Mater - cyfarfodydd

Ystyried yr adroddiad.

Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a dderbyniwyd.

 Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a dderbyniwyd. 

Cyflwynodd yr Ymgynghorydd Iaith gwybodaeth ynghylch polisi trosglwyddo iaith yn y cartref gan Lywodraeth Cymru. Ategodd y buodd ymgynghoriad ar ddechrau’r flwyddyn ddiwethaf cyn y cyfnod clo cyntaf, ac o ganlyniad i hyn nad yw’r polisi wedi dod o flaen y pwyllgor fel dogfen ddrafft. 

Eglurodd prif ddiben y polisi sef ffocysu ar drosglwyddo iaith o fewn y cartref yn unig a chynnig arweiniad er mwyn galluogi rhieni a gofalwyr i gyflwyno’r  Gymraeg i’w plant yn y cartref. Croesawodd yr Ymgynghorydd Iaith y ddogfen gan egluro ei fod yn manylu ar faes allweddol, sef annog rhieni sydd wedi dysgu Cymraeg eu hunain o fewn y system addysg i drosglwyddo’r iaith ar yr aelwyd gyda’u plant hwy. 

Eglurodd bod ambell i ddatblygiad ymhellach angen gan gynnwys; 

·  Datblygu gwell dealltwriaeth ar ymarferion iaith a rhesymau siaradwyr dros beidio trosglwyddo. 

·  Amseru’r cyhoeddiad sef cyn cyhoeddiad canlyniadau’r cyfrifiad diweddaraf sydd â data defnyddiol ynghylch yr iaith Gymraeg 

·  Diffyg ystyriaeth i effaith y pandemig Covid-19 ar arferion iaith tra bu’r ysgolion ar gau. 

·  Diffyg manylder gydag ambell i gam o fewn y polisi a sut i’w gwireddu. 

·  Ei bod yn anwybyddu teuluoedd lle mae’r Gymraeg yn iaith naturiol. 

·  Elfennau sut i ysbrydoli plant i ddefnyddio eu Cymraeg ac ail gynnau’r sgiliau drwy gefnogi’r teulu cyfan. 

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau.  Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion canlynol:- 

·  Cytunodd aelodau bod diffyg manylder o fewn y polisi a bod angen enghreifftiau cyfredol o sut y bwriedir gweithredu’r camau. 

·  Ategodd aelod bod tystiolaeth yn ymddangos mewn ysgolion bod effaith negyddol sy’n deillio o ddefnydd gormodol o sgriniau dros y cyfnod clo wedi newid arferion iaith. Ategodd bod hyn yn cynnwys plant yn siarad Saesneg â’u brodyr a chwiorydd. 

·  Rhoddodd un aelod sylw bod pwyslais yr adroddiad ar ardaloedd lle mae plant yn ennill eu Cymraeg drwy'r system addysg ond yn peidio â throsglwyddo’r Gymraeg ar yr aelwyd gyda’u plant hwy yn y dyfodol. Ategodd mai rheswm dros hyn yw gan mai Saesneg yw eu mamiaith. 

·  Mynegodd aelod nad oedd pwyslais ar broblemau sydd fan hyn mewn ardal lle mae Cymraeg yn iaith naturiol o fewn y cartref i’r mwyafrif 

·  Ategodd aelod at hyn gan nodi nad oes sicrwydd beth fydd effaith tymor hir y cyfnodau clo ar yr iaith gan fod arferion plant wedi newid.