Agenda item

Cyflwyno adroddiad y Cyfarwyddwr Statudol Gwasanaethau Cymdeithasol (ynghlwm).

Cyflwynodd y Cyfarwyddwr Statudol Gwasanaethau Cymdeithasol ei hadroddiad blynyddol yn cynnig trosolwg o berfformiad 2019/20 ac yn amlinellu’r daith yng Ngwynedd wrth ddarparu gwasanaethau i’r unigolion sydd angen cyngor, cefnogaeth neu ofal gan y Cyngor.

Nododd y Cyfarwyddwr ei bod yn hapus gyda pherfformiad Gwasanaethau Cymdeithasol ar gyfer 2019/20, er bod yna rai heriau i’w goresgyn.  Roedd y flwyddyn dan sylw, oedd yn cyfeirio’n ôl at gyfnod cyn Covid, yn teimlo’n hen hanes bellach, ac fel roedd y flwyddyn honno’n dirwyn i ben, roedd yr argyfwng yn cychwyn.  Cydymdeimlodd â’r nifer o bobl oedd wedi’u heffeithio gan y firws.  Diolchodd o galon i holl staff y sector yng Ngwynedd am eu gwaith arwrol yn ystod y misoedd diwethaf, ac am eu gwaith dros y misoedd i ddod.  Diolchodd hefyd i eraill oedd wedi cefnogi’r ymdrech arwrol hon, yn wirfoddolwyr, gofalwyr, aelodau o’r trydydd sector a phartneriaid y Cyngor, a hefyd adrannau eraill y Cyngor am eu parodrwydd i ryddhau staff i gynorthwyo mewn sawl ffordd, fel bod modd i’r adrannau yn y maes gofal ganolbwyntio ar ymateb i’r argyfwng.  Nododd y bu’n her iddi ganfod yr amser i roi’r adroddiad blynyddol at ei gilydd eleni, a diolchodd i Sophie, Nia a Bethan am wirfoddoli i’w helpu gyda’r gwaith.

Manteisiodd y Cyfarwyddwr ar y cyfle hefyd i ddiolch i Marian Parry Hughes (Pennaeth Plant a Theuluoedd) ac Aled Davies (Pennaeth Oedolion, Iechyd a Llesiant) am eu gwaith arwrol dros y flwyddyn, ac i’r Aelodau Cabinet yn y maes gofal, y Cynghorwyr Dilwyn Morgan a Dafydd Meurig am eu cefnogaeth a’u cymorth parhaus.  Nododd fod croeso i’r aelodau gysylltu â’r ddau bennaeth ar ôl y cyfarfod gydag unrhyw gwestiynau manwl.

I gloi, nododd y Cyfarwyddwr fod y cyfnod hwn wedi caniatáu i’r ddwy adran wthio nifer o’u prosiectau a’u gweledigaeth ymlaen, a’u bod yn awyddus i barhau â’r gwaith da oedd wedi digwydd yn sgil sefyllfa mor drist.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau.  Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion a ganlyn:-

·         Nodwyd bod dymuniad Llywodraeth Cymru i osod targed fel ffordd o sicrhau eu bod yn gweld lleihad yn nifer y plant mewn gofal yn cyfleu’r neges anghywir, ac y croesawid y ffaith nad oedd Gwynedd wedi gosod targed ar gyfer lleihau’r nifer, gan y byddai hynny’n arwain at risg o ostwng safonau o safbwynt diogelu’r mwyaf bregus, ac yn rhedeg y risg ein bod yn peidio gweithredu yr hyn oedd yn bwysig o ran y plant.

·         Croesawyd y ffaith bod yr unedau dementia yn mynd yn eu blaenau yn sgil blynyddoedd o frwydro am hynny.

·         Nodwyd bod yr adroddiad yn un clodwiw, oedd yn ategu’r gwaith gwych oedd wedi mynd ymlaen yn y ddwy adran.

·         Croesawyd yr arweiniad ieithyddol mewn 8 iaith ar gychwyn yr adroddiad, a llongyfarchwyd y Gwasanaethau Cymdeithasol am ddangos dychymyg trwy ddangos bod yna fwy nag un iaith bosib’ yn bodoli yn yr ardal hon.

·         Nodwyd bod y ddwy adran wedi bod trwy gyfnod caled iawn a bod y staff wedi gorfod addasu’n sydyn i sefyllfa wahanol.  Er hynny, roedd y gwaith wedi bod yn hynod o dda, ac roedd drysau’r Cyfarwyddwr a’r ddau bennaeth bob amser yn agored i’r aelodau.

·         Mewn ymateb i gwestiwn ynglŷn â sut y gellid lleihau’r niferoedd plant mewn gofal mewn ffordd ddiogel, nodwyd mai’r hyn oedd yn bwysig oedd bod y gwasanaeth yn gwneud yr hyn sy’n gywir i’r plant hynny, yn eu diogelu ac yn sicrhau bod y teulu’n ffynnu.  Y nod oedd cadw teuluoedd gyda’i gilydd, ond bod hynny’n cael ei wneud mewn ffordd ddiogel.  Roedd nifer o’r plant mewn gofal bellach yn dal i fwy gartref gyda’u rhieni neu deulu agos, ac felly nid oedd y plant hynny bob amser yn sylweddoli bod eu sefyllfa’n wahanol i unrhyw blentyn arall. 

·         Holwyd sut y gellid sicrhau digon o rieni maeth.  Mewn ymateb, nodwyd bod yna nifer o rieni maeth gwych yng Ngwynedd, ac roedd ymgyrch ar gychwyn y pandemig i recriwtio mwy ohonynt wedi bod yn llwyddiannus iawn.  Byddai’n ofynnol parhau gydag ymgyrchoedd o’r fath, ond roedd yn bwysig hefyd cael rhieni maeth sy’n arbenigo mewn agweddau arbenigol o faethu.

·         Holwyd sut y gellid lleihau’r ddibyniaeth ar leoliadau arbenigol.  Mewn ymateb, nodwyd bod hyn yn her sylweddol gan fod anghenion rhai plant yn gallu bod mor gymhleth, ac roedd yn bwysig ymateb i’r unigolyn a chanfod y lleoliad mwyaf addas ar eu cyfer.

Diolchwyd i’r Cyfarwyddwr am ei chyflwyniad.