Rhaglen a chofnodion
Lleoliad: Siambr Hywel Dda, Council Offices, Caernarfon, Gwynedd. LL55 1SH
Cyswllt: Lowri Haf Evans 01286 679878
Rhif | eitem |
---|---|
ETHOL CADEIRYDD I ethol Cadeirydd ar gyfer
2018/19. Cofnod: PENDERFYNWYD ail
ethol y Cynghorydd Alwyn Gruffydd yn Gadeirydd am y cyfnod 2018/2019 |
|
ETHOL IS-GADEIRYDD I eithol Is-Gadeirydd ar gyfer
2018/19. Cofnod: PENDERFYNWYD ethol
y Cynghorydd Elin W Jones yn Is Gadeirydd am y cyfnod 2018/19 |
|
YMDDIHEURIADAU I dderbyn
ymddiheuriadau Cofnod: Derbyniwyd ymddiheuriadau gan y Cynghorwyr
Aled Evans ac Elwyn Jones |
|
DATGAN BUDDIANT PERSONOL I ddatgan
unrhyw fuddiant personol Cofnod: Ni dderbyniwyd unrhyw ddatganiad o fuddiant
personol gan unrhyw aelod oedd yn bresennol. |
|
MATERION BRYS I nodi
unrhyw faterion brys sydd wedi codi Cofnod: Ni dderbyniwyd unrhyw faterion brys. |
|
Y Cadeirydd i gadarnhau cofnodion cyfarfod o’r Pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar y 24 Ebrill 2018. Cofnod: Llofnododd y Cadeirydd gofnodion y cyfarfod blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar y 24ain Ebrill, 2018 fel rhai cywir |
|
ADRODDIAD AELOD CABINET Y GYMRAEG Cofnod: Croesawyd y Cynghorydd Nia Jeffreys i’w chyfarfod cyntaf
fel Aelod Cabinet y Gymraeg. Diolchodd yr Aelod Cabinet am y cyfle i fod yn bresennol
i gael gwrando ar y drafodaeth a chlywed blaenoriaethau’r Pwyllgor. Diolchodd
i’r Cynghorydd Mair Rowlands am ei gwaith fel cyn Aelod Cabinet y Gymraeg.
Eglurodd ei bod bellach yn y swydd ers dau fis ac yn dymuno gweld Gwynedd yn
aros yn gadarn ac yn hyrwyddo’r iaith, er y miri Gwleidyddol sydd yn digwydd yn
y Cyd-destun allanol. Cyfeiriodd at y gwaith da, cyffrous sydd yn cael ei wneud
gyda Safonau Iaith, Cynllun Hybu’r Iaith a’r Strategaeth Iaith Uwchradd lle
mynegodd bod llais plant yn ganolog i’w llwyddiant. Diolchodd i staff yr Uned
Hunaniaeth am eu hymroddiad yn ysbrydoli ac yn hybu’r iaith, wyneb yn wyneb
mewn digwyddiadau ar draws y sir. I’r dyfodol hoffai weld datblygiadau mewn technoleg ac
appiau Cymraeg a’r chael cynllun gweithredu i’r Cynllun Hybu’r Iaith yn dilyn
ymgynghoriad cyhoeddus. Dymunai weld y Gymraeg yn iaith fyw ac yn iaith gwaith
ac edrychai ymlaen at gydweithio gyda’r Pwyllgor i sicrhau hynny. Yn ystod y drafodaeth ddilynol nodwyd y sylwadau canlynol
gan aelodau unigol, ·
bod angen rôl oddefol i’r Pwyllgor yn hytrach nag un o
graffu. Awgrym i ddatblygu rôl y Pwyllgor yn un i fod gyda mwy o ddylanwad. ·
bod angen datblygu cysylltiadau gyda’r Adran Addysg ·
bod angen cryfhau’r effaith rydym yn gael ar y sector
breifat ·
nad yw'r Gymraeg yn fater technegol - angen adlewyrchu ei
fod yn rhan ohonom Cynigiwyd ac eiliwyd cynnal trafodaeth ehangach
gyda’r Aelod Cabinet ynglŷn â rôl y Pwyllgor gan ystyried materion
cyfansoddiadol a sefydlu pwrpas. PENDERFYNWYD
gosod eitem ar raglen y cyfarfod nesaf ‘ Datblygu Rôl y Pwyllgor Iaith’ |
|
ADRODDIAD BLYNYDDOL CYNGOR GWYNEDD AR WEITHREDIAD Y SAFONAU IAITH PDF 58 KB Cyflwyno’r Adroddiad Blynyddol i sylw’r Aelodau Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Cyflwynwyd yr adroddiad mewn ymateb i
ofynion Safonau Iaith lle mae gofyn i’r Cyngor lunio a chyhoeddi adroddiad
blynyddol erbyn 30 Mehefin 2018 yn egluro sut yr oeddynt wedi cydymffurfio a’r
safonau gweithred yr oedd ganddynt ddyletswydd i gydymffurfio a hwy. (Adran 44
Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011. Cyfeiriwyd at y Safonau penodol yr oedd
gofyn iddynt adrodd arnynt ynghyd ag unrhyw wybodaeth fyddai yn ychwanegu
dealltwriaeth o’r camau penodol hyn. Nodwyd bod yr adroddiad wedi ei gyhoeddi yn
unol â’r amserlen yn dilyn cymeradwyaeth Tîm Arweinyddiaeth y Cyngor. PENDERFYNWYD
derbyn yr Adroddiad Blynyddol, er gwybodaeth. |
|
YMGYNGHROIAD CYNLLUN HYBU'R GYMRAEG PDF 115 KB Rhoi diweddariad i’r Aelodau am y broses o greu’r Cynllun
Hybu ac adrodd ar ganfyddiadau’r ymgynghori cyhoeddus. Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Rhoddwyd diweddariad i’r Aelodau ar y broses
o greu’r Cynllun Hybu ynghyd ag adrodd ar ganfyddiadau’r ymgynghoriad
cyhoeddus. Adroddwyd bod y strategaeth drafft ‘Cynllun Hybu’r Gymraeg yng
Ngwynedd 2018 – 2023’ wedi ei llunio ar sail ymgynghori gydag aelodau a
dadansoddiad o strategaethau a chynlluniau perthnasol yn y maes. Cynhaliwyd
ymgynghoriad cyhoeddus am gyfnod o chwe wythnos (24ain Ebrill - 5ed o Fehefin
2018) lle rhoddwyd cyfle i drigolion Gwynedd gyfrannu drwy holiadur ar-lein,
drwy gysylltu yn uniongyrchol a’r uned Iaith neu drwy fynychu un o dri
digwyddiad agored. Nodwyd bod yr ymateb wedi bod yn galonogol
(121 wedi cyfrannu) gyda sylwadau adeiladol wedi eu cynnig. Amlygwyd bod
cynllun gweithredu ar waith a bod trafodaethau mewnol eisoes wedi eu cynnal.
Rhoddwyd crynodeb o’r atebion a dderbyniwyd ynghyd a’r heriau cyffredinol oedd
wedi eu hamlygu. Cyfeiriwyd at y cynigion y dylid eu hystyried mewn ymateb i’r
sylwadau a rannwyd i feysydd blaenoriaeth. Yng nghyd-destun ‘heriau cyffredinol’,
amlygodd yr ymgynghoriad bod; -
cyfleoedd a diffyg defnydd -
mewnfudo a chefnogi dysgwyr -
rôl technoleg Yn ystod y drafodaeth ddilynol ymatebwyd i’r
heriau gan aelodau unigol; ·
bod angen codi ymwybyddiaeth i’r iaith cyn mewnfudo i’r
Sir gan dynnu sylw at y cyfleoedd ymlaen llaw ·
bod angen adnabod symudiad mewnfudo fel bod modd dehongli
lle mae ar ei uchaf er mwyn ymateb i’r niferoedd ·
bod rôl benodol i dechnoleg - angen rhoi mwy o sylw i hyn yn y cynllun ·
angen cyflwyno'r hyn sydd ar gael yn fwy effeithiol ·
angen adnabod cyfleoedd sydd yn addysgu dysgwyr i ddeall
mai Cymraeg yw iaith y gymuned ·
rhaid parhau i gynnal sesiynau dysgu Cymraeg – hyrwyddo,
codi ymwybyddiaeth, ymgyrchu ·
rhaid creu balchder ymysg Cymry Cymraeg ·
bod cyfrifoldeb ar bawb i roi cefnogaeth i’r rhai sydd
eisiau dysgu siarad Cymraeg ·
creu cysylltiadau gyda chymunedau – trefniant mewn addysg
bod rhieni yn dysgu’r iaith ochr yn ochr gyda’u plant. PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad a chynnwys
y sylwadau uchod fel ystyriaethau ar gyfer y Cynllun Hybu terfynol. |
|
CYMRAEG YN Y GWEITHLE Diweddariad ar dynodiadau Iaith a
Chefnogaeth Dysgu a Datblygu Cofnod: Derbyniwyd cyflwyniad gan Uwch Reolwr Cefnogaeth
Gorfforaethol yn egluro sut roedd y Cyngor yn defnyddio’r Polisi Iaith i gryfhau
Iaith yn y Gweithle. Eglurwyd bod y Polisi Iaith wedi ei adolygu yn 2016 ac
adroddwyd bod gofynion Polisi Iaith Cyngor Gwynedd yn uwch na pholisi’r Safonau
Iaith. Adroddwyd bod Gwynedd yn wahanol i bob Cyngor arall yng
Nghymru gan mai Cymraeg yw iaith fewnol y Cyngor. I sicrhau bod safonau iaith
yn gywir o fewn y Cyngor adolygwyd lefel disgwyliedig ieithyddol swyddi'r
Cyngor sydd bellach wedi eu hymgorffori fel rhan o ‘fanylion y person’ wrth
hysbysebu swydd. Ategwyd bod cefnogaeth yn cael ei gynnig i lenwi’r bwlch wrth
fesur staff cyfredol v dynodiadau iaith. Cyflwynwyd Sïon Elwyn Hughes i’r
Pwyllgor fel Swyddog Dysgu a Datblygu
Iaith Gymraeg sydd yn gyfrifol
am gefnogi staff a hybu iaith o fewn y Cyngor. Yn ystod y drafodaeth ddilynol nodwyd y sylwadau canlynol
gan aelodau unigol, ·
bod y Cyngor yn rhoi statws i’r iaith ac yn dylanwadu ar
asiantaethau eraill ·
bod rhywfaint o anwastadedd
iaith ‘eglur’ ymysg swyddogion ·
bod angen defnyddio Cymraeg Clir i osgoi jargon a
symleiddio’r wybodaeth ·
bod cynnyrch y Cyngor yn cael ei ddefnyddio gan Gynghorau
eraill ac felly awgrym i geisio am gymorth ariannol gan Lywodraeth Cymru ·
cais i gyflwyno cwrs ‘darllen cyflym’ yn y Gymraeg ·
Gwynedd yn arwain. Cyfle i sefydlu prosiectau rhanbarthol
penodol a cheisio cael Cynghorau eraill yng Nghymru i ddilyn - rhannu ymarfer
da ·
Derbyn yr angen i ddefnyddio iaith syml, ond angen
sicrhau iaith dechnegol, gywir. Mewn ymateb i sylw ynglŷn â chyfleoedd datblygiadau personol i staff
neu adrannau o fewn y Cyngor, nodwyd bod cyfle i staff neu unedau gynnig eu
hunain am gymorth. Bydd sesiynau yn cael eu darparu yn unol â’r galw. Derbyniwyd
y wybodaeth. |
|
Adrodd ar y
modd y mae’r Adran a’r Cyngor yn ymateb i ofynion ‘Mwy na Geiriau - Fframwaith
Strategol Olynol 2016-2019 ar gyfer gwasanaethau Cymraeg mewn Iechyd,
Gwasanaethau Cymdeithasol a Gofal Cymdeithasol. Dogfennau ychwanegol: Cofnod: Cyflwynwyd adroddiad gan Uwch Reolwr Busnes
Gwasanaeth Oedolion yn adrodd ar y modd
mae’r Adran a’r Cyngor yn ymateb i ofynion ‘Mwy na Geiriau’ - Fframwaith
Strategol Olynol 2016-2019 gan Lywodraeth Cymru ar gyfer sicrhau gwasanaethau
Cymraeg mewn Iechyd, Gwasanaethau Cymdeithasol a Gofal Cymdeithasol. Lansiwyd y
fframwaith strategol olynol ym Mawrth 2016. Ategwyd bod y fframwaith yn cynnwys
saith amcan sydd angen gweithredu arnynt erbyn 2019 a chyfeiriwyd at y
diweddariadau ar amcanion hynny yn yr adroddiad. Yn ystod y drafodaeth ddilynol ymatebwyd i’r
heriau gan aelodau unigol; ·
Angen adnabod yr anghenion ieithyddol ·
Angen datblygu sgiliau Cymraeg a thargedu’r sector
breifat ·
Angen sicrhau bod trosglwyddo gwybodaeth unigolyn yn
rhwydd ·
Angen cydweithio gyda darparwyr i’r dyfodol ·
Angen ystyried a chynnig llwybr gyrfa ·
Diwylliant iaith wahanol ymysg gwasanaethau gofal ac
felly lle i feithrin cyfathrebu yn y
Gymraeg er mwyn magu diwylliant o ymwybyddiaeth ·
Angen i’r termau fod yn berthnasol i’r gwaith ·
Ystyried defnyddio dysgwyr amlwg fel llysgenhadon i
gefnogi’r gwaith ·
Annog darparu gwybodaeth yn ddwyieithog Mewn
ymateb i gwestiwn ynglŷn â phroblemau recriwtio maes gofal, nodwyd bod gwaith yn cael ei wneud i gysoni graddfeydd, cynnal treialon a chomisiynu ar y cyd. Ategwyd
mai UN strategaeth sydd yn bodoli ac felly Iechyd, Gwasanaethau Cymdeithasol
a Gofal Cymdeithasol yn mynd i’r un cyfeiriad.
Nodwyd bod her i weithwyr rheng
flaen ddysgu Cymraeg, ond angen annog yr hyder bod deall y Gymraeg yn
ddigonol a bod angen adnabod cyrsiau sydd yn ymateb i hyn. Ategwyd bod Fforwm wedi ei sefydlu
ar draws y Gogledd i rannu a
thrafod ymarferion da. Mewn
ymateb i sylw ynglŷn â ‘dewis’ yr unigolyn o dderbyn gwasanaeth yn ei iaith ddewisedig, amlygwyd mai cynnig rhagweithiol, naturiol sydd yn digwydd gyda’r unigolyn, ond bydd ‘y dewis’ yn cael
ei gofnodi ar gyfer casglu data yn
unig. Ategwyd nad oes ‘dewis’
yn cael ei roi i’r unigolyn - rhan o’r broses weinyddol ydyw. Mewn
ymateb i gwestiwn ynglŷn â pholisi cyfathrebu'r Cyngor gyda chyrff cyhoeddus, amlygwyd mai’r iaith Gymraeg
sydd yn cael ei defnyddio ar bob achlysur.
Yr arferiad yw cysylltu yn y Gymraeg hyd nes bydd ymateb yn cael ei dderbyn
yn y Gymraeg. Derbyniwyd bod rhai eithriadau, ond ategwyd bod gwaith yn cael ei wneud i wella hyn. Derbyniwyd yr adroddiad a nodwyd bod hwn yn
gam mawr i’r cyfeiriad cywir |
|
CWYNION IAITH I ddebyn
diweddariad gan Rheolwr Gwasanaethau Iaith Gymraeg Cofnod: Adroddwyd nad oedd cwynion wedi eu derbyn. |