Agenda item

Aelodau Cabinet Tlodi, Amddifadedd, Economi, Tai â’r Amgylchedd

 

Y Cynghorydd Mandy Williams-Davies                        Economi a Chymuned

Y Cynghorydd Ioan Thomas                             Tai ac Amddifadedd

Y Cynghorydd Dyfrig Siencyn                          Iaith

Y Cynghorydd John Wynn Jones                     Amgylchedd

Y Cynghorydd Dafydd Meurig                          Cynllunio a Rheoleiddio

 

Ystyried adroddiad Arweinydd y Cyngor

Yn unol â chyfundrefn rheoli perfformiad y Cyngor, cyflwynwyd adroddiad trosolwg o berfformiad y Cyngor yn canolbwyntio ar Tlodi, Amddifadedd, Economi, Tai, Y Gymraeg a’r Amgylchedd. Amlygwyd bod yr adroddiad yn cyfarch cynlluniau trawsnewidiol y cynllun strategol yn ogystal â thynnu sylw at y mesurau perfformiad sydd yn bwysig i bobl Gwynedd ac yn ganolog i waith dyddiol y Cyngor

 

i.       Maes yr Economi

 

a.    Swyddi gwerth uchel ac o ansawdd - amlygwyd bod prosiect gyda Llywodraeth Cymru i werthu potensial Gwynedd i ddatblygwyr wedi chwarae rhan flaenllaw mewn creu 35 o swyddi gwerth uchel yn y Sir (diffiniad o swydd gwerth uchel yw cyflog £26,500+ ).

b.    Tynnwyd sylw at 15 swydd yn NMI Gaming Parc Menai: nifer o gyfleoedd yma a potensial i greu oddeutu dros 200 o swyddi yn y Sir: angen ystyried sgiliau priodol, meddylfryd a bod yn greadigol  i geisio'r budd gorau o’r cyfleon hyn

c.    Dyraniad proffil gwerth uchel – adroddwyd nad oedd arian yn cael ei dalu tan ar ôl  y digwyddiad. Cyfle yma i werthuso faint o gyfleodd  mae cwmnïau lleol wedi ei gael i ddarparu bwyd a llety er enghraifft, a’r cyfleoedd o rannu delweddau o’r Sir.

 

Materion yn codi o’r drafodaeth:

-        Nid oes arian i fuddsoddi ac felly angen bod yn greadigol wrth ystyried dulliau gweithredu mewn ardaloedd fel Dwyfor a Meirionnydd. Awgrym y dylai'r Cyngor weithio fel galluogwr - hyn yn her sylweddol. Grantiau ac adnoddau yn prinhau ac anodd yw adfywio economi heb arian - rhaid bod yn arloesol a defnyddio'r arfau ar adnoddau sydd ar gael yn well.

-        Twristiaeth yw prif economi'r ardal - nid oes cefnogaeth ddigonol gan y Cyngor i dynnu pobl i mewn

-        Cyfarch buddsoddiadau Zip World a Parc Menai, ond siomedig nad oedd cyfeiriad at fuddsoddiad Plas Heli, Pwllheli

-        Angen ymestyn y llwybrau cerdded / llwybrau beicio ym Mhenllyn

-        Yng nghyd-destun canran cwsmeriaid sydd yn fodlon gyda’r gwasanaeth Amgueddfeydd a Chelfyddydau – awgrymwyd y dylai'r gwaelodlin fod wedi ei osod cyn trafod y toriadau

-        Amgueddfa Lloyd George - rhaid ceisio gweithio mewn ffordd wahanol i arbed y gwasanaeth

-        Awgrym i addasu geiriad yr adroddiad i adlewyrchu toriadau

 

ii.      Maes Tai

 

a)    Prosiect Cydymdrechu yn erbyn tlodi yn cynnwys dwy flaenoriaeth - tlodi gofodol a thlodi poblogaeth. Nodwyd bod gwaith ymchwil gan y Cyngor wedi adnabod bod 6,500 o gartrefi yng Ngwynedd yn cael eu heffeithio gan y Ddeddf Diwygio Lles. Amlygwyd bydd blaenoriaeth yn cael ei roi i aelwydydd un rhiant.

b)    Agenda Trechu Tlodi - nid yw yn treiddio trwy adrannau'r Cyngor ac felly awgrymwyd gwahodd Penaethiaid, Swyddogion ac Aelodau Cabinet at ei gilydd i sicrhau bod yr agenda yn cael ei cyfarch.

 

Materion yn codi o’r drafodaeth:

-        Tlodi plant - angen treiddio'r broblem i mewn i wasanaethau Cyngor

-        Cludiant ôl 16 yn enghraifft o ddiffyg ymroddiad i sicrhau bod plant o aelwydydd tlotaf Gwynedd yn cael addysg uwch

-        Calonogol gweld lleihad yn yr amser disgwyl ym maes digartrefedd

-        Tai Fforddiadwy – heriwyd y nifer o gartrefi newydd oedd yn cael eu hadeiladu gan awgrymu bod mwy na 31.

