Rhaglen, penderfyniadau a chofnodion drafft

Derbyn unrhyw ddatganiadau o fuddiant personol.

Derbyniwyd ymddiheuriad gan Sion Huws (Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau)

Derbyn unrhyw ddatganiadau o fuddiant personol.

Dim i’w nodi.

Nodi unrhyw eitemau sy’n fater brys ym mam y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried.

Dim i’w nodi

Bydd y Cadeirydd yn cynnig y dylid llofnodi cofnodion y cyfarfodydd blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 17 Chwefror 2025 a 7 Ebrill 2025 fel rhai cywir.

Llofnododd y Cadeirydd gofnodion y cyfarfod o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 7 o Ebrill, 2025 fel rhai cywir.

Cyflwyno adroddiad y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau

Cymeradwyo Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau 2024/25.

Cyflwynwyd – adroddiad blynyddol y Swyddog Monitro a gofyn am unrhyw sylwadau gan y pwyllgor cyn ei gyflwyno i’r Cyngor Llawn yn ei cyfarfod nesaf. Nodwyd fod cryn dipyn o faterion wedi eu cyfarch yn ystod y flwyddyn ac fod y Pwyllgor wedi ymdrin a cheisiadau am oddefebau mewn meysydd sydd o bwysigrwydd i’r cynghorau tref ynghyd a Aelodau oedd yn ymgeisio.

Esboniwyd fod gan y pwyllgor safonau rôl bwysig yn hyrwyddo safonau uchel o ymddygiad ac ei fod yn rhan greiddiol o’r gwaith y pwyllgor. Mae’r pwyllgor yn cyflawni hyn drwy gyfuniad o gynghori ar gais, cyngor rhagweithiol a hyfforddi ac mae’r hyfforddiant a dealltwriaeth o’r Cod Ymddygiad yn rhoi sylfaen i aelodau fod yn gyfarwydd a hanfodion y cod. Nodwyd ei fod yn arbennig o amgylch y darpariaethau buddiannau personol, lle maen nhw’n codi a sut i ymateb. Mynegwyd siom gyda’r nifer o aelodau sydd yn parhau heb fynychu’r cyrsiau llawn sydd wedi eu cynnal.

Holwyd os yw’r aelodau yn gwneud y hyfforddiant dros y lein, a fydd y gwybodaeth yma yn gyhoeddus. Cadarnhawyd fod hyn yn cael ei nodi ac mae’r wybodaeth yma ar gael ar lein.

PENDERFYNIAD

Cymeradwyo Adroddiad Blynyddol y Pwyllgor Safonau 2024/25

Cyflwyno adroddiad y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau

Nodi’r wybodaeth.

Cyflwynwyd adroddiad – gan y Swyddog Monitro yn rhoi gwybodaeth i’r pwyllgor am

Benderfyniadau’r Ombwdsmon ar gwynion ffurfiol yn erbyn aelodau. Nodwyd fod yr honiadau yma ddim wedi mynd ymhellach.

Tynnwyd sylw at res o adroddiadau o honiadau a dim tystiolaeth wedi’i gyflwyno. Credwyd fod hyn ddim yn foddhaol rhoi honiadau i’r Ombwdsmon heb dystiolaeth.

Mynegwyd pryder gyda’r honiadau yma heb dystiolaeth a tynnwyd sylw i’r ffaith fod rhan fwyaf ohonynt yn dod o’r cyngor tref. Teimlwyd y dylai y clercod y cymuned gael cwrs ar sut i gynghori aelodau ar safonau a fydd yn help mawr i aelodau mewn cynghorau cymuned.

PENDERFYNIAD

Nodi’r wybodaeth.

Cyflwyno adroddiad y Swyddog Monitro

Cyflwynwyd adroddiad – gan y Swyddog Monitro ar hunan asesiad blynyddol y Pwyllgor Safonau.

Aeth y pwyllgor drwy’r tabl hunanasesiad a’i gwblhau fel yr isod:

PENDERFYNIAD

Mabwysiadu’r canlynol fel hunanasesiad y Pwyllgor Safonau o’i berfformiad yn 2024/25

Cyflwyno adroddiad y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau

Nodi’r wybodaeth.

Cyflwynwyd adroddiad – gan y Swyddog Monitro yn rhoi gwybodaeth hyfforddi cynghorwyr ar faterion yn ymwneud a’r cod ymddygiad sydd yn rhan o swyddogaeth statudol y Pwyllgor Safonau. Nodwyd fod y Pwyllgor wedi adnabod yr angen i gynnal hyfforddiant  o’r fath, ond wedi derbyn bod ei ddarparu wedi bod yn heriol yn ddiweddar fel canlyniad i ddiffyg adnoddau.

Nodwyd fod sesiynau wedi ei baratoi a’i treialu ar gyfer cynghorau cymuned gyda’r bwriad o alluogi aelodau a chlercod i gael dealltwriaeth o hanfodion y Cod ymddygiad, arfogi aelodau i weithredu o fewn y fframwaith ac amlygu lle i gael arweiniad a gwybodaeth bellach.

PENDERFYNIAD

Nodi’r wybodaeth.

Cyflwyno adroddiad y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau

Derbyn a nodi’r wybodaeth.

Adroddiad yn cyflwyno gwybodaeth cefndir ddatgan a chofrestru buddiannau mewn cyfarfodydd. Nodwyd bod y cod ymddygiad i Aelodau yn rhoi dyletswydd ar aelodau i ddatgelu ar lafar ger bron unrhyw gyfarfod, fodolaeth a natur unrhyw fuddiant personol sydd ganddynt mewn busnes sy’n cael ei ystyried. Esboniwyd bod y dyletswydd pellach i gofrestru’r buddiant hwnna drwy roi hysbysiad ysgrifenedig i’r Swyddog Monitro. Eglurwyd mai’r arfer yn Cyngor Gwynedd yw pan fydd aelodau yn datgan mewn cyfarfod Pwyllgor bydd swyddog gwasanaethau democrataidd yn rhoi ffurflen papur ac yn ei chasglu ar y diwedd.

Eglurwyd fod proses newydd wedi ei ddatblygu bellach gyda’r gwasanaethau democratiaeth a TG sydd yn creu proses i gofrestru buddiannau ar lein gan ddefnyddio adnodd Microsoft Forms.

Nodwyd mai’r bwriad yw i ddefnyddio’r drefn yma ar gyfer pob aelod sy’n datgan gan gynnwys rhai sy’n bresennol yn yr ystafell gyfarfod.

PENDERFYNIAD

Derbyn a nodi’r wybodaeth.

Bydd y Cadeirydd yn cynnig y dylid cau’r wasg a’r cyhoedd allan o’r cyfarfod yn ystod y drafodaeth ar yr eitem ganlynol gan ei fod yn debygol y datgelir gwybodaeh eithriedig fel y’I diffnnir ym mharagraff 18C, Rhan 4, Atodiad 12A, Deddf Llwyodraeth Leol 1972. Mae’r paragraff yma yn berthnasol oherwydd ei fod yn ymwneud â thrafodion y Pwyllgor Safonau wrth ddod I benderfyniad ar fater a gyfeiriwyd ato gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru.

Credir na ddylid datgelu’r wybodaeth rhag ofn i unrhyw gyhoeddusrwydd ynglyn a’r achos ragfarnu seffyllfa’r Cynghorydd cyn unrhyw wrandawiad. Darperir y wybodaeth ar sail gyfrinachol gan yr Ombwdsmon a byddai ei ddatgelu yn niwediol i weithriad y broses o ymchwilio I gwynion odan Ddeddf Lwyodraeth Leol 2000. Credwyd y byddai budd cyhoeddus sylweddol yn cynnal proses ymchwilio mewn modd deg a phriodol a felly y dylai y mater fod yn eithriedig.

Cyflwyno adroddiad y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau