Agenda item
Yn unol
â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd oddi wrthi dan
Adran 4.20 o’r Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Catrin Wager yn cynnig fel a ganlyn:-
Bellach,
mae’r dystiolaeth yn argyhoeddiadol fod newid hinsawdd yn digwydd.
Mae
newid hinsawdd yn gysylltiedig â digwyddiadau tywydd eithafol, cynnydd yn
lefelau’r môr, sychder a llifogydd. Mae canlyniadau cynnydd o dros 1.5°C yn
nhymheredd y byd mor eithafol fel bod yn rhaid gwneud y dasg o atal hyn yn brif
flaenoriaeth.
Mae
canfyddiadau astudiaeth 1.5C yr IPCC ym mis Hydref wedi datgan fod gan
ddynoliaeth 12 mlynedd i gymryd camau pendant ar newid hinsawdd.
Mae
dyletswydd ar bob llywodraeth (lleol, rhanbarthol a chenedlaethol) i gyfyngu ar
effeithiau negyddol Newid Hinsawdd.
Mae
goblygiadau ar y Cyngor, dan ‘Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol’ i
ystyried effaith unrhyw benderfyniad a wna ar y cenedlaethau sydd i ddod.
Yn
ogystal, mae goblygiadau ar y Cyngor i warchod y cyhoedd.
Mae’r Cyngor yn nodi ymhellach:
Bod
effaith newid hinsawdd a digwyddiadau tywydd eithafol yn cael eu teimlo yn y
sir yn barod.
Mae
23,244 o drigolion Gwynedd yn byw mewn ardal sydd mewn perygl o orlifo.
Dros
y ganrif nesaf, disgwylir i lefelau’r môr godi 1.1m.
Yn
barod, mae llifogydd yn costio oddeutu £200,000,000 i economi Cymru bob
blwyddyn.
Mae
tirwedd Gwynedd yn cynnig cyfleoedd i gynhyrchu ynni, adfywio bioamrywiaeth a
lliniaru llifogydd dŵr ffo.
Felly, penderfyna’r Cyngor i:
Wneud popeth yn ein gallu i sicrhau bod y sir yn
parhau i fod yn gartref bywiog, hyfyw a chynaliadwy i’n plant ac i blant ein
plant am genedlaethau i ddod. Byddwn yn gwneud hyn drwy:
Ddatgan Argyfwng
Hinsawdd
Ymrwymo i gymryd camau
pendant i leihau allyriadau carbon ac ymdrechu am ddyfodol di-garbon
Chwilio am ffyrdd
arloesol o gyflawni targedau di-garbon
Adrodd yn ôl ymhen 6 mis ar y camau cadarnhaol y mae’r Cyngor wedi’u cymryd i
leihau allyriadau carbon.
Cofnod:
(3) Cyflwynwyd
y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Catrin Wager o dan Adran 4.20 y
Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-
“Bellach, mae’r dystiolaeth yn
argyhoeddiadol fod newid hinsawdd yn digwydd. Mae newid hinsawdd yn gysylltiedig
â digwyddiadau tywydd eithafol, cynnydd yn lefelau’r môr, sychder a llifogydd.
Mae canlyniadau cynnydd o dros 1.5°C yn nhymheredd y byd mor eithafol fel bod
yn rhaid gwneud y dasg o atal hyn yn brif flaenoriaeth. Mae canfyddiadau astudiaeth 1.5C yr IPCC ym
mis Hydref wedi datgan fod gan ddynoliaeth 12 mlynedd i gymryd camau pendant ar
newid hinsawdd. Mae dyletswydd ar bob
llywodraeth (lleol, rhanbarthol a chenedlaethol) i gyfyngu ar effeithiau
negyddol Newid Hinsawdd. Mae goblygiadau
ar y Cyngor, dan ‘Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol’ i ystyried effaith
unrhyw benderfyniad a wna ar y cenedlaethau sydd i ddod. Yn ogystal, mae goblygiadau ar y Cyngor i
warchod y cyhoedd.
Mae’r
Cyngor yn nodi ymhellach:
·
Bod
effaith newid hinsawdd a digwyddiadau tywydd eithafol yn cael eu teimlo yn y
sir yn barod.
·
Mae
23,244 o drigolion Gwynedd yn byw mewn ardal sydd mewn perygl o orlifo.
·
Dros
y ganrif nesaf, disgwylir i lefelau’r môr godi 1.1m.
·
Yn
barod, mae llifogydd yn costio oddeutu £200,000,000 i economi Cymru bob
blwyddyn.
·
Mae
tirwedd Gwynedd yn cynnig cyfleoedd i gynhyrchu ynni, adfywio bioamrywiaeth a
lliniaru llifogydd dŵr ffo.
Felly,
penderfyna’r Cyngor i:
Wneud
popeth yn ein gallu i sicrhau bod y sir yn parhau i fod yn gartref bywiog,
hyfyw a chynaliadwy i’n plant ac i blant ein plant am genedlaethau i ddod.
Byddwn yn gwneud hyn drwy:
·
Ddatgan
Argyfwng Hinsawdd.
·
Ymrwymo i
gymryd camau pendant i leihau allyriadau carbon ac ymdrechu am ddyfodol
di-garbon.
·
Chwilio am
ffyrdd arloesol o gyflawni targedau di-garbon.
·
Adrodd
yn ôl ymhen 6 mis ar y camau cadarnhaol y mae’r Cyngor wedi’u cymryd i leihau
allyriadau carbon.
