Agenda item

Aelod Cabinet: Cyng. Dyfrig Siencyn

Diweddariad ar yr hyn mae’r Cyngor yn ei wneud ar hyn o bryd i ymateb i’r heriau newid hinsawdd a chamau eraill sydd yn ymarferol i’r Cyngor weithredu arnynt i’r dyfodol.

Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a dderbyniwyd.

Cafwyd rhagair i’r adroddiad gan Arweinydd y Cyngor gan bwysleisio pwysigrwydd bod y Pwyllgor yn cael cyfle i drafod y pwnc Newid Hinsawdd.

Eglurodd bod Bwrdd Newid Hinsawdd bellach wedi ei sefydlu ar gyfer cynnig trosolwg corfforaethol i’r gwaith sy’n digwydd o fewn y Cyngor ar ddatrysiadau. Trafododd ymrwymiad y Cyngor i ostwng eu hallyriadau carbon fel modd o gyrraedd sero net Carbon erbyn 2030 sef targed a osodwyd gan Lywodraeth Cymru ar gyfer y sector gyhoeddus yng Nghymru. Croesawyd y Rheolwr Rhaglen Newid Hinsawdd a phenodwyd i arwain ar y gwaith yma gyda chyfeiriad corfforaethol ac ar gyfer cydlynu gwaith trawsadrannol.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Reolwr Rhaglen Newid Hinsawdd gan gyfeirio at y gwaith sydd wedi digwydd hyd hyn, gan gynnwys:

-         Mapio’r holl elfennau perthnasol gan adnabod bylchau er mwyn medru llunio cynllun gweithredu i’r dyfodol

-        Egluro sut mae’r Cyngor yn bwriadu, ac eisoes wedi, ymateb i effeithiau Newid Hinsawdd

-         Nodi bod yr adroddiad yn crynhoi’r prif enghreifftiau o’r gwaith

Yn ystod y drafodaeth, cafwyd y sylwadau canlynol gan aelodau:-

-        Croesawyd y Rheolwr Rhaglen i’w rôl newydd.

-        Holwyd aelod sut daeth y Bwrdd Newid Hinsawdd i fodolaeth a gofynnwyd pwy yw’r aelodau. Ategwyd bod arbenigedd ar y pwnc ymysg rhai aelodau a chynigwyd y dylai’r Bwrdd manteisio ar yr arbenigedd yma.

-        Gofynnwyd am wybodaeth ynghylch a’r pwynt cyswllt o fewn y Cyngor os yw aelodau yn dod ar draws mater sy’n effeithio ar newid hinsawdd.

-        Cyfeiriwyd aelod at yr Adroddiad, yn arbennig pwynt 2.6, a holwyd os yw’r Cyngor yn manteisio ar ail-ddefnyddio gwastraff sy’n cael ei greu, er enghraifft, drwy waith trin ffordd.

-        Mewn perthynas â chyrraedd net sero Carbon, gofynnwyd am eglurder ynghylch dulliau cyrraedd y targed hwn.

-        Gofynnwyd am eglurder ar effaith gynlluniau gwaith megis ffordd osgoi Llanbedr, gwaith ar y Morglawdd ag ati, ar allu’r Cyngor i gyrraedd net sero Carbon.

-        Holwyd am y gwaith i ymdrin â ‘chlwyf yr Onnen’ a sut mae’r Cyngor yn bwriadu datrys y broblem gan fod angen coed ar gyfer amsugno carbon.

Mewn ymateb i’r sylwadau nodwyd:-

-        Nodwyd bod cynrychiolaeth o benaethiaid ac aelodau ar y Bwrdd Newid Hinsawdd a sefydlwyd fel bwrdd i roi statws i’r maes. Ategwyd bod modd ystyried ehangu’r aelodaeth i gynnwys arbenigedd eraill.

-        Awgrymwyd i’r aelod mai’r Rheolwr Rhaglen fyddai’r pwynt cyswllt os bydd unrhyw faterion yn codi, ac atgyfnerthwyd pwrpas y Pwyllgor Craffu sef i ganiatáu i aelodau tynnu sylw swyddogion at y materion sy’n codi yn eu wardiau.

-        Eglurwyd mai diffiniad net sero yw bod sefydliad yn cyd-bwyso eu hallyriadau carbon gyda’u capasiti i amsugno/storio carbon mewn coedwigoedd a thiroedd eraill.

-        Eglurwyd gan mai cynlluniau Llywodraeth Cymru a Chyfoeth Naturiol Cymru yw’r gwaith ffordd y soniwyd yr aelod amdano, na fydd hynny’n cael effaith ar waith  Cyngor o ran eu hôl troed Carbon.

-        Diolchwyd i’r aelod am ei gwaith fel pencampwr Bioamrywiaeth ac awgrymwyd bod angen lledaenu negeseuon ynglŷn â'r gwaith mae’r Cyngor yn ei wneud o ran Newid Hinsawdd.

-        Nodwyd bod cynllun gwaith er mwyn ymdrin â Chlwyf yr Onnen i adnabod faint o goed sydd wedi eu heffeithio fel bod modd plannu coed tebyg iddynt o ran bioamrywiaeth yn eu lle. Ategwyd bod y coed yn chwarae rhan bwysig wrth amsugno Carbon.

-        Rhagwelir cyllido y swydd Rheolwr Rhaglen mewn cyllideb parhaol, byddai’n ofynnol i wneud bid ariannol i’w ariannu. Y rôl yn bwysig i gydlynu a sicrhau dealltwriaeth adrannol.