodi’r
sefyllfa a’r risgiau perthnasol yng nghyswllt y Trosolwg Arbedion
2. Argymell i’r Cabinet bod angen herio
manwl ar gynlluniau sydd ddim yn cael eu gwireddu - angen sicrhau adolygiad
rheolaidd o’r cynlluniau hynny sydd yn llithro a chyfeirio’r cynlluniau at
raglen waith y Pwyllgorau Craffu
perthnasol
Dogfennau ategol:
- Adroddiad Trosolwg Arbedion, eitem 8. PDF 179 KB
- Trosolwg Arbedion - adroddiad Cabinet, eitem 8. PDF 585 KB
- Atodiad 1 (15-21) Cab 25-10-22, eitem 8. PDF 703 KB
- Atodiad 2 (21-22) Cab 25-10-22, eitem 8. PDF 693 KB
- Atodiad 3 (22-23) Cab 25-10-22, eitem 8. PDF 658 KB
- Atodiad 4 (23-24) Cab 25-10-22, eitem 8. PDF 621 KB