Nodwyd bod plant a myfyrwyr yn gwbl effro i’r sefyllfa a phwysleisiwyd y
dylai aelodau etholedig, fel arweinwyr gwleidyddol, chwarae eu rhan hefyd. Ar sail hynny, cynigiwyd ac eiliwyd i
ychwanegu’r geiriad a ganlyn at y cynnig gwreiddiol:-
“Galw ar
Lywodraeth Cymru a San Steffan i ddarparu’r pwerau a’r adnoddau angenrheidiol i
gyflawni’r targed o Wynedd ddi-garbon erbyn 2030.”
Cytunodd cynigydd
y cynnig gwreiddiol i ddiwygio’r cynnig ar y llinellau yma gyda chydsyniad y
Cyngor.
Mynegwyd cefnogaeth frwd i’r cynnig wedi’i ddiwygio gan aelodau a
nododd:-
·
Bod allyriadau carbon
yn cael effaith ar fioamrywiaeth a’r eco-system hefyd a bod plastigion yn
gwneud eu ffordd drwy’r gadwyn fwyd.
Tynnwyd sylw at ail weithdy amgylcheddol i’w gynnal ym Mhlas Tan y Bwlch
ar 17 Mai.
·
Hyd yn oed pe byddem
yn cymryd camau pendant ar newid hinsawdd o fewn 12 mlynedd, byddem yn dal i
weld yr hinsawdd yn newid am flynyddoedd y tu hwnt i hynny, a bydd plentyn sy’n
10 oed heddiw yn profi rhywbeth na fydd yr un ohonom ni byth yn ei brofi.
·
Mai newid hinsawdd
yw’r bygythiad mwyaf i ddyfodol dynolryw a rhaid i ni chwarae ein rhan, fel
awdurdod lleol, i arwain y ffordd a gweithredu i leihau’r effaith ar yr
hinsawdd a’r amgylchedd a sicrhau dyfodol i’n plant a phlant ein plant.
·
Y dymunid gweld y
cynnig yn esgor ar gynlluniau ymarferol, e.e. cynlluniau i leihau’r defnydd o
geir, ayb.
·
Bod angen mynd yn
garbon negyddol, drwy blanu mwy o goed, ayb.
Nododd yr
Arweinydd y bu’r Cyngor yn flaengar ac
yn effeithiol yn y maes gostwng defnydd carbon ers rhai blynyddoedd bellach a
bod ganddo darged i wireddu gostyngiad carbon o 40% erbyn 2021, gan arbed £3.3m
i’r Cyngor. Awgrymodd hefyd, y gellid
edrych ar gynnwys adran dan Adran yr Amgylchedd yng Nghynllun y Cyngor
ynglŷn â’r mater newid hinsawdd.
PENDERFYNWYD bellach, mae’r dystiolaeth yn
argyhoeddiadol fod newid hinsawdd yn digwydd. Mae newid hinsawdd yn gysylltiedig
â digwyddiadau tywydd eithafol, cynnydd yn lefelau’r môr, sychder a llifogydd.
Mae canlyniadau cynnydd o dros 1.5°C yn nhymheredd y byd mor eithafol fel bod
yn rhaid gwneud y dasg o atal hyn yn brif flaenoriaeth. Mae canfyddiadau astudiaeth 1.5C yr IPCC ym
mis Hydref wedi datgan fod gan ddynoliaeth 12 mlynedd i gymryd camau pendant ar
newid hinsawdd. Mae dyletswydd ar bob
llywodraeth (lleol, rhanbarthol a chenedlaethol) i gyfyngu ar effeithiau
negyddol Newid Hinsawdd. Mae goblygiadau
ar y Cyngor, dan ‘Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol’ i ystyried effaith
unrhyw benderfyniad a wna ar y cenedlaethau sydd i ddod. Yn ogystal, mae goblygiadau ar y Cyngor i
warchod y cyhoedd.
Mae’r
Cyngor yn nodi ymhellach:
·
Bod
effaith newid hinsawdd a digwyddiadau tywydd eithafol yn cael eu teimlo yn y
sir yn barod.
·
Mae
23,244 o drigolion Gwynedd yn byw mewn ardal sydd mewn perygl o orlifo.
·
Dros
y ganrif nesaf, disgwylir i lefelau’r môr godi 1.1m.
·
Yn barod,
mae llifogydd yn costio oddeutu £200,000,000 i economi Cymru bob blwyddyn.
·
Mae
tirwedd Gwynedd yn cynnig cyfleoedd i gynhyrchu ynni, adfywio bioamrywiaeth a
lliniaru llifogydd dŵr ffo.
Felly,
penderfyna’r Cyngor i:
Wneud
popeth yn ein gallu i sicrhau bod y sir yn parhau i fod yn gartref bywiog,
hyfyw a chynaliadwy i’n plant ac i blant ein plant am genedlaethau i ddod. Byddwn yn gwneud hyn drwy:
·
Ddatgan
Argyfwng Hinsawdd.
·
Ymrwymo i
gymryd camau pendant i leihau allyriadau carbon ac ymdrechu am ddyfodol
di-garbon.
·
Chwilio am
ffyrdd arloesol o gyflawni targedau di-garbon.
·
Adrodd
yn ôl ymhen 6 mis ar y camau cadarnhaol y mae’r Cyngor wedi’u cymryd i leihau
allyriadau carbon.
·
Galw ar lywodraeth Cymru a San Steffan i
ddarparu’r pwerau a’r adnoddau angenrheidiol i gyflawni’r targed o Wynedd
di-garbon erbyn 2030.