skip to main content

Agenda item

 

Aelod Cabinet : Cynghorydd  Catrin Wager

 

Derbyn adroddiad gan yr Aelod Cabinet ar weithredu argymhellion yr Ymchwiliad Craffu

 

 

 

 

Cofnod:

Cyflwynwyd adroddiad cynnydd yr Aelod Cabinet Priffyrdd a Bwrdeistrefol ar weithredu argymhellion yr Ymchwiliad Craffu Gorfodaeth Stryd yn y categorïau canlynol:-

 

·         Gweithredu’n syth;

·         Cydweithio yn y tymor canolig gyda gwasanaethau / partneriaid eraill er gweithredu'r argymhellion.

 

Gosododd yr Aelod Cabinet y cyd-destun gan nodi:-

 

·         Y dymunai ddiolch i’r Rheolwr Gwasanaethau Stryd am ei holl waith yn y maes hwn.

·         Bod y gwaith yn amlygu’r ffaith bod sicrhau trefniadau casglu da, cydweithio gyda chymunedau, a gorfodaeth, yn uchafu edrychiad y sir er budd pawb.

·         O ganlyniad i gyflwyno’r drefn gasglu newydd yn Nwyfor ac Arfon, gohiriwyd dod â’r pwerau gorfodi i mewn oherwydd pwysigrwydd darparu gwasanaeth cywir cyn edrych ar orfodi.

·         Bod yr adroddiad yn rhoi cryn sylw i Fangor.  Cychwynnwyd cydweithio gyda gwahanol bartneriaid, a sefydlwyd Grŵp Ffocws ar Fangor, oedd yn gweithio gydag Undeb y Myfyrwyr a’r Brifysgol, gyda’r heddlu’n rhan o’r cyfarfod cyntaf hefyd.  Roedd yr Adran yn rhan o Grŵp Delwedd Bangor hefyd, sef grŵp ehangach oedd yn edrych ar edrychiad y ddinas.

·         Y bwriedid treialu sticeri ‘QR codes’ yn yr ardaloedd myfyrwyr ym Mangor Uchaf, ac o bosib’ Hirael hefyd, a gobeithid y byddai yna ddiweddariad o ran amserlen hynny yn fuan.

·         Bod llawer o waith y gellid ei wneud o ran hyrwyddo’r gwasanaethau oedd yn cael eu cynnig ac o ran newid ymddygiad. 

·         Bod angen i’r Cyngor gyrraedd targed ailgylchu o 64% erbyn Mawrth eleni, gyda’r targed yn codi i 70% ar ôl hynny. 

·         Ei bod yn awyddus i ddatblygu rhaglen ymgysylltu a chyfathrebu gyda’r Uned Gyfathrebu fel bod modd mynd allan i’r cymunedau i siarad gyda phobl a chodi ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o faterion gwastraff.

 

Ymhelaethodd y swyddogion ar gynnwys yr adroddiad ac yna gwahoddwyd yr aelodau i ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau.

 

Yn ystod y drafodaeth, cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau:-

 

·         Croesawyd argymhellion yr ymchwiliad craffu.  Nodwyd bod y swyddogion wedi cymryd sylw o farn aelodau’r ymchwiliad a chredid y byddai gweithredu’r argymhellion hynny yn gwneud gwahaniaeth i’r gwasanaeth ac i’r amgylchedd ar gyfer y trigolion. 

·         Nodwyd bod tueddiad i wyro tuag at Fangor, ond yno roedd y problemau dwysaf oherwydd y boblogaeth myfyrwyr a daearyddiaeth y ddinas.

·         Pwysleisiwyd bod angen i Wynedd fod yn bencampwyr ailgylchu.  Roedd hyn yn mynd i gymryd mwy o fuddsoddiad, ond nid oedd dewis arall.  Roedd y Cyngor yn gwneud gwaith da iawn yn y maes, ond roedd angen gwneud ychydig mwy eto.

·         Mynegwyd pryder y byddai dirywio pobl yn arwain at gynnydd mewn tipio slei bach, yn enwedig yn y wardiau cefn gwlad.

·         Canmolwyd y gwaith da yn y ganolfan ailgylchu yn Ffridd Rasys a gofynnwyd i’r pennaeth gyfleu’r neges honno i’r gweithwyr.

·         Diolchwyd i’r adran gwasanaeth brys sy’n delio â thipio slei bach a biniau stryd sy’n orlawn.

 

Mewn ymateb i’r sylwadau uchod a chwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

 

·         Mai diben cyflwyno dirwyon am waredu ar y diwrnod anghywir neu yn y ffordd anghywir oedd targedu lle mae problemau, yn hytrach na cheisio dal pobl allan.  Lluniwyd polisi oedd yn annog cyswllt yn y lle cyntaf, gyda swyddog yn ymweld â thŷ lle'r oedd problem i weld oedd modd cynnig gwasanaeth ychwanegol.  ‘Roedd 3-4 cam pellach yn y polisi a’r unig bobl fyddai’n cael ei dirwyo fyddai’r sawl fyddai’n gallu cydymffurfio, ond yn gwrthod gwneud hynny.  Byddai’n rhaid edrych ar leoliadau yn unigol gan bwyso a mesur o ran yr elfen risg a’r ddelwedd roedd y bin yn roi o’i adael ar y stryd.  Derbynnid nad oedd opsiwn mewn llawer o lefydd ond rhoi’r biniau ar y stryd a byddai’r gwasanaeth yn gweithio gyda’r trigolion yn yr ardaloedd anodd o ran ceisio datrysiad.

·         Y cydnabyddid bod angen gwneud mwy i hybu’r gwasanaeth casgliadau clinigol.  Efallai bod cyfle i gynnig y gwasanaeth ail-ddefnyddio clytiau i rieni wrth iddynt gofrestru genedigaeth eu plentyn, a gellid tynnu sylw gofalwyr at y gwasanaeth yn ogystal.

·         Y byddai’r Cyngor yn cael dirwy eithaf sylweddol pe bai’n methu cyrraedd y targed ailgylchu presennol o 64% ac roedd yna gryn dipyn o waith i’w wneud i gyrraedd y targed o 70% erbyn Mawrth 2025.

·         Y byddai’n fuddiol i unrhyw un ddod i Gaergylchu, neu un o’r canolfannau ailgylchu eraill, i weld y prosesau sy’n digwydd yno.

·         Bod sawl cymuned yng Ngwynedd wedi mynegi diddordeb mewn bod yn gymuned ddi-blastig, a gofynnwyd i’r aelodau gysylltu â’r gwasanaeth am gymorth a chefnogaeth petai cymuned o fewn eu wardiau yn dymuno mynd symud i’r cyfeiriad hwnnw.

·         Bod yr adran yn darparu gwasanaeth casglu gwastraff masnachol i fusnesau.  Credid bod 2221 o fusnesau’r sir yn derbyn gwasanaeth casglu gwastraff gweddilliol ac ailgylchu gan y Cyngor ar hyn o bryd.  Roedd y gwasanaeth yn ceisio gwella’r ganran ailgylchu, ac roedd gwaith i’w wneud o ran, e.e. rhoi cymorth i feysydd carafanau i symud yr agenda yn ei flaen.  Roedd perfformiad ailgylchu’r gwasanaeth masnachol yn 48%, felly ychydig yn is na’r elfen ddomestig.  Roedd Llywodraeth Cymru yn cymryd camau i wella a rhoi mwy o bwyslais ar y sector fusnes yn gyffredinol, ac roedd hynny’n rhywbeth i edrych arno'r flwyddyn nesaf.

·         Nad oedd y defnydd o ganolfan ailgylchu Blaenau Ffestiniog gan drigolion o Gonwy yn cael ei fonitro, ond efallai bod hyn yn rhywbeth i edrych arno, ynghyd â’r defnydd o Ganolfan Ailgylchu Bangor gan drigolion o Gonwy a Môn.  Nodwyd hefyd y gallai’r ffaith bod Conwy yn codi tâl am waredu eitemau yn eu canolfannau ailgylchu gael effaith ar y defnydd o’r safleoedd ym Mlaenau Ffestiniog a Bangor.

·         Na ragwelid y byddai cyflwyno dirwyon yn arwain at gynnydd mewn tipio slei bach, ond bod hyn yn rhywbeth yn sicr i’w gadw mewn cof.

·         Fel rhan o’r adolygiad o’r trefniadau glanhau strydoedd, byddai’n rhaid buddsoddi mewn biniau amlbwrpas, fyddai’n caniatáu gwahanu papur, caniau a phlastig, fel bod modd ailgylchu’r deunyddiau hynny.

·         Y gallai gosod biniau stryd mewn cilfannau fod yn broblemus gan fod hynny’n annog pobl i waredu’n anghyfreithlon o gwmpas y biniau.  Y neges fyddai i bobl fynd a’u sbwriel adre gyda hwy a’i roi yn y bin cywir, ond roedd yn rhywbeth i’w adolygu wrth symud ymlaen gyda’r agenda glanhau strydoedd.

·         Nad oedd ail-gyflwyno’r cynllun sgipiau cymunedol yn opsiwn oherwydd rheoliadau Cyfoeth Naturiol Cymru o ran trwyddedu ayb, ac er bod y sgipiau wedi bod yn adnodd defnyddiol yn y gorffennol, bu cryn gamddefnydd ohonynt.

·         Bod y gwasanaeth casgliadau swmpus yn gyfle i drigolion sy’n methu cyrraedd y canolfannau ailgylchu gael gwared o eitemau.  Roedd y Cyngor yn ei gynnig fel gwasanaeth unwaith bob bythefnos a chaniateid casgliad o hyd at 5 eitem ar y tro am un ffi o £25.  Derbynnid dros 4000 o geisiadau mewn blwyddyn, ac roedd yr eitemau swmpus yn cael eu hailgylchu, yn wahanol i’r hyn fyddai’n digwydd i’r deunydd o’r sgipiau cymunedol, fyddai’n mynd i dirlenwi.  Eglurwyd bod modd i bobl drefnu casgliad swmpus drwy app Gwynedd a nodwyd y bwriedid rhoi mwy o hysbysrwydd i’r gwasanaeth sydd ar gael.

·         Yn ddibynnol ar lwyddiant y treial gyda’r sticeri ‘QR codes’, gellid edrych ar osod y sticeri ar finiau’n gyffredinol, gan hefyd drafod y math hwn o gynllun gyda siopau prydau parod, ac ati.

·         Y cynhaliwyd trafodaethau gyda busnesau ym Mangor mewn ymgais i’w hannog i ddefnyddio llai o bolystyren ar gyfer pecynnu bwydydd, a bod rôl hefyd o fewn y gymuned i fod yn gweithio hefo’r busnesau yn hyn o beth.

 

PENDERFYNWYD

(a)  Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau.

(b)  Gofyn i’r gwasanaeth drefnu i aelodau’r pwyllgor ymweld â Chaergylchu i ddysgu mwy am y prosesau sy’n digwydd yno.

 

Dogfennau ategol: