I ystyried cadarnhau y Gorchymyn Diogelu Coed.
Penderfyniad:
Cadarnhau’r gorchymyn heb newidiadau.
Cofnod:
Grŵp o goed
a) Ymhelaethodd yr
Arweinydd Tîm Gorfodaeth ar gefndir
y cais gan nodi bod Gorchymyn Diogelu Coed Dros
Dro wedi ei osod ar
ddau grŵp o goed, oedd wedi
eu lleoli i’r gogledd o Tyddyn
Meilir, ar yr 8fed o Ragfyr 2020. Eglurwyd
bod asesiad o’r ddau
grŵp wedi ei gwblhau gan
ddefnyddio system TEMPO - byddai
unrhyw goeden/coed sy’n sgorio
16 pwynt neu fwy yn teilyngu
cael eu diogelu.
Adroddwyd bod Grŵp 1 (yn cynnwys 25 o goed Ffawydd) wedi
sgorio 18 pwynt, a Grŵp 2 (yn cynnwys 32 o goed ffawydd, 2 sycamorwydden, ac 1 dderwen gyda’r ffawydd wedi polardio
fewn i glawdd)
wedi sgorio 16 pwynt. Ystyriwyd bod y coed o werth mwynderol
uchel.
Nodwyd bod gwrthwynebiad i’r gorchymyn dros dro wedi ei
dderbyn gan yr Aelod Lleol
a pherchennog y tir ynghyd a llythyr gan Undeb Amaethwyr
Cymru (dyddiedig 3 Mawrth 2021) yn cefnogi gwrthwynebiad y perchennog tir. Wedi derbyn y gwrthwynebiadau i’r gorchymyn, ymgynghorwyd ymhellach gyda’r Gwasanaeth Bioamrywiaeth a chyfeiriwyd at y sylwadau a dderbyniwyd yn 4.4 o’r adroddiad. Ystyriwyd mai gwrych
oedd yn bodoli
ar y safle yn y blynyddoedd a fu, ond oherwydd
diffyg rheolaeth debygol, bellach ymddengys rhes o goed o rywogaeth ffawydd ar y safle.
Derbyniwyd bod dymuniad gan y perchennog tir i ddod
a’r coed dan reolaeth, ond
pwysleisiwyd bod angen i unrhyw waith
i’r coed gael ei wneud drwy ddilyn
dulliau gweithio ymarfer da. Amlygwyd bod peth gwaith wedi
ei ymgymryd o docio rhai o’r
coed a hynny
cyn i’r gorchymyn
dros dro gael ei gyhoeddi.
Archwiliwyd y coed 9 Chwefror 2021 yng nghwmni’r perchennog
tir, a nodwyd bod sawl coeden gyda
phydredd a thyllau yn eu boncyff.
Fodd bynnag, ymddengys bod dulliau cynnal neillog ar wahân i
docio yn bosibl (gyda chyngor
arbenigol priodol) fyddai yn golygu
y gellir diogelu’r coed, a rhoi
mynediad rhwydd i’r tirfeddiannwr ar gyfer amaethu’r
tir a chynnal y borfa. Cyfeiriwyd at y 4
dewis oedd gan y Pwyllgor ac argymhellwyd bod y Pwyllgor yn dewis
opsiwn (i), sef cadarnhau’r gorchymyn heb newidiadau.
b)
Yn manteisio ar yr hawl i
siarad noddodd y tirfeddiannwr y pwyntiau canlynol ynghyd a dangos fideo byr
o’r coed a’u cyflwr
·
Pwysleisiodd mai ei fwriad oedd tocio'r
coed ac nid eu cwympo - byddai
hyn yn ymestyn
oes y coed oherwydd bod pydredd yn amryw ohonynt
·
Aml i
gangen wedi dod i lawr yn y blynyddoedd diweddar ac yn syrthio i’r lon
·
Wedi dechrau tocio cyn derbyn y gorchymyn
- tocio i uchder o 10’- 12’ - yn wreiddiol wedi cael eu tocio
fel gwrych
·
Gwaith
ysgafnu ar nifer y coed
·
Amlygodd
yn y fideo bod nifer wedi pydru gyda ffwng yn tyfu ar ambell un
·
Os
dim yn tocio, bydd y coed yn mynd yn rhy drwm i’r boncyffion
c)
Yn manteisio ar yr hawl i siarad nododd yr
Aelod Lleol y pwyntiau canlynol:
·
Bod cyflwr y coed yn wael,
felly herio sgôr yr asesiad
·
Bod cysgod o’r coed yn
amharu ar wella’r brofa
·
Bod y tirfeddiannwr
yn methu mynd a thractor at ochr y cae
·
Bod y tirfeddiannwr
wedi cysylltu gydag ef cyn
tocio
·
Bod lori stoc methu mynd
i lawr at y fferm
·
Os na fyddai’r coed yn cael
eu tocio, byddant yn debyg
o ddisgyn yn y storm nesaf
·
Y coed heb eu tocio
ers hanner canrif
·
Tynnu sylw bod Undeb Amaethwyr Cymru hefyd yn gwrthwynebu’r
gorchymyn
·
Bod pethau yn anodd i
ffermwyr heb orfod mynd i
gostau ychwanegol
ch) Cynigwyd ac eiliwyd i beidio â chadarnhau'r
gorchymyn dros dro a chaniatáu i’r docio'r
coed heb ymyrraeth
Ymhelaethodd y cynigydd drwy nodi:
·
Nad oedd bwriad creu bygythiad i’r coed
·
Os na fydda’r tirfeddiannwr yn tocio’r coed buasent
yn disgyn beth bynnag
·
I ymestyn oes y coed byddai
tocio yn beth da – yr unig
ffordd o reoli ac achub y coed
·
O ran yr elfen weledol, well fyddai tocio’r coed na'u
gweld yn pydru
·
Byddai tocio coed yn yr Hydref
yn amserol - ail egino erbyn y Gwanwyn
·
Nad oedd unrhyw esgeulustod ar ran y tirfeddiannwr
·
Proses o dderbyn
adroddiad coed yn llafurus ynghyd a chostau ychwanegol diangen
·
Byddai’r tirfeddiannwr yn gweithredu yn sensitif
a chyfrifol
·
Annog yr Aelodau i ganiatáu torri coed i ymestyn
eu hoes
d) Mewn ymateb i’r sylwadau,
nododd y Pennaeth Cyfreithiol bod angen system yn ei le i
ganiatáu gwaith tocio priodol
Mewn ymateb i gwestiwn ynglŷn â’r ychwanegiad sydd angen ar
yr ymgeisydd i fynd i’r
afael a’r sefyllfa, nododd y Pennaeth Cynorthwyol, yn
unol â safonau perthnasol i gadw’r
coed, bod trefniant priodol yn cadarnhau’r
dulliau torri addas i warchod
‘iechyd’ y coed. Ategwyd nad
oedd gorchymyn gwarchod coed yn
drefn anghyffredin - byddai cynllun yn sicrhau gwaith
cynnal a chadw gydag arbenigaeth berthnasol.
Ategodd y Swyddog Bioamrywiaeth bod asesiad gorchymyn dros dro wedi ei
gwblhau a bod y canlyniad yn awgrymu bod cynnal a chadw’r coed yn hanfodol.
Byddai gôr dorri yn rhoi
straen ar y coed a gydag
amryw o rywogaethau gwahanol byddai angen cynllun torri
addas ar gyfer pob rhywogaeth.
Y bwriad fyddai cydweithio gyda’r ymgeisydd, gan gyflwyno cynllun gweithredu priodol i sicrhau gwarchodaeth.
dd) Yn ystod y drafodaeth ddilynol nodwyd y sylw canlynol gan
aelodau:
·
Yn amlwg bod y tir feddiannwr yn ofalgar
dros y coed
·
Bod yn anodd dirnad maint
y coed o’r lluniau
·
Bod angen gwell tystiolaeth - lluniau o’r amgylchedd
cyfagos
·
Pwysig bod y gwaith tocio yn cael ei
wneud yn briodol
·
Prinder coed ffawydd
yn Llŷn
·
O ran diogelwch
y cyhoedd, angen sicrhau nad oes
coed yn disgyn
i’r ffordd
·
Awgrym i dorri'r rhai sydd wedi
pydru ac ail blannu
·
Cynorthwyo’r tirfeddiannwr yw’r flaenoriaeth
·
Y coed yn debygol o ddisgyn
yn naturiol, felly angen gwneud rhywbeth
am y sefyllfa yn fuan
Mewn ymateb i gwestiwn ynglŷn
â chostau cynllun gweithredu ac arbenigwyr i ymdrin â’r
gwaith, nodwyd bod costau ynghlwm a’r gwaith ond
nad oedd
y rhain yn gostau gwirion
e) Pleidleisiwyd ar y cynnig i beidio â chadarnhau'r gorchymyn
dros dro a chaniatáu i’r ymgeisydd
docio'r coed heb ymyrraeth
Disgynnodd y cynnig
f)
Cynigiwyd ac eiliwyd i gadarnhau’r gorchymyn fel y mae,
heb newidiadau gyda phwyslais ar warchod y coed
a derbyn cyngor gan arbenigwyr.
PENDERFYNWYD cadarnhau’r
gorchymyn heb newidiadau.
Dogfennau ategol: