Agenda item

Yn wyneb yr angen i gael gwell rheolaeth ar dai sydd yn cael eu tynnu allan o’r cyflenwad sydd ar gael i bobl leol, a thrwy hynny i roi buddiannau trigolion lleol yn gyntaf, cymeradwywyd y gwaith ymchwil i’w gyflwyno i Lywodraeth Cymru ac y dylid:

a)    Galw ar y Llywodraeth ar fyrder i efelychu'r hyn sydd yn digwydd yn yr Alban a diwygio’r Gorchymyn Cynllunio Gwlad a Thref (Dosbarthiadau Defnydd) er mwyn cynnwys dosbarth defnydd ychwanegol ar gyfer llety gwyliau tymor byr. Byddai hynny yn ei dro yn caniatáu i awdurdodau adnabod ‘ardaloedd rheoli’ lle byddai’n ofynnol derbyn hawl cynllunio ar gyfer newid defnydd tŷ preswyl i’w ddefnyddio fel llety gwyliau tymor byr o fewn yr ‘ardal rheoli’ penodedig.

b)    Er mwyn cynorthwyo i gadw rheolaeth dylid hefyd galw am gyflwyno cynllun trwyddedu gorfodol ar gyfer llety gwyliau tymor byr fyddai’n gyfrifoldeb i’r awdurdod lleol ei weithredu.

c)    Tra byddai’r uchod yn cynorthwyo’r Cyngor i gael gwell rheolaeth ar dai sy’n cael eu defnyddio at ddibenion gwyliau, ni fyddai modd osgoi/rheoli tai yn cael eu troi yn ail gartrefi (oni bai am y rhai sydd yn cael eu gosod yn achlysurol/parhaol). Er mwyn sicrhau fod gan y Cyngor y modd ariannol i helpu i wneud yn iawn am y diffygion yn y cyflenwad y byddai hynny yn ei greu, ein bod yn galw ar y Llywodraeth i newid ei safiad ac i weithredu ar fyrder i newid y Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol fel bod unrhyw dŷ annedd sydd ddim yn brif neu unig gartref i unigolyn (boed yn ail gartref neu’n dŷ a ddefnyddir at ddibenion llety gwyliau tymor byr) yn cael ei ddiffinio fel tŷ annedd er pwrpas trethu (a thrwy hynny yn talu unrhyw bremiwm Treth Cyngor a benderfynir arno’n lleol). Fe fyddai unrhyw lety gwyliau tymor byr sydd wedi derbyn hawl cynllunio pwrpasol ar gyfer y defnydd hynny yn parhau i fod yn gymwys ar gyfer talu Treth Busnes Annomestig.

d)    Dirprwyo’r hawl i’r Pennaeth Adran Amgylchedd mewn ymgynghoriad gyda’r Aelod Cabinet i ystyried sut y gellir defnyddio’r gwaith ymchwil yng nghyd-destun y fframwaith bolisi cynllunio lleol.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Cyng. Gareth Griffith a Cyng. Craig ab Iago.

PENDERFYNIAD

Yn wyneb yr angen i gael gwell rheolaeth ar dai sydd yn cael eu tynnu allan o’r cyflenwad sydd ar gael i bobl leol, a thrwy hynny i roi buddiannau trigolion lleol yn gyntaf, cymeradwywyd y gwaith ymchwil i’w gyflwyno i Lywodraeth Cymru ac y dylid:

a)    Galw ar y Llywodraeth ar fyrder i efelychu'r hyn sydd yn digwydd yn yr Alban a diwygio’r Gorchymyn Cynllunio Gwlad a Thref (Dosbarthiadau Defnydd) er mwyn cynnwys dosbarth defnydd ychwanegol ar gyfer llety gwyliau tymor byr. Byddai hynny yn ei dro yn caniatáu i awdurdodau adnabod ‘ardaloedd rheoli’ lle byddai’n ofynnol derbyn hawl cynllunio ar gyfer newid defnydd tŷ preswyl i’w ddefnyddio fel llety gwyliau tymor byr o fewn yr ‘ardal rheoli’ penodedig.

b)    Er mwyn cynorthwyo i gadw rheolaeth dylid hefyd galw am gyflwyno cynllun trwyddedu gorfodol ar gyfer llety gwyliau tymor byr fyddai’n gyfrifoldeb i’r awdurdod lleol ei weithredu.

c)    Tra byddai’r uchod yn cynorthwyo’r Cyngor i gael gwell rheolaeth ar dai sy’n cael eu defnyddio at ddibenion gwyliau, ni fyddai modd osgoi/rheoli tai yn cael eu troi yn ail gartrefi (oni bai am y rhai sydd yn cael eu gosod yn achlysurol/parhaol). Er mwyn sicrhau fod gan y Cyngor y modd ariannol i helpu i wneud yn iawn am y diffygion yn y cyflenwad y byddai hynny yn ei greu, ein bod yn galw ar y Llywodraeth i newid ei safiad ac i weithredu ar fyrder i newid y Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol fel bod unrhyw dŷ annedd sydd ddim yn brif neu unig gartref i unigolyn (boed yn ail gartref neu’n dŷ a ddefnyddir at ddibenion llety gwyliau tymor byr) yn cael ei ddiffinio fel tŷ annedd er pwrpas trethu (a thrwy hynny yn talu unrhyw bremiwm Treth Cyngor a benderfynir arno’n lleol). Fe fyddai unrhyw lety gwyliau tymor byr sydd wedi derbyn hawl cynllunio pwrpasol ar gyfer y defnydd hynny yn parhau i fod yn gymwys ar gyfer talu Treth Busnes Annomestig.

d)    Dirprwyo’r hawl i’r Pennaeth Adran Amgylchedd mewn ymgynghoriad gyda’r Aelod Cabinet i ystyried sut y gellir defnyddio’r gwaith ymchwil yng nghyd-destun y fframwaith bolisi cynllunio lleol.

TRAFODAETH

Cyflwynwyd yr adroddiad gan nodi fod y Cabinet dros flwyddyn yn ôl wedi comisiynu adroddiad yn edrych ar ardrawiad cartrefi gwyliau yng nghyd-destun Gwynedd. Diolchwyd i’r staff am eu gwaith caled i greu’r adroddiad.

Amlygwyd fod yr adroddiad yn amlygu prif broblemau yn y maes sef yr  effaith ar y stoc dai, effaith ar gymunedau yn ogystal ag effaith ar yr iaith Gymraeg. Ategwyd fod yr adroddiad yn rhannu gwybodaeth ond hefyd yn amlygu opsiynau posib i fynd i’r afael ar broblemau hyn. Tynnwyd sylw at yr ystadegau dychrynllyd sydd i’w gweld megis bron i 7,000 o dai'r sir yn cael eu defnyddio fel tai gwyliau. Yn ogystal nodwyd yn ystod y flwyddyn ariannol ddiwethaf fod 38% o dai'r sir a brynwyd wedi eu prynu fel ail cartrefi. Nodwyd y penderfyniad gan amlygu fod cefnogaeth i’r adroddiad gan y Pwyllgor Craffu Cymunedau a drafodwyd y mater yr wythnos diwethaf.

Bu i’r Arweinydd Tîm Uned Polisi Cynllunio ar y Cyd roi trosolwg o’r adroddiad gan bwysleisio fod y sector hwn yn un ar hyn o bryd nad yw’n cael ei reoleiddio. Amlygwyd map a oedd yn dangos yr ardaloedd ble mae prisiau tai yn uwch na chyfartaledd y sir gan nodi fod perthynas glir rhwng yr ardaloedd a'r nifer is o siaradwyr Cymraeg yn yr ardaloedd rhain. Nodwyd beth sydd yn cael ei wneud mewn gwledydd eraill gan nodi fod yr Alban yn gorfodi pob llety gwyliau i gael trwydded a bod awdurdodau lleol yn gallu gofyn i bob llety gwyliau newydd i wneud cais cynllunio er mwyn eu newid o lety preswyl i gael eu defnyddio fel llety gwyliau. Pwysleisiwyd yr angen am fecanwaith i allu rheoli’r maes.

Ychwanegodd Pennaeth Cynorthwyol yr Adran Amgylchedd fod yr adroddiad yn amlygu ffeithiau ac yn rhoi tystiolaeth gref i allu gwneud rhywbeth ac i edrych ar bolisi cynllunio lleol.

Sylwadau’n codi o’r drafodaeth

¾  Nodwyd fod yr adroddiad yn un ysgytwol a bod y drefn bresennol yn rhoi buddiannau pobl gefnog sydd ac ail gartref o flaen trigolion Gwynedd. Nodwyd fod y gwaith yn gam ymlaen i edrych y maes.

¾  Mynegwyd fod yr adroddiad yn amlygu fod 227 o unedau AirBnB sydd yn dangos cynnydd o 900% yn ogystal â 10% o stoc tai'r sir yn cael ei defnyddio fel tai haf. Nodwyd fod yr adroddiad yn un i’w gyflwyno i’r Llywodraeth i ddangos pa mor ddyrys i’w sefyllfa yng Ngwynedd.

¾  Pwysleisiwyd fod yr adroddiad blaenorol wedi amlygu’r angen am dai i bobl Gwynedd ac yna fod yr adroddiad hwn yn amlygu fod 10% o dai'r sir yn dai haf. Pwysleisiwyd angen i edrych ar y maes gan fod y maes ar hyn o bryd yn caniatáu i bobl gael ail gartref tra bod eraill yn methu prynu tŷ. Nodwyd fod hyn wedi ei amlygu 20 mlynedd yn ôl ond nad oedd tystiolaeth gadarn ond fod y gwaith hwn wedi  casglu'r holl wybodaeth a'i bod yn amser bellach i’r Llywodraeth i weithredu.

¾  Diolchwyd i’r adran am greu'r ddogfen fyddai’n rhoi sail ffeithiol i ni fedru gweithredu.