Agenda item

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd oddi wrtho dan Adran 4.20 o’r Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Gruffydd Williams yn cynnig fel a ganlyn:-

 

“Bod Cyngor Gwynedd yn galw ar Lywodraeth Cymru i newid y Ddeddf Gynllunio fel ei bod yn orfodol cael hawl cynllunio i drosi tŷ anedd yn dŷ haf /uned wyliau, ac yn addasu’r fframwaith bolisi i ganiatáu gosod trothwyon o ran uchafswm niferoedd o dai haf mewn unrhyw ardal i ffigur na ddylai fod yn uwch nag oddeutu 5% o’r stoc dai.”  

 

 

 

Bod Cyngor Gwynedd yn galw ar Lywodraeth Cymru i newid y Ddeddf Gynllunio fel ei bod yn orfodol cael hawl cynllunio i drosi tŷ anedd yn dŷ haf /uned wyliau, ac yn addasu’r fframwaith bolisi i ganiatáu gosod trothwyon o ran uchafswm niferoedd o dai haf mewn unrhyw ardal.

 

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Gruffydd Williams o dan Adran 4.20 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

 

Bod Cyngor Gwynedd yn galw ar Lywodraeth Cymru i newid y Ddeddf Gynllunio fel ei bod yn orfodol cael hawl cynllunio i drosi tŷ annedd yn dŷ haf /uned wyliau, ac yn addasu’r fframwaith bolisi i ganiatáu gosod trothwyon o ran uchafswm niferoedd o dai haf mewn unrhyw ardal i ffigur na ddylai fod yn uwch nag oddeutu 5% o’r stoc dai.

 

Ar gychwyn y drafodaeth, nododd aelod fod perchennog ail gartref yn ei ward wedi cysylltu â hi i ofyn pa gefnogaeth fyddai ar gael pe na chaniateid i ragor na 5% o dai fod yn ail gartrefi, ac y byddai’n pasio’r llythyr ymlaen i’r Aelod Cabinet Tai.

 

Yn ystod y drafodaeth ar y cynnig, nodwyd:-

 

·         Bod y nifer uchel o ail-gartrefi yng Ngwynedd yn ei gwneud yn amhosib’ i bobl ifanc lleol gael tai.

·         Nad hwn oedd y tro cyntaf i’r Cyngor ddwyn hyn i sylw Llywodraeth Cymru.

·         Bod y broblem wedi cynyddu dros y blynyddoedd, a bod cyfle i wneud rhywbeth ynglŷn â’r sefyllfa drwy’r drefn gynllunio.  Roedd y Llywodraeth eisoes wedi rhoi’r hawl i gynghorau ei gwneud yn orfodol cael hawl cynllunio i drosi tŷ annedd yn dŷ aml-feddiannaeth, felly dylai fod yn eithaf syml cyflwyno’r un rheol yng nghyswllt tai haf ac ail gartrefi.  Roedd angen gwahaniaethu hefyd rhwng ail gartrefi a llety gwyliau, gan fod llety gwyliau yn dod â budd economaidd.

 

Nodwyd ymhellach, os oes pobl yn methu cael tŷ o gwbl, na ddylid caniatáu unrhyw dai haf o gwbl, a chynigiwyd ac eiliwyd gwelliant i ddileu cymal olaf y cynnig, sef ‘i ffigur na ddylai fod yn uwch nag oddeutu 5% o’r stoc dai’, fel bod y cap ar y niferoedd yn cael ei bennu yn ôl doethineb cynllunwyr a chymunedau ar raddfa sy’n addas i’r ardal dan sylw.

 

Cytunodd cynigydd y cynnig gwreiddiol i ddiwygio’r cynnig ar y llinellau yma gyda chydsyniad y Cyngor.

 

Yn ystod y drafodaeth ar y gwelliant, nodwyd:-

 

·         Nad oedd y broblem yn unigryw i Wynedd na’r cyfnod hwn.

·         Mai digon yw digon, a bod pobl leol yn cael eu prisio allan o’r farchnad dai.

·         Bod mwy na 5% o’r tai yn dai haf mewn rhai pentrefi, a bod y ffigur hyd at 30% mewn rhai rhannau o Wynedd.

·         Y croesawid yr awgrym y dylai cymunedau lleol gael llais yn y penderfyniad.

·         Mai un o brif egwyddorion y system gynllunio ar adeg ei chreu oedd creu system oedd yn deg i bawb, ond pobl ariannog oedd yn rheoli’r system bresennol.  Roedd sefyllfa tai haf yn un elfen o’r hyn oedd o’i le gyda’r system gynllunio, sef system oedd yn gweithredu dan ddeddf a basiwyd yn 1990, ac mewn gwlad wahanol.

·         Y dylid rhybuddio pobl y gallai cais i drosi eiddo sydd wedi’i gofrestru fel busnes, megis busnes gwely a brecwast, yn ôl yn dŷ annedd neu fflatiau ar y farchnad agored olygu bod yr eiddo hwnnw’n mynd yn ôl yn dŷ fforddiadwy.

