Agenda item

• Derbyniwyd yr adroddiad ar adolygiad diwedd Tachwedd 2020 o’r Gyllideb Refeniw, ac ystyried y sefyllfa ariannol ddiweddaraf parthed cyllidebau pob adran / gwasanaeth.
• Nodwyd effaith ariannol Covid19, sydd yn gyfuniad o gostau ychwanegol, colledion incwm a llithriad yn y rhaglen arbedion, gan fod y Cyngor wedi rhoi blaenoriaeth dilyffethair i ddiogelu iechyd a bywydau pobl Gwynedd mewn ymateb i’r argyfwng.
• Nodwyd fod gorwariant sylweddol gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a’r Adran Plant a Theuluoedd eleni. Mae’r gwaith o gael gwell dealltwriaeth o’r materion yn parhau.
• Cymeradwywyd yr argymhellion a’r trosglwyddiadau ariannol canlynol (sydd wedi’u egluro yn Atodiad 2).
• Ar gyllidebau Corfforaethol, fod:

¾     Tanwariant o (£478k) yn ymwneud â chostau cyfalaf yn cael ei drosglwyddo i gronfa ariannu'r rhaglen gyfalaf.

¾     Tanwariant net o (£1,312k) ar gyllidebau Corfforaethol yn mynd i falansau cyffredinol y Cyngor i gynorthwyo i wynebu’r her ariannol sydd yn wynebu’r Cyngor ar ddiwedd 2020/21 yn arbennig felly yn sgil argyfwng Covid19.

·         Fod derbyniadau grant ar gyfer digolledu gwariant ychwanegol a cholledion incwm cysylltiedig â’r argyfwng Covid19 gan y Llywodraeth yn cael ei ddyrannu i’r adrannau perthnasol yn unol â’r hyn a nodir yn Atodiad 1

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Cyng. Ioan Thomas

PENDERFYNIAD

• Derbyniwyd yr adroddiad ar adolygiad diwedd Tachwedd 2020 o’r Gyllideb Refeniw, ac ystyried y sefyllfa ariannol ddiweddaraf parthed cyllidebau pob adran / gwasanaeth.
• Nodwyd effaith ariannol Covid19, sydd yn gyfuniad o gostau ychwanegol, colledion incwm a llithriad yn y rhaglen arbedion, gan fod y Cyngor wedi rhoi blaenoriaeth dilyffethair i ddiogelu iechyd a bywydau pobl Gwynedd mewn ymateb i’r argyfwng.
• Nodwyd fod gorwariant sylweddol gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a’r Adran Plant a Theuluoedd eleni. Mae’r gwaith o gael gwell dealltwriaeth o’r materion yn parhau.
• Cymeradwywyd yr argymhellion a’r trosglwyddiadau ariannol canlynol (sydd wedi’u egluro yn Atodiad 2).
• Ar gyllidebau Corfforaethol, fod:

¾     Tanwariant o (£478k) yn ymwneud â chostau cyfalaf yn cael ei drosglwyddo i gronfa ariannu'r rhaglen gyfalaf.

¾     Tanwariant net o (£1,312k) ar gyllidebau Corfforaethol yn mynd i falansau cyffredinol y Cyngor i gynorthwyo i wynebu’r her ariannol sydd yn wynebu’r Cyngor ar ddiwedd 2020/21 yn arbennig felly yn sgil argyfwng Covid19.

 Fod derbyniadau grant ar gyfer digolledu gwariant ychwanegol a cholledion incwm cysylltiedig â’r argyfwng Covid19 gan y Llywodraeth yn cael ei ddyrannu i’r adrannau perthnasol yn unol â’r hyn a nodir yn Atodiad 1.

TRAFODAETH

Cyflwynwyd yr adroddiad gan nodi fod yr adroddiad yn manylu ar yr adolygiad diweddaraf o gyllideb refeniw’r Cyngor ynghyd a’r rhagolygon at ddiwedd y flwyddyn ariannol. Pwysleisiwyd fod yr adroddiad yn amlygu fod effaith ariannol Covid19 yn sylweddol i’r Cyngor gan nodi ei fod yn gyfuniad o gostau ychwanegol, colledion incwm a llithriad yn y rhaglen arbedion gan fod blaenoriaethau eraill dros gyfnod yr argyfwng. Mynegwyd fod y Cyngor bellach wedi derbyn bron i £6miliwn drwy gronfa caledi Llywodraeth Cymru ac fod ceisiadau misol gwerth dros £7.1miliwn wedi eu cyflwyno.

Nodwyd o ran colledion incwm, fod y ceisiadau am haner cyntaf y flwyddyn ariannol dros £5.1miliwn gyda £4.8 miliwn eisoes wedi ei dderbyn gan Lywodraeth Cymru. Esboniwyd fod gwaith ar chwarter 3 newydd ei gwblhau ac wedi ei gyflwyno i Lywodraeth Cymru.

Amlygwyd y pwysau sydd wedi bod ar adrannau eleni, gan amlygu fod problemau gwireddu arbedion yn fwy fwy amlwg eleni ac yn ffactor sydd wedi cyfannu ar y gorwariant yn y meysydd megis Plant, Oedolion a Priffyrdd a Bwrdeistrefol. Tynnwyd sylw ar y talfyriad o sefyllfa yr holl adrannau gyda’r rhagolygon wedi eu datgan gyda a heb y cymorth grant Covid-19 gan y Llywodraeth.

Tynnwyd sylw ar y trafferthion sylweddol yn rhai adrannau gan nodi fod yr Adran Oedolion wedi cael ardrawiad sylweddol o ganlyniad i Covid19 gyda’r adran yn rhagweld gorwariant o £3.3miliwn eleni gyda methiant i gyflawni arbedion gwerth £1.8miliawn. Yn yr Adran Blant a Chefnogi Teuluoedd mynegwyd fod methiant i wireddu £688k o arbedion yn cyfrannu ar orwariant o £2.5miliwn, Ychwanegwyd gan nodi fod yr ystadegau diweddaraf yn cadarnhau cynnydd pellach yn y galw am wasanaethau, yn arbennig yn y maes lleoliadau ac Ol-16.

Mynegwyd fod problemau gorwariant yn a maes Casglu a gwaredu gwastraff yn parhau yn yr Adran Briffyrdd a Bwrdeistrefol ynghyd a trafferthion gwireddu arbedion mewn nifer o feysydd gwerth £811k. Pwysleisiwyd fod yr adran yn ogystal yn wynebu cost ychwanegol i gydymffurfio a rheoliadau Covid19. Ychwanegwyd fod y Llywodraeth wedi digolledu yr adran am y misoedd cychwynnol ac fod disgwyliad y byddant yn parhau i ddigolledu am ddiwedd y flwyddyn.

Amlygwyd yn yr Adran Gorfforaethol nodwyd fod rhagdybiaethau darbodus wrth osod cyllideb 2021/22 yn gyfrifol am gynnyrch treth ychwanegol ar Dreth Cyngor yn cyfannu ar danwariant ar Ostyngiadau Teth Cyngor.

Sylwadau’n codi o’r drafodaeth

¾ Nodwyd na all yr adran Blant roi y bai yn gyfan gwbl ar Covid, er hyn nodwyd fod yr adran yn sefydlog. Mynegwyd fod cynnydd wedi bod mewn sefydliadau maethu ac fod y lwfansau maethu wedi lleihau o ganlyniad i arbedion. Mynegwyd fod cynnydd mewn lleoliadau yn broblem rhanbarthol a Chenedlaethol. Pwysleisiwyd er y toriadau nad yw’r adran wedi troi o gwbl ar eu gwaith o sicrhau materion diogelu i blant a phobl ifanc y sir.

¾     Nodwyd o ran yr adran Briffyrdd a Bwrdeistrefol fod yr adroddiad wedi amlygu prif heriau’r adran gan amlygu ei bod yn un o’r adrannau sydd wedi derbyn nifer o doriadau pan ei bod yn cynnig gwasanaeth holl bwysig i bobl Gwynedd. Mynegwyd fod darn o waith yn cael ei wneud ar hyn o bryd i edrych ar i wir gost o redeg yr adran.

¾     O ran yr adran Amgylchedd, nodwyd fod yr adran wedi cyflawni ei gwaith ac wedi ymateb yn gadarnhaol i’r gwaith o arwain cynlluniau Covid19.

¾     Amlygwyd aeddfedrwydd y Cyngor gan nodi fod yr Cyngor yn gallu wynebu gorwariant a’i fod yn amlygu cadernid ariannol y Cyngor. Pwysleisiwyd fod y Cyngor yn gallu defnyddio eu balansau i sicrhau gwasanaethau i bobl Gwynedd.

¾     Nodwyd ei bod yn anodd gwneud penderfyniad positif tra mae’r Cyngor yn parhau i wneud toriadau. Mynegwyd fod y Cynghorwyd a’r Cyngor yno i wasanaethu’r cyhoedd ac nid cyllideb. Pwysleisiwyd angen i gadw gwasanaethau ac i’r Llywodraeth i sicrhau cyllidebau i wneud hyn.