Rhaglen a chofnodion
Lleoliad: Siambr Hywel Dda, Swyddfeydd y Cyngor, Caernarfon, Gwynedd. LL55 1SH
Cyswllt: Ann Roberts 01286 679780
Rhif | eitem |
---|---|
YMDDIHEURIADAU I dderbyn unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb Cofnod: Y Cynghorwyr Craig ab Iago, Thomas G. Ellis,
Alan Jones Evans, Gareth Thomas a John Wyn Williams. |
|
DATGAN BUDDIANT PERSONOL I dderbyn unrhyw fuddiant personol Cofnod: Ni
dderbyniwyd datganiad o fuddiant personol gan unrhyw aelod oedd yn bresennol. |
|
MATERION BRYS Nodi unrhyw eitemau sy’n fater brys
ym marn y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried Cofnod: Dim. |
|
Bydd y Cadeirydd yn cynnig
y dylid llofnodi cofnodion cyfarfodydd o’r pwyllgor hwn
a gynhaliwyd ar 13 Hydref 2016 a 22 Tachwedd 2016 fel rhai cywir. Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Llofnododd y
Cadeirydd gofnodion y cyfarfodydd blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 13
Hydref a 22 Tachwedd 2016 fel rhai cywir. |
|
ADRODDIAD YR AELOD CABINET - Y GYMRAEG I gyflwyno adroddiad yr Aelod Cabinet – Y Gymraeg Cofnod: Cyflwynwyd –
adroddiad llafar yr Aelod Cabinet – Y Gymraeg, yn manylu ar ddatblygiadau
diweddar o fewn y maes, gan gynnwys y canlynol:- ·
Cafwyd
cyfarfod buddiol ac adeiladol gydag Alun Davies AC i drafod trefniant Hunaniaith yn y Cyngor a’r bwriad i ddatblygu cynlluniau
perthnasol i Wynedd.
Cydnabuwyd bod sefyllfa Gwynedd yn dra gwahanol. ·
Bwriedir cynnal seminar ym mis Mai/Mehefin yng Ngwynedd a fydd yn cynnig cymorth i gymunedau i hyrwyddo
defnydd o’r Gymraeg yn eu hardaloedd. ·
Cafwyd
yr ail gyfarfod o’r Bwrdd Hunaniaith gyda Swyddogion
Iaith y cyrff cyhoeddus erailli drafod sut y gallant gyfrannu tuag at ein Strategaeth. Disgwylir i’r Bwrdd fabwysiadu’r Cynllun
Llesiant newydd a rhoi ymrwymiad i’r Gymraeg. ·
Y gweithgareddau lleol amrywiol i hyrwyddo’r Gymraeg
ar draws y sir yn cynnwys gweithgareddau ym Mangor a
gwaith da Y Popty. ·
Gwaith
y Siarter Iaith – gweithgor yn cyfarfod i drafod cynnydd y gwaith yn yr
Ysgolion Uwchradd. ·
. Mewn ymateb i sylw bod trafodaethau yn
digwydd yn y Saesneg yng nghyfarfodydd tu allan i’r Cyngor, adroddwyd bod
prosiect ar y gweill gyda’r gwasanaethau cyhoeddus er ceisio cael y
gwasanaethau normaleiddio’r Gymraeg trwy ymrwymo i’r cyswllt cyntaf fod yn y Gymraeg
bob tro i. PENDERFYNWYD nodi cynnwys yr adroddiad. |
|
CYFLWYNIAD PRIF AMCANION STRATEGAETH IAITH UWCHRADD (DRAFFT) I dderbyn
sylwadau aelodau’r Pwyllgor Iaith Cofnod: Derbyniwyd y cefndir gan y Swyddog Addysg
Ardal. Nodwyd bod plant Ysgolion Cynradd
wedi eu trochi yn y Siarter Iaith ers tair blynedd a’r bwriad ydi adeiladu ar
hynny. Mae’r gwaith o greu strategaeth
erbyn 31 Mawrth 2017 yn mynd rhagddo, gyda gweithrediad y strategaeth i
ddigwydd o 1 Ebrill 2017 ymlaen. Croesawyd Carys Lake,
Arweinydd Canolfan Iaith Ysgol Eifionydd i’r cyfarfod ac eglurwyd ei bod yn
gweithio am gyfnod ar gomisiwn i i greu’r strategaeth
ar y cyd â’r Adran Addysg. Cyflwynodd Arweinydd Canolfan Iaith Ysgol
Eifionydd prif amcanion y Strategaeth Iaith Uwchradd (drafft) a rhoddodd y
cyd-destun lleol i’r gwaith: •
Adroddiad Trywydd •
Adroddiad Ymchwiliad
Craffu Addysg Gymraeg •
Adroddiad Alun Charles •
Cynllun Strategol
y Gymraeg mewn Addysg •
Strategaeth Iaith
Gwynedd 2014-17 •
Cynllun Strategol
Y Cyngor Nodwyd bod yr adroddiadau uchod i gyd yn
nodi bod angen sicrhau dilyniant o’r gwaith gyda’r Gymraeg yn y Cynradd i’r
Uwchradd. O ran y cyd-destun cenedlaethol ac i
gyrraedd y ‘Miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050’ ac i sicrhau bod y Gymraeg
yn ffynnu rhaid cael yr holl randdeiliaid ynghlwm â’r Cynllun e.e. y staff i gyd. Nod Strategaeth Iaith Uwchradd yw hyrwyddo
defnydd cymdeithasol plant a phobl ifanc o’r Gymraeg a’i datblygu fel cyfrwng
effeithiol ar gyfer bywyd yr ysgol yn ei holl agweddau. Nodwyd bod dwy elfen i’r nod, sef y cwricwlwm
a chymdeithasol. Mae profiadau mewn
gwersi yn dylanwadu ar yr elfen gymdeithasol. Y cam nesaf fydd rhoi cyflwyniad i weithgor
o gynrychiolwyr o blith Penaethiaid sydd wedi cyfarfod dwywaith i drafod yr
amcanion drafft. Cytunwyd ar yr wyth
amcan canlynol:
i.
Arweinyddiaeth
a disgwyliadau
ii.
Ethos
iii.
Llais
a pherchnogaeth pobl ifanc
iv.
Anghenion
hyfforddiant
v.
Rôl
yr Adran Iaith a’r Ysgol (arweiniad gan yr Adran Iaith a chael pobl ifanc i
allu gwneud pynciau trwy gyfrwng y Gymraeg)
vi.
Profiadau cwricwlaidd
vii.
Dysgwyr pontio (troi dysgwyr yn Gymru
i’w galluogi i ddysgu trwy’r Gymraeg)
viii.
Yr
Ysgol a’r Gymuned (cyswllt yr ysgol efo busnesau a’r gymuned) Adroddwyd y bwriedir defnyddio’r wyth amcan
uchod i osod meini prawf i fonitro llwybrau cynnydd. Bydd y meini prawf yn gofyn am dystiolaeth i
brofi cyrhaeddiad. Adroddwyd bod gwaith
yn mynd ymlaen i osod y meini prawf ynghyd â’r
gofynion tystiolaeth a chydnabuwyd bod angen bod yn uchelgeisiol. Nodwyd bod Cyngor Gwynedd yn arwain yn y
maes yma a bod gweddill Cymru yn edrych ar beth sydd yn digwydd yma yng Ngwynedd i gael arweiniad ar y ffordd ymlaen. Yn ogystal, nodwyd bod Swyddogion Cyngor yn
cyfarfod Llywodraeth Cymru yn gyson i drafod y ffordd ymlaen. Derbyniwyd sylw aelod nad oedd yr ysgolion yn gyfarwydd neu ddim yn adnabod y broblem bod plant a phobl ifanc yn siarad Saesneg tu allan i’r ysgol. Mewn ymateb adroddwyd bod angen gweithio efo pobl ifanc i genhadu yn gymdeithasol. Gwnaed y sylw bod Clybiau Chwaraeon yn greiddiol i’r ateb o gael plant a phobl ifanc yn defnyddio’r Gymraeg yn gymdeithasol. Nodwyd bod y cyfryngau cymdeithasol yn her a ... gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 6. |
|
ADRODDIAD YMCHWILIAD IAITH - GWELEDEDD Y GYMRAEG YNG NGWYNEDD PDF 57 KB I gyflwyno adroddiad gan Gadeirydd yr
Ymchwiliad Dogfennau ychwanegol:
Cofnod: Cyflwynwyd yr
adroddiad gan y Rheolwr Cynllunio Strategol, Perfformiad a Phrosiectau ar ran
Cadeirydd yr Ymchwiliad gan nad oedd yn gallu bod yn bresennol. Eglurwyd y bu i aelodau’r ymchwiliad ganolbwyntio
ar beth mae’r Cyngor yn gallu gwneud a’i wella o safbwynt gwelededd y Gymraeg
yng Ngwynedd e.e. caffael, ynghyd â diwylliant ac
ethos y Cyngor. Ymchwiliwyd y meysydd
canlynol ·
Rheolaeth
y Cyngor o’r eiddo a’i diroedd ei hun ·
Trefniadau
caffael y Cyngor ·
Amodau grantiau a chymorth y mae’r Cyngor yn ei
ddyrannu ·
Y
graddau o ddylanwad sydd gan y Cyngor ar arwyddion a osodir ar ymylon ffyrdd ·
Enwau
tai a lleoedd Adroddwyd ar y cymorth a’r dystiolaeth
a dderbyniwyd gan Dr Rhian Hodges a Dr Cynog Prys,
Prifysgol Cymru, Bangor a Durk Gorter,
Athro Ymchwil ac arbenigwr ym maes tirwedd ieithyddol o Ikerbasque.net, sef
sefydliad o Wlad y Basg Nodwyd y prif bwynt sef bod angen bod
yn rhagweithiol a pheidio â chymryd materion yn ganiataol. Dylai’r Cyngor normaleiddio defnyddio’r
Gymraeg yn gyntaf, fod yn rhagweithiol a hybu’r Gymraeg a bod yn uchelgeisiol a
gwthio ffiniau. Cyflwynwyd argymhellion drafft i’r
Aelod Cabinet ac awgrymwyd bod lle i rannu ymarfer da efo eraill gan ystyried
denu incwm ar yr un pryd. Adroddwyd bod
materion amlwg yn yr argymhellion y gellir cyd-blethu
efo cynlluniau Awdit Iaith. Adroddodd yr Aelod Cabinet – Y Gymraeg
nad oedd yn gweld anhawster i weithredu ar yr argymhellion a bod gwaith wedi
cychwyn ar wella gwelededd y Gymraeg drwy osod arwyddion Cymraeg yng
nghynteddau’r Cyngor. Diolchodd yr Aelod
Cabinet – Y Gymraeg am y gwaith wnaed gan yr aelodau a’r swyddogion. PENDERFYNWYD
derbyn argymhellion
yr ymchwiliad a’u cyflwyno’n ffurfiol i’r Aelod Cabinet. |
|
GWEITHREDU SAFONAU IAITH PDF 271 KB Cyflwyno’r
profiad o baratoi a gweithredu safonau y Gymraeg, rôl Comisiynydd
y Gymraeg a threfniadau i hybu a hyrwyddo defnydd y Gymraeg mewn ymateb i’r
galwad am dystiolaeth ‘Paratoi ar gyfer
Bil y Gymraeg’ gan Weinidog y Gymraeg a Dysgu Gydol Oes. Cofnod: Cyflwynwyd
crynodeb drafft o ymateb arfaethedig Cyngor Gwynedd i ddatganiad Gweinidog y
Gymraeg a Dysgu Gydol Oes ‘Paratoi ar gyfer Bil y Gymraeg – Cais am
dystiolaeth’ gan y Rheolwr Gwasanaethau Iaith Gymraeg. Eglurwyd bod y
Prif Weinidog a Gweinidog y Gymraeg a
Dysgu Gydol Oes wedi cyhoeddi eu bwriad i ystyried diwygio Mesur y Gymraeg 2011
yn sgil pasio’r Mesur pum mlynedd yn ôl.
