Agenda item

Cytunwyd i argymell i’r Cyngor Llawn ar y 4 Mawrth y dylid:

1. Sefydlu cyllideb o £271,751,360 ar gyfer 2021/22 i’w ariannu drwy Grant Llywodraeth o £194,793,140 a £76,958,220 o incwm o’r Dreth Cyngor gyda chynnydd o 3.7%.
2. Sefydlu rhaglen gyfalaf o £47,085,960 yn 2021/22 i’w ariannu o’r ffynonellau a nodir yn Atodiad 4 i’r adroddiad.

Nodwyd byddai’r ffigyrau yn argymhelliad 1 uchod yn newid yn unol â’r ffigyrau yn Atodiad 6 o’r adroddiad pe bai’r Cyngor llawn yn cynyddu’r Premiwm Treth Cyngor o 50% i 100%.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Cyng. Ioan Thomas 

PENDERFYNIAD

Cytunwyd i argymell i’r Cyngor Llawn ar y 4 Mawrth y dylid:

1. Sefydlu cyllideb o £271,751,360 ar gyfer 2021/22 i’w ariannu drwy Grant Llywodraeth o £194,793,140 a £76,958,220 o incwm o’r Dreth Cyngor gyda chynnydd o 3.7%.
2. Sefydlu rhaglen gyfalaf o £47,085,960 yn 2021/22 i’w ariannu o’r ffynonellau a nodir yn Atodiad 4 i’r adroddiad.

Nodwyd byddai’r ffigyrau yn argymhelliad 1 uchod yn newid yn unol â’r ffigyrau yn Atodiad 6 o’r adroddiad pe bai’r Cyngor llawn yn cynyddu’r Premiwm Treth Cyngor o 50% i 100%.

TRAFODAETH

Cyflwynwyd yr adroddiad gan nodi fod y Cyngor eleni wedi derbyn cynnydd grant sydd yn cyfarch chwyddiant ac yn setliad mwy teg na fu mewn blynyddoedd cyn 2020/21. Er hyn, mynegwyd gan fod angen ariannu cynnydd anorfod mewn cost gwasanaethu craidd, rhaid codi’r Dreth 3.7%. Pwysleisiwyd fod codi’r dreth yn angenrheidiol er mwyn amddiffyn gwasanaethau hanfodol i drigolion Gwynedd gan y bydd yn anymarferol i weithredu cynlluniau arbedion ychwanegol eleni.

Tynnwyd sylw fod mwyafrif o aelodau’r Cyngor wedi mynychu cyfres o weithdai ymgynghori, a bu trafodaeth gadarnhaol yn y Pwyllgor Archwilio a Llywodraethu. Nodwyd erbyn 2021/22 y bydd angen cynyddu gwariant i £10.6m er mwyn sefyll yn llonydd, gan gynnwys £3.6m i gwrdd a phwysau gyllidebau’r gwasanaethau. Esboniwyd i gyfarch y bwlch ariannol, y gellid cynaeafu £725k yn 2021/22 o gynlluniau arbedion cytunedig, ond y bydd angen cynyddu’r Dreth Cyngor 3.7%.

Ategwyd fod ffigyrau swyddogol Llywodraeth Cymru yn dangos fod y Cyngor yn derbyn cynnydd grant o £6.4m erbyn y flwyddyn nesaf sy’n gynnydd o 3.4%. Esboniwyd y bydd Llywodraeth Cymru yn cyhoeddi’r setliad grant terfynol ar yr 2il Mawrth, ynghyd a chyllideb terfynol Llywodraeth Cymru. Tywyswyd drwy’r gwariant refeniw gan amlygu fod yr amcangyfrif o chwyddiant cyflogau yn £3.5m, er fod dyhead Canghellor Llywodraeth y DU i rewi cyflogau, nodwyd y bydd cynnydd tal o £250 pro rata i staff ar gyflogau £24,000 neu is ynghyd â darpariaeth darbodus i holl staff y Cyngor. Amlygwyd yn ogystal y bydd cynnydd tal o 3.1% i athrawon ysgolion Gwynedd am y cyfnod Ebrill – Awst 2021.

Mynegwyd fod chwyddiant arall yn £2.6m yn cynnwys darpariaeth ar gyfer effaith y ‘cyflog byw’, ynghyd a chynnydd chwyddiant ar gyllidebau tanwydd ac ynni  a chynnydd mewn prisiau yn dilyn ail-dendro. Pwysleisiwyd fod pwysau ar wasanaethau ac argymhellwyd cymeradwyo gwerth £3.59m o geisiadau cyflwynwyd gan adrannau am adnoddau parhaol ychwanegol. Nodwyd disgwylir bydd cyfanswm y cymorth gan y Llywodraeth yn sgil argyfwng Covid19 oddeutu £20m erbyn diwedd 2020/21 a bod rhagdybiaeth fod y Llywodraeth am barhau i ddigolledu am gostau ychwanegol a cholledion incwm yn y flwyddyn ariannol nesaf.

Tynnwyd sylw at benderfyniadau’r Cabinet ar 26 Ionawr 2021 i ohirio neu dileu rhai arbedion hanesyddol nad oedd modd i’w gwireddu, gan amlygu y bydd cyfanswm net o £725k o arbedion i’w defnyddio i leihau bwlch ariannu cyllideb 2020/21.

Er mwyn sefydlu’r gyllideb nodwyd y bydd angen cyfarch bwlch o £77m drwy godi’r Dreth Cyngor o 3.7%. Pwysleisiwyd fod y dewis rhwng cynnal gwasanaethau a codi’r trethi yn un anodd, ond nodwyd fod cyfartaledd o gynnydd treth yr awdurdodau lleol ar draws Cymru yn debygol o fod tua 4.1%.

Sylwadau’n codi o’r drafodaeth

¾     Amlygwyd fod bid Addysg o ganlyniad i ddeddfwriaeth newydd, a bod y Llywodraeth wedi nodi byddai’n gost niwtral, ond amlygwyd fod risgiau o ganlyniad i’r ddeddfwriaeth sydd angen eu hariannu.

¾     Nodwyd nad oedd neb yn hoff o godi trethi, ond fod angen i’r arian fod ar gael i gefnogi trigolion. Nodwyd fydd yr Adran Gyllid yn gydymdeimladol gyda thrigolion, gan eu cyfeirio am gymorth drwy fudd-daliadau neu amser i dalu.

¾     Diolchwyd i’r swyddogion am eu gwaith ac am fewnbwn yr aelodau.