·         Nad mater iaith yn unig oedd hyn, eithr mater i’r gymuned hefyd.

·         Bod y pentrefi’n llawn o Airbnbs, gyda’r bobl sy’n dod yno ar wyliau yn aml yn cymryd mwy nag un lle parcio ar y stryd.  Hefyd, nid oedd pobl leol yn hapus bod perchnogion yr Airbnbs yn gallu hawlio’r grant o £10,000 i fusnesau sy’n gymwys am ryddhad ardrethi busnesau bach.

·         Yr adroddwyd yn gynharach yn y cyfarfod hwn bod yr ymchwil i ail gartrefi yn mynd i gymryd amser, ond roedd hi eisoes yn ben set, ac roedd tystiolaeth o effaith niweidiol ail-gartrefi ar gael yn barod.

·         Bod ystadegau Llywodraeth Cymru ynglŷn â threth tir fesul etholaeth yn dangos mai Meirion / Dwyfor oedd yr ail uchaf drwy Gymru, gyda £3-£4miliwn yn dod i goffrau’r Llywodraeth o ail-gartrefi.

·         Y gwelwyd cynnydd o 70% yng ngwerthiant tai yng Ngwynedd dros yr ychydig fisoedd diwethaf, o gymharu â’r un adeg y llynedd, a bod y mwyafrif ohonynt yn ail-gartrefi.

·         Bod pentrefi Llŷn dan warchae gan ddatblygwyr allanol, a thwristiaeth wedi cyrraedd penllanw, gyda gormodedd o safleoedd carafanau a thai haf.

·         Y dylid diolch i aelodau Cyngor Tref Nefyn, gan gynnwys y Cynghorydd Gruffydd Williams, am gynnig camau gweithredu pendant i wella’r cyfleoedd i bobl ifanc gael tai yn lleol.

·         Na fyddai gennym “gymunedau llewyrchus a bywiog lle mae’r Gymraeg yn ffynnu” yn fuan iawn, ac roedd angen atgoffa’r Llywodraeth o amcanion y Ddeddf Llesiant.

·         Bod themâu’r tri chynnig gerbron y cyfarfod hwn o’r Cyngor yn ymwneud â’r problemau sydd wedi codi yn sgil yr holl ymwelwyr sy’n dod i’r ardal, ac y gallai Brexit waethygu’r broblem wrth i lai o bobl fynd dramor ar wyliau. 

·         Bod pobl wedi bod yn tynnu sylw at y broblem tai haf ers hanner canrif bellach, ac 20 mlynedd yn ôl, bu i fesur preifat a gyflwynwyd gan Elfyn Llwyd ar yr union fater hwn gael ei daflu allan gan Gabinet Tony Blair.

·         Y gobeithid bod gennym yr ewyllys i ddiogelu ein cymunedau drwy’r alwad hwn ar y Llywodraeth, ac unrhyw ffordd arall bosib’.  Nid hyn oedd yr unig ateb, ond byddai’n hawdd ei weithredu, ond i ni sicrhau cefnogaeth Llywodraeth Cymru.  Er hynny, nid oedd yna synau cadarnhaol iawn wedi dod o’r Llywodraeth yn ddiweddar.

·         Bod pobl leol yng Ngwynedd yn methu cael hawl cynllunio, ac felly bod angen edrych ar ein polisïau cynllunio ni yma yng Ngwynedd hefyd.

·         Y gobeithid y byddai’r ymchwil diweddar gan Wynedd yn cwmpasu pob agwedd o’r broblem yma fel y gallwn ddweud ein bod wedi gwneud ein gorau dros ein cymunedau.

·         Bod prynwyr ail-gartrefi’n eu trosi’n fusnesau, ac felly’n cael rhyddhad o dalu Treth Gyngor.

·         Bod pobl yn ymfudo i gefn gwlad gan nad ydynt bellach yn teimlo’n ddiogel yn y trefi mawr.

·         Bod yna 2000 ar y rhestr aros am dŷ cymunedol yng Ngwynedd, a bod angen symud yn sydyn ar y mater hwn.

 

Pleidleisiwyd ar y gwelliant ac fe gariodd.

 

Gan i’r gwelliant gael ei dderbyn, eglurodd y Swyddog Monitro fod y cynnig gwreiddiol wedi’i addasu a bod angen pleidlais bellach gyda geiriad y gwelliant yn hytrach na’r geiriad gwreiddiol.  Pleidleisiodd mwyafrif o blaid y cynnig. 

 

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

 

Bod Cyngor Gwynedd yn galw ar Lywodraeth Cymru i newid y Ddeddf Gynllunio fel ei bod yn orfodol cael hawl cynllunio i drosi tŷ annedd yn dŷ haf /uned wyliau, ac yn addasu’r fframwaith bolisi i ganiatáu gosod trothwyon o ran uchafswm niferoedd o dai haf mewn unrhyw ardal.