Agenda item

I dderbyn diweddariad ar y Strategaeth Faethu yng Ngwynedd yng nghyd-destun y Fframwaith Maethu Cenedlaethol.

a)    Derbyn yr adroddiad gan nodi’r wybodaeth.

b)    Argymell i’r Adran wahodd gofalwyr maeth a phlentyn i’r hyfforddiant Rhiant Corfforaethol fydd yn cael eu cynnal yn y dyfodol.

Cafwyd rhagair i’r adroddiad gan yr Aelod Cabinet Plant a Chefnogi Teuluoedd yn nodi ei bod yn bleser cyflwyno diweddariad ar Strategaeth Faethu Gwynedd. Cymerwyd y cyfle i ddiolch am y mewnbwn a dderbyniwyd i ddatblygu’r strategaeth yma yn lleol ac yn Genedlaethol; ac i ddiolch i’r teuluoedd sydd yn maethu am eu gwaith arbennig ac ymroddgar. Ychwanegwyd fod Pennaeth Gwasanaeth Plant a Chefnogi Teuluoedd Gwynedd yn arwain ar y strategaeth ranbarthol ar ran yr awdurdodau ac yn aelod o’r grŵp llywio cenedlaethol.

 

Cyflwynwyd yr adroddiad gan yr Uwch Reolwr Gweithredol - Adnoddau Gofal gan nodi ei fod yn ddilyniant ar adroddiad a gyflwynwyd yn flaenorol i’r Pwyllgor ar y Strategaeth Faethu Genedlaethol. Nodwyd bellach fod tîm Cenedlaethol wedi ei sefydlu fel estyniad o’r Gwasanaeth Mabwysiadu Cenedlaethol fydd yn parhau i roi ffocws i’r gwaith hwn. Adroddwyd fod y chwe Rheolwr rhanbarthol yn cyfleu’r negeseuon yn lleol ac yn sicrhau fod y rhaglen waith yn mynd yn ei flaen o fewn eu rhanbarthau a Siroedd. 

 

Adroddwyd ar y sefyllfa maethu yng Ngwynedd gan nodi fod yr angen am leoliadau newydd yn amrywio o flwyddyn i flwyddyn; oherwydd hyn mae denu gofalwyr maeth newydd yn un o brif nodau'r fframwaith maethu. Pwrpas y gwasanaeth maethu yng Ngwynedd yw darparu cartref diogel a hapus i blant Gwynedd a thanlinellwyd ar flaenoriaethau’r tîm er mwyn cwrdd â’r pwrpas.

 

Adroddwyd bod deg gweithiwr Cymdeithasol o fewn y tîm. Bellach mae pedwar yn canolbwyntio ar y gofalwyr maeth teuluol ac yn rhoi ffocws clir i’r gwaith yno, tra bod y chwe gweithiwr cymdeithasol arall yn cefnogi ac asesu gofalwyr maeth cyffredinol. Nodwyd bod Rheolwr y  Tîm Maethu yn gweithredu fel Rheolwr Datblygu Maethu ar draws rhanbarth y Gogledd am gyfran o’r wythnos, ac o ganlyniad mae dau Arweinydd Ymarfer yn arwain ar y ddau faes gwaith. Ychwanegwyd bod Swyddog Marchnata Rhanbarthol wedi ei phenodi sydd yn gyflogedig gan Wynedd ac yn gwasanaethu’r chwe awdurdod ar draws y Gogledd. Bydd y Swyddog yn gwneud gwaith pellach ar ddatblygu strategaeth recriwtio a marchnata ar draws y rhanbarth.

 

Ategwyd ei bod yn bwysig darganfod faint o ofalwyr fydd ei hangen er mwyn cyflawni anghenion plant yng Ngwynedd. Ychwanegodd y Rheolwr Tîm Maethu bod Gwynedd angen edrych ar gynnydd o 25% mewn gofalwr maeth er mwyn parhau i fod mewn sefyllfa sefydlog; dangosa hyn pa mor hanfodol yw’r gweithgareddau recriwtio.

 

Yn ystod y drafodaeth, cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau:-

 

·         Diolchwyd i’r Uned am eu gwaith da a mynegwyd gwerthfawrogiad i’r rhieni maeth.

·         Credwyd fod y brandio Maethu Cymru yn dal llygad ac yn sefyll allan ar draws y cyfryngau cymdeithasol.

·         Cydnabyddwyd gwaith caled y tîm wrth geisio ymateb i’r her recriwtio a chroesawyd penodiad y swyddog marchnata rhanbarthol. Gwnaethpwyd sylw am y lleihad bychan yn niferoedd y gofalwyr oherwydd ymddeoliadau ond ei bod yn galonogol clywed am y gwaith marchnata a recriwtio sy’n cael ei wneud.

·         Holiwyd os ydyw yn anoddach dod o hyd i rieni maeth i faethu plant hŷn er enghraifft plant yn eu harddegau o gymharu â phlant iau, ac os oes yna ymgyrch i ddenu rhieni maeth plant hŷn. Holiwyd hefyd os ydyw yn anoddach dod o hyd i rieni maeth sy’n siarad Cymraeg ac os oes yna recriwtio penodol ar gyfer plant Cymraeg.

·         Gofynnwyd a oedd syniadau newydd ynghylch recriwtio yn sgil bod yn rhan o’r strategaeth Genedlaethol.

·         Mynegwyd bod clwstwr o ofalwyr maeth o amgylch ardal Bala sydd yn gefnogol o'i gilydd ac wedi datblygu yn naturiol iawn. Tybiwyd os oedd lle i ail greu hyn mewn ardaloedd eraill. Dymunai rai Aelodau dderbyn diweddariad ar hyn yn y dyfodol.

·         Adroddwyd bod gan y broses gymhwyso i fod yn rhieni maeth ddelwedd o fod yn drwm, anodd a llafurus ar yr ymgeiswyr. Pryderwyd fod hyn yn digalonni ymgeiswyr ac yn eu hatal rhag cofrestru. Gofynnwyd sut y byddai’r Uned yn ymateb i honiad o’r fath ac yn annog a chefnogi ymgeiswyr.

·         Nodwyd y byddai Aelodau yn hoffi clywed yn uniongyrchol gan y rhai sy’n maethu am eu profiadau ac y byddai o fudd codi ymwybyddiaeth maethu ymysg yr Aelodau. Awgrymwyd y byddai cyflwyniad i’r Cyngor Llawn yn fuddiol er mwyn i’r holl Aelodau gael deall mwy am fanteision maethu a sut gall yr Aelodau helpu yn yr ymdrech recriwtio.

·         Holiwyd os yw rhieni maeth yng Ngwynedd yn cael llai o daliad o gymharu â rhieni maeth mewn ardaloedd eraill.

Mewn ymateb i’r sylwadau uchod a chwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

 

·         Ei bod yn anoddach recriwtio rhieni maeth ar gyfer plant oedran hŷn ond fod y tîm wedi bod yn ffodus i gael gofalwyr profiadol sydd â llawer i gynnig i blant hŷn. Nodwyd fod y tîm yn ceisio amlygu’r angen am rieni maeth i blant hŷn ond ddim yn hollol siŵr sut i ddenu’r niferoedd sy’n ddymunol. Adroddwyd os na all y tîm gyflawni’r anghenion yn fewnol o fewn y ddarpariaeth yna byddant yn edrych ar y sector breifat annibynnol, ychwanegwyd nad hyn yw’r nod.

·         Yng Ngwynedd, fod ffocws yn cael ei roi ar recriwtio rhieni maeth Cymraeg iaith gyntaf ond fod heriau yn bodoli oherwydd demograffig y bobl sydd yn dueddol o faethu. Mae’r tueddiadau traddodiadol hyn yn cynnwys pobl sydd wedi ymddeol yn gynnar neu wedi symud i’r ardal ac mewn sefyllfa ariannol i fedru maethu. Nodwyd fod ymdrechion yn cael ei wneud i fod yn fwy hyblyg a chefnogol; adroddwyd fod llwyddiannau i’w gweld yn ddiweddar ble roedd mwy o rieni iau yn eu tridegau wedi cofrestru fel rhieni maeth. Credwyd fod Gwynedd yn gwneud ychydig yn well na’r tueddiadau Cenedlaethol o ran recriwtio amrywiaeth o rieni maeth.

·         Nad oes gymaint o bwyslais ar ddarganfod syniadau newydd ond yn hytrach marchnata; yma fyddi rôl y swyddog marchnata rhanbarthol yn amlygu ei hun, sef edrych ar sut i farchnata’r syniadau sydd yn bodoli eisoes. Credwyd bod angen rhoi pwyslais ar sut i farchnata’n strategol gyda ffocws penodol ar bwy y bwriedir ei dargedu o ran demograffeg ac yn ddaearyddol; gobeithir wedyn gallu recriwtio’n well.

·         Bod y sefyllfa yn Bala wedi datblygu yn organig heb lawer o ymyrraeth gan yr Uned. Adroddwyd bod cymuned glos iawn o ofalwyr maeth wedi datblygu yn yr ardal gyda rhywfaint o gefnogaeth ac anogaeth gan y tîm maethu. Nodwyd bod hyn yn rhywbeth mae’r tîm â’r Swyddog Marchnata yn awyddus i edrych arno i ddarganfod sut ddatblygodd y cysylltiadau o fewn y gymuned. Bydd astudiaeth achos yn cael ei gwblhau drwy siarad efo rhieni maeth yr ardal. Soniwyd bod cynlluniau cyn Cofid19 i drefnu cyfarfodydd i rieni maeth gyfarfod ei gilydd; bwriedir ail afael yn y trefniadau hyn yn ogystal â threfnu Diwrnod Maethu yn yr Haf i rieni maeth, y plant a’r Swyddogion. Ychwanegwyd mai un o’r adnoddau gorau o ran marchnata yw'r rhieni maeth a bod cynlluniau i wneud mwy o ddefnydd o’r rhieni maeth e.e. drwy ymgyrchoedd lleol a rhanbarthol. Bydd y Swyddog Marchnata yn edrych ar y cyfleoedd hyn.

·         Bod y rheoliadau o fewn y Ddeddf yn golygu bod rhaid i’r Uned ymgymryd â gwiriadau trylwyr sy’n cynnwys edrych ar gefndir rhieni maeth posib er mwyn sicrhau diogelwch y plant. Nodwyd bod y Swyddogion sy’n gwneud yr asesiadau yn egluro’r broses yn glir i’r ymgeiswyr fel eu bod yn ymwybodol o’r broses. Nodwyd bod y tîm yn edrych ar rinweddau a nodweddion unigolion sy’n eu gwneud yn addas i faethu. Ychwanegwyd y gall y broses fod yn hir gydag asesiadau yn cymryd o gwmpas 6 mis i’w cwblhau. Eglurwyd fod y gwiriadau DBS yn gallu arafu’r broses ond o ganlyniad i newidiadau diweddar gellir cwblhau’r gwiriadau hyn ar lein sydd yn cyflymu’r broses rhywfaint. Adroddwyd fod y Swyddogion yn ceisio ymateb i unrhyw ymholiad yn esbonio’r gofynion ac yn parchu sensitifrwydd y broses a pa mor heriol ydyw ar ddarpar rieni maethu. Yn ogystal, nodwyd bod holl weithwyr cymdeithasol y tîm wedi ennill cymhwyster ychwanegol DDP a bod gwelliannau wedi eu gwneud yn ddiweddar o ran cyflymder asesu ceisiadau gyda rhai yn cael eu cwblhau o fewn 4-5 mis.

·         Ei bod yn ofynnol i’r holl Aelodau gwblhau hyfforddiant Rhiant Corfforaethol a'i fod yn syniad da i ychwanegu profiadau rhieni maeth i’r hyfforddiant hwn. Gellir hefyd gweld os ydi’n bosib cael person ifanc i fynychu’r hyfforddiant er mwyn rhoi eu profiadau a’u safbwynt o fod mewn gofal maeth yng Ngwynedd. Cymerwyd y cyfle i annog Aelodau i fynychu’r hyfforddiant Rhiant Corfforaethol gan ei fod yn gyfle i ddeall beth yw’r profiad o fod yn rhieni maeth. Ychwanegwyd bod bwriad i gynnwys gwybodaeth am Riant Corfforaethol ar y Fewnrwyd Aelodau a chroesawyd unrhyw syniadau gan Aelodau am ba wybodaeth i’w gynnwys yno.

·         Bod dwy elfen i daliadau maethu sy’n cynnwys Lwfans Maethu a thaliadau ychwanegol. Nodwyd bod Gwynedd yn cwrdd â’r isafswm Lwfans maethu sydd wedi ei osod gan Lywodraeth Cymru. Ychwanegwyd fod yr amrywiaeth fel arfer o ganlyniad i daliadau ychwanegol sydd yn seiliedig ar brofiad a sgiliau a’r hyfforddiant mae’r rhieni maeth yn fodlon eu cwblhau. Nid yw hwn yn daliad sy’n statudol i’w roi ond yn hytrach yn cael ei ddefnyddio i geisio denu a chadw rhieni maeth. Eglurwyd mai un o’r heriau mwyaf o ran datblygu fframwaith Cenedlaethol yw oherwydd bod gymaint o amrywiaeth rhwng y 22 Awdurdod o ran y taliadau ychwanegol. Yng Ngwynedd ceir 3 lefel sy’n seiliedig ar hyfforddiant. Ychwanegwyd fod amrywiaeth o fewn Gwynedd ymysg gofalwyr maeth sy’n perthyn i’r plant gyda rhai yn dewis peidio ymgymryd â’r hyfforddiant ac o ganlyniad ddim yn derbyn y taliad ychwanegol tra bod eraill yn ei dderbyn; yma ceir yr anghysondeb.

Mewn ymateb i sylw pellach ynglŷn â pha oedran rhieni maeth mae’r uned yn ceisio ei dargedu yn eu hymdrech recriwtio, nodwyd nad yw’r uned yn edrych ar oedran a chefndir yn uniongyrchol ond yn hytrach ar ansawdd a rhinweddau’r person a beth y gallent ei gynnig i’r plant. Eglurwyd bod cael sbectrwm eang o bobl a chefndiroedd yn amhrisiadwy i gyd fynd ag anghenion amrywiol y plant.

 

Adroddodd yr Aeloda Cabinet ei fod wedi cael cyfle dros y blynyddoedd i sgwrsio dros baned â’r rhieni maeth a’r plant; nododd fod y profiad yma yn gadarnhaol iawn gyda straeon hapus, positif a chalonogol yn cael eu hadrodd gan y plant gyda negeseuon cyson o ddiolch i’r rhieni maeth.

 

Cymerwyd y cyfle i ddiolch yn benodol i’r Cynghorydd Menna Baines am ei chyfraniad a’i gwaith ar y Panel Maethu. Diolchwyd hefyd i’r Cynghorwyr Beth Lawton ac Angela Russell sydd wedi cynrychioli’r Pwyllgor hwn yn y cyfarfodydd Herio Perfformiad am eu cyfraniad dros y blynyddoedd. Yn olaf diolchwyd i’r Cynghorwyr Dewi Roberts ac Eryl Jones-Williams am Gadeirio’r Pwyllgorau Craffu Gofal dros dymor y Cyngor. Ategwyd fod y Pwyllgor Craffu Gofal wedi bod yn rhan annatod o’r Adran Plant a’i waith a diolchwyd am gyfraniad adeiladol y Pwyllgor.

 

I gloi ymestynnwyd diolch gan y Pwyllgor i’r Pennaeth Adran a’r Aelod Cabinet Plant a Chefnogi Teuluoedd a’r holl Swyddogion am eu cydweithrediad a’u parodrwydd i drafod dros y blynyddoedd.

 

PENDERFYNWYD:

a)    Derbyn yr adroddiad gan nodi’r wybodaeth.

b)    Argymell i’r Adran wahodd gofalwyr maeth a phlentyn i’r hyfforddiant Rhiant Corfforaethol fydd yn cael eu cynnal yn y dyfodol.