Y bwriad yw cyflwyno gwelliannau i’r Mesur er mwyn cyflawni’r uchelgais
o filiwn o siaradwyr erbyn 2050. Adroddwyd bod y Gweinidog yn gofyn tri
chwestiwn yn ei ddatganiad. Adroddwyd
bod y Safonau Iaith yn ceisio dod â chysondeb ar draws Cymru ond bod y safonau
yn feichus ac yn agored i ddehongliad. Cyflwynwyd ymatebion arfaethedig y
Cyngor a gofynnwyd am sylwadau’r aelodau.
Diolchwyd am yr adroddiad cynhwysol a
gwnaed y sylw bod safonau yn iawn fel maent ond nad ydynt yn berthnasol i
Gyngor Gwynedd. Gofynnwyd a oedd
amserlen gan y Llywodraeth ac a oes bwriad i ymestyn i’r banciau, cwmnïau trydan,
dŵr ac ati? Nodwyd bod angen y
Safonau. Gwnaed y sylw bod gan Fwrdd Iaith arbenigedd yn y maes ac yn cynnig cefnogaeth
ond y collwyd hynny gyda dyfodiad Swyddfa’r Comisiynydd. Diolchwyd i’r
Rheolwr Gwasanaethau Iaith Gymraeg am yr adroddiad a nodwyd pwynt pwysig yr
aelod bod angen pwyso am yr arbenigedd yn y Bwrdd Iaith. PENDERFYNWYD
cymeradwyo cynnwys yr adroddiad. |
|
I dderbyn diweddariad gan y Swyddog Datblygu
Iaith - Gweithle Cofnod: Cyflwynwyd
adroddiad y Swyddog Datblygu Iaith yn crynhoi canfyddiadau’r Awdit Iaith a chynnig camau gweithredu pellach. Diweddarwyd yr
aelodau ar y datblygiadau yn y pedair adran dan sylw. Adroddwyd ar y bwriad i geisio
cael yr Adrannau i gymryd cyfrifoldeb am y cynlluniau gweithredu. Nodwyd bod ·
cynlluniau
gweithredu mewn lle ar gyfer yr Adran Ymgynghoriaeth
a’r Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a bod angen cytuno ar amserlen. ·
cynllun
gweithredu drafft wedi ei gynllunio gyda’r Adran Economi a phenderfynwyd ei
ddal yn ôl nes y gellid gweld canfyddiadau’r Ymchwiliad Iaith. Er hynny, nodwyd bod gwaith ymlaen gan y
Gwasanaeth Twristiaeth i wella’r berthynas efo trefnwyr digwyddiadau i geisio dylanwadu ar y digwyddiadau a gynhelir
yn y Sir. Yn ogystal, nodwyd bod sylw
penodol wedi ei roi i’r Gwasanaeth Hamdden drwy ail sefydlu sesiynau gwella’r
iaith Gymraeg gyda’r staff. ·
y
gwaith gyda’r Adran Rheoleiddio i gychwyn cyn bo hir. ·
y
Swyddog Iaith yn ceisio sicrhau perchnogaeth yr Adrannau o’r cynlluniau
gweithredu. ·
cynllun
cyfathrebu yn gosod canllawiau ar sut i annog staff i fod yn fwy rhagweithiol
ac i hybu siarad drwy’r Gymraeg bob amser. ·
mwy
o staff wedi bod yn holi am y cortynnau Cymraeg yn ddiweddar a bod ceisiadau
wedi dod gan staff i gael cymorth i greu arwyddion. Yn dilyn sylw gan
aelod bod amryw o staff di-gymraeg yn gweithio yng Nghanolfan Ail-gylchu cytunwyd i ymchwilio’r mater. PENDERFYNWYD nodi cynnwys yr adroddiad. |
|
I dderbyn diweddariad gan y Swyddog Datblygu
Iaith - Gweithle Cofnod: Cyflwynwyd -
adroddiad y Swyddog Datblygu Iaith yn manylu ar y tri chŵyn
iaith ddiweddaraf i law a’r ymatebion. Yn dilyn
trafodaeth am arwyddion strydoedd adroddwyd y byddir yn edrych ar y polisïau ac
yn adrodd i’r Pwyllgor Iaith yn ystod y flwyddyn wleidyddol nesaf. PENDERFYNWYD nodi cynnwys yr adroddiad. |