 

iii.     Maes Iaith

 

a)    Hyrwyddo'r Gymraeg drwy gefnogi a grymuso pedair cymuned - adroddwyd bod y prosiect wedi bod yn llwyddiannus iawn yn Nolgellau

b)    Y Gymraeg ar Gwasanaethau Cyhoeddus - Nodwyd bod y mater ar raglen cyfarfod y Bwrdd Gwasanaethau Lleol 23.9.16 lle bydd trafodaeth yn cael ei hysgogi i weld y ffordd orau i hyrwyddo’r Gymraeg.

c)    Siarter Iaith - ymateb i’r data lleol a gasglwyd yn cael ei weithredu. Y cynllun yn cael ei ymestyn yn genedlaethol

ch) Cymraeg yn y Cyngor - awdit wedi ei gwblhau. Yr ymateb wedi bod yn galonogol - camau nesaf fydd codi ymwybyddiaeth a hyder pobl mewn defnyddio’r Gymraeg. Trafodaethau i'w cynnal gyda'r Uned Gofal Cwsmer

 

Materion yn codi o’r drafodaeth:

-        Yn dilyn datganiad gan y Comisiynydd Iaith o’r bwriad i beidio cynnal arholiadau ail iaith, amlygodd yr Aelod Cabinet ei fod yn gefnogol i’r datganiad. Yng Ngwynedd y disgwyliad yw i bob plentyn fod yn rhugl yn y Gymraeg ac sefyll  arholiad iaith gyntaf.

-        Lefelau siaradwyr Cymraeg yng Ngarndolbenmaen yn lleihau - cais gan yr Aelod Lleol i gael ei gynnwys mewn trafodaethau

-        Angen i Iaith fod yn pontio gwasanaethau ac nid cael ei gyfyngu i adrannau megis Tai a Chynllunio. Dylai unrhyw faterion Iaith gael eu cyfeirio at yr Aelod Cabinet sydd â chyfrifoldeb dros Iaith.

 

iv.    Maes Priffyrdd

 

a)    Canran o’r rhagolygon diweddar o ran gwastraff trefol a gesglir bellach yn 62.7% - y nod yw cyrraedd 70% erbyn 2025.

b)    Casgliadau 3 wythnos wedi ei weld fel ymarfer da - Conwy bellach yn ystyried treialu 4 wythnos. Amlygwyd bod rhaid i Wynedd fod yn fyw i’r hyn sydd yn bosib

 

Materion yn codi o’r drafodaeth:

-        Cyfarch gwasanaeth newydd o ddidoli gwastraff cymysg yn Canolfan Ailgylchu Rhwngddwyryd - hyn yn effeithiol iawn

-        Adran Ymgynghoriaeth – diffyg yn y target net o £160k – angen eglurhad manylach dros y rhesymau

 

Mewn ymateb i gwestiwn ynglŷn â chais a wnaed i’r Aelod Cabinet (19.5.16) gynnal trafodaeth gyda Llywodraeth Cymru i bwrpas cynnwys tunelloedd compostio cartref yn y cyfrifiad ailgylchu fel nad yw yn cael effaith ar berfformiad y Cyngor yn erbyn eu targedau, amlygwyd bod yr Aelod Cabinet wedi cysylltu ond heb lwyddiant. Ategwyd y byddai ef a’r   Pennaeth Priffyrdd a Bwrdeistrefol yn cyfarfod ag Ysgrifennydd y Cabinet (Llywodraeth Cymru) dros yr Amgylchedd a Materion Gwledig, ym mis Tachwedd.

 

v.     Maes Rheoleiddio

 

a)    Amlygodd yr Aelod Cabinet bod y mesurau yn cael eu monitro a’u herio yn aml

b)    Yn unol â chais yr Aelodau, cyflwynwyd adroddiad (mesurydd cludiant THS/007) gan yr Aelod Cabinet. Roedd yr adroddiad yn adrodd ar y sefyllfa o ran pobl anabl llai na 60oed gyda thocyn teithio rhatach ar y bws, ynghyd a beth yw’r sefyllfa yng Ngwynedd a sut mae hyn yn cymharu gyda siroedd eraill. Adroddwyd bod Gwynedd yn cymharu yn ffafriol gyda Chynghorau tebyg (gwledig)

 

Materion yn codi o’r drafodaeth:

-        Diolchwyd am yr adroddiad mesurydd cludiant THS/007

-        Awgrym i beidio defnyddio'r  term ‘cydymffurfio yn fras’ yng nghyd destun sefydliadau hylendid bwyd (mesur PAM9 Gwarchod y Cyhoedd). Dylai ynteu ddehongli ‘yndi’ neu  ‘nac ydi’.

 

PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad