Agenda item
I dderbyn diweddariad llafar gan y Pennaeth Cyllid ar yr uchod.
COFNODION:
Cyflwynwyd adroddiad i’r Aelodau yn ystod y cyfarfod gan y Pennaeth
Cyllid yn amlinellu gwybodaeth ynglŷn â chyllideb 2018/19.
Adroddodd yr Aelod Cabinet Cyllid eu bod wedi treulio oriau o amser yn
ceisio cael cyllideb cytbwys i’r Cyngor ac ni welwyd sefyllfa tebyg i hyn o’r
blaen. Gwelwyd o’r tabl gyflwynwyd ynglyn â setliad Grant Cynnal Refeniw i ariannu llywodraeth
leol y bydd Cyngor Gwynedd yn derbyn cynnydd grant o £1m erbyn y flwyddyn nesaf
sy’n gynnydd o 0.6%, gyda chyfartaledd y cynnydd ar draws Cymru yn 0.2%.
Rhagwelir yn ystod y dair blynedd 2018/19 – 2020/21 y bydd angen i’r
Cyngor chwilio am arbedion o hyd at £20m.
Ar hyn o bryd, gofynnir i phob Pennaeth Adran flaengynllunio toriadau o
3%, 10% a 20% a rhagwelir y bydd effaith toriadau pellach yn seiliedig ar y
canrannau uchod yn erchyll, gyda’r ddwy gyllideb fwyaf y Cyngor yn Addysg a
Gwasanaethau Cymdeithasol yn gorfod cyfrannu.
Eglurodd y Pennaeth Cyllid, wrth
ddatblygu cyllideb drafft ar gyfer 2018/19, daeth yn amlwg fod yna bryder yn
codi ynglyn â’r gyllideb ysgolion. Ers cyhoeddiad setliad grant awdurdodau
lleol, roedd cyfeiriad Llywodraeth Cymru at “gyllid ychwanegol” a gwarchodaeth
ysgolion wedi codi disgwyliadau ariannol Penaethiaid a Llywodraethwyr ar gyfer
2018/19.
Roedd Gweinidog Addysg Llywodraeth Cymru wedi gwneud rhai datganiadau
camarweiniol am sefyllfa ariannol ysgolion. Wedi trafodaeth gydag Aelodau
Cabinet, cytunwyd ffordd ymlaen er mwyn osgoi trosglwyddo targed arbedion
pellach i ysgolion Gwynedd eleni:
(a) Demograffi
Nodwyd bod sefyllfa net ysgolion yn -£225,000.
(b) Integreiddio ADY
Argymhellir i gytuno bid o £319,000 i gyfarch gorwariant ar y gyllideb
integreiddio disgyblion ag anghenion dysgu ychwanegol, ac fe fydd y gyllideb
“Addysg” ar ei ennill o’i gymharu â llynedd oherwydd hyn a chwyddiant o £1.4m
fydd wedi’i ariannu gan y Cyngor.
(c) Canoli Integreiddio
Bydd £347,000 yn trosglwyddo o’r gyllideb
ysgolion yn ganolog i’r Adran Addysg, a thra bydd y gyllideb ysgolion yn
gostwng, bydd yr angen i ysgolion wario hefyd yn gostwng.
(ch) Problemau
Addysg
Nodwyd bod nifer o broblemau wedi codi ym maes
Addysg fyddai yn golygu bod yn rhaid i’r Cyngor ychwanegu ymhellach at y
gyllideb Addysg drwy’r broses bidiau, neu i’r Adran Addysg leihau’r gyllideb
ysgolion, os am gael gyllideb gytbwys yn 2018/19. Byddai cyfanswm y materion hyn wedi golygu
cynhaeafu £1.7m o arbedion o’r gyllideb ysgolion, a barn aelodau’r Cabinet
ydoedd fod hynny’n anymarferol. Felly,
cytunwyd i argymell y datrysiadau canlynol:
Gwariant uwch ar gludiant £516,000
O adael y gyllideb uchod fel ag y mae byddai’n
creu’r angen am gyllid parhaol ychwanegol o £286,000 yn 2018/19 a £230,000 i
gwrdd diffyg 2017/18. Argymhellir y
byddir yn defnyddio tanwariant corfforaethol i ddileu gorwariant eleni, ond mynnu
bod yr Adrannau Addysg ac Amgylchedd yn ail ymweld â’u polisïau / trefniadau
cludiant gyda golwg ar reoli’r gwariant o fewn y gyllideb sydd ar gael erbyn
2019/20. Er mwyn prynu amser i fedru
gwneud y newid, yn y cyfamser argymhellir pontio £200,000 o’r £286,000 fyddai
ei angen yn 2018/19 drwy ddarparu cyllideb unwaith ac am byth, gyda’r Adran
Addysg yn cwrdd â’r £86,000 sy’n weddill.
Grant Gwella Ysgolion (EIG) £617,000
Nodwyd bod y Gweinidog Addysg wedi torri’r
grant penodol uchod a’i “osod yn y setliad” er mwyn gallu dweud nad oes disgwyl
i’r gyllideb ysgolion leihau. Disgwylir
i’r holl bethau sy’n cael eu hariannu drwy’r grant cael eu cynnal ond ni all yr
un arian gyflawni’r ddau beth, a nodwyd bod rhwystredigaeth ymysg awdurdodau
lleol Cymru ynglŷn â hyn.
Ni all y Cyngor lenwi’r bwlch yn y grant a’r
cynlluniau a ariannir, felly bydd elfen berthnasol o’r cwtogiad grant yn bwydo
drwodd i’r ysgolion
Arbedion £4.3m – y £263,000 sydd ar ôl
Yn 2014, penderfynwyd gosod targed £4.3m ar
gyfer ysgolion dros y cyfnod 2015/16 – 2017/18, ac i gydweithio gyda’r Fforwm
Cyllideb Ysgolion i ddatblygu cynlluniau i wireddu’r targed. Ers hynny, caniatawyd llithriad i 2018/19,
pryd disgwyliwyd i’r cynlluniau ad-drefnu ysgolion gynhyrchu £263,000 olaf y
targed £4.3m.
Nid yw’r arbediad yma am fod ar gael tan
2020/21 i 2021/22 ond yn hytrach na throsglwyddo’r ddiffyg i’r ysgolion
(lleihau’r cwantwm dros dro) yn y cyfamser, argymhellir ail broffilio’r
arbedion i’r blynyddoedd hynny.
Casgliad ynglŷn â’r Gyllideb Ysgolion
2018/19
Yn hytrach na dioddef £1.7m o “doriad pellach”
bydd ysgolion yn ysgwyddo’r elfen berthnasol o’r £617,000 (amcangyfrif) o
ostyngiad grant sy’n berthnasol iddynt, ynghyd â £347,000 o drosglwyddiad
“technegol” sy’n tynnu cyllideb ac angen i wario oddi arnynt.
Deallir, bod lleihad mewn grantiau penodol
eraill, a ffactorau lleol i ysgolion unigol, ond gyda’r strategaeth yma, ar y
cyfan, dim ond gorfod darganfod gostyngiadau gwariant yn gyfatebol i leihad yn
grantiau’r Llywodraeth fydd disgwyl i ysgolion Gwynedd wneud erbyn 2018/19.
Yn ystod y drafodaeth ddilynol, amlygwyd y
prif bwyntiau canlynol:
·
Mynegwyd bryder am ddiffyg gwybodaeth ynglyn ag addysg anghenion arbennig ac yn benodol pa arian fydd yn cael
ei drosglwyddo yn ôl i
ysgolion (3 / 4 blynedd yn ôl troslwyddwyd
arian ar gyfer disgyblion datganiadau 3*)
·
Bod ysgolion
yn awyddus i gael eglurder
er mwyn iddynt
fedru ymateb yn syth o ran dyletswyddau
staffio a rheolaeth yr Ysgol
·
Ar hyn
o bryd roedd gan ysgolion nifer
o unigolion ar gontractau ac os yw’r arian yn
symud gall arwain at orwariant / diswyddo
·
Bod sefyllfa
tebyg hefo iaith ychwanegol lle mae disgyblion
yn cyrraedd yn hwyr i’r
ysgolion heb saesneg – ac felly nid oedd Penaethiaid yn awyddus i
weld yr un sefyllfa gydag disgyblion anghenion arbennig
Mewn ymateb i’r uchod,
nododd y Rheolwr Cyllid y byddai’n trefnu i’r swyddogion
perthnasol anfon llythyr o eglurder i ysgolion yn
ddi-oed. Ategodd y Pennaeth Cyllid y dylai Uwch Reolwr
yr Adran Addysg gyfleu gwybodaeth
i’r ysgolion yn amserol ar
gyfer cynllunio lefelau staffio perthnasol.
O safbwynt cynyddu Treth Cyngor
4.8%, nododd yr Aelod Cabinet Cyllid bod rhaid wynebu’r cynnydd hynny os
am amddiffyn gwasanaethau. Nodwyd ymhellach bod cynllun ar gyfer cymorth
i unigolion anghennus a bod staff yr Adran Gyllid yn
gwneud popeth o fewn eu gallu
i ymdrin ag unrhyw broblemau sy’n codi.
Adroddodd yr Aelod Cabinet Addysg bod gwariant ychwanegol ar gludiant
yn her i’r Adran Addysg, a bod angen trafod telerau
mwy ffafriol hefo contractwyr cludiant.
Penderfynwyd: (a) Derbyn a nodi’r uchod.
(b) Gofyn i’r Rheolwr Cyllid drefnu bod y
swyddogion addysg priodol yn anfon eglurder i ysgolion yn ddi-oed ynglyn â chyllideb a staff addysg anghenion arbennig.