Agenda item

Cyflwyno adroddiad yr Aelod Cabinet Cyllid.

 

1. Cymeradwyo’r argymhellion a gyflwynwyd gan y Cabinet, sef:-

 

(a) Sefydlu cyllideb o £317,880,310 ar gyfer 2023/24 i’w ariannu drwy Grant Llywodraeth o £227,842,930 a £90,037,380 o incwm o’r Dreth Cyngor (sy’n gynnydd o 4.95% ar dreth anheddau unigol).

 

(b) Sefydlu rhaglen gyfalaf o £67,780,150 yn 2023/24 i’w ariannu o’r ffynonellau a nodir yn Atodiad 4 i’r adroddiad.

 

2.  Nodi fod yr Aelod Cabinet dros Gyllid, drwy daflen benderfyniad dyddiedig 6 Ionawr 2023, wedi cymeradwyo cyfrifiad y symiau a ganlyn ar gyfer y flwyddyn 2023/24 yn unol â’r rheoliadau a luniwyd dan Adran 33 (5) o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992 (“Y Ddeddf”):-

 

(a) 56,182.77 yw’r swm a gyfrifwyd fel Sylfaen drethiannol Gwynedd yn unol â’r Rheoliadau Awdurdodau Lleol (Cyfrifo Sylfaen y Dreth Cyngor) (Cymru) 1995 fel y’i diwygiwyd fel ei sylfaen Dreth Cyngor am y flwyddyn.

 

(b) Rhan o ardal y Cyngor – Sylfaen drethiannol Cymuned –

 

Aberdaron	608.85		Llanddeiniolen	1,871.98
Aberdyfi	1,195.87		Llandderfel	523.58
Abergwyngregyn	126.33		Llanegryn	172.23
Abermaw (Barmouth)	1,285.44		Llanelltyd	323.96
Arthog	709.28		Llanengan	2,586.58
Y Bala	805.47		Llanfair	369.71
Bangor	4,268.54		Llanfihangel y Pennant	257.09
Beddgelert	348.15		Llanfrothen	241.18
Betws Garmon	145.50		Llangelynnin	469.53
Bethesda	1,695.61		Llangywer	154.57
Bontnewydd	462.48		Llanllechid	361.11
Botwnnog	485.84		Llanllyfni	1,455.91
Brithdir a Llanfachreth	467.94		Llannor	930.15
Bryncrug	346.51		Llanrug	1,151.24
Buan	236.07		Llanuwchllyn	330.26
Caernarfon	3,699.26		Llanwnda	820.41
Clynnog Fawr	493.91		Llanycil	218.04
Corris	324.86		Llanystumdwy	936.33
Criccieth	995.98		Maentwrog	318.33
Dolbenmaen	659.77		Mawddwy	389.38
Dolgellau	1,300.53		Nefyn	1,678.16
Dyffryn Ardudwy	870.27		Pennal	245.61
Y Felinheli	1,196.12		Penrhyndeudraeth	822.10
Ffestiniog	1,855.12		Pentir	1,300.28
Y Ganllwyd	90.22		Pistyll	282.17
Harlech	876.70		Porthmadog	2,277.83
Llanaelhaearn	480.92		Pwllheli	1,833.57
Llanbedr	365.94		Talsarnau	362.74
Llanbedrog	847.20		Trawsfynydd	519.28
Llanberis	793.84		Tudweiliog	502.47
Llandwrog	1,063.40		Tywyn	1,779.26
Llandygai	1,029.59		Waunfawr	566.22

 

 

sef y symiau a gyfrifwyd fel symiau Sylfaen y Dreth Gyngor ar gyfer y flwyddyn ar gyfer tai annedd yn y rhannau hynny o’i ardal lle bo un eitem arbennig neu fwy’n berthnasol.

 

3. Bod y symiau a ganlyn yn cael eu cyfrifo yn awr gan y Cyngor ar gyfer y flwyddyn 2023/24 yn unol ag Adrannau 32 i 36 o’r Ddeddf:-

                       

(a)	£505,479,830	Sef cyfanswm y symiau y mae’r Cyngor yn eu hamcangyfrif ar gyfer yr eitemau a nodwyd yn Adran 32(2)(a) i (e) o’r Ddeddf (gwariant gros).
(b)	£185,199,940		Sef cyfanswm y symiau y mae’r Cyngor yn eu hamcangyfrif ar gyfer yr eitemau a nodwyd yn Adran 32(3)(a) i (c) o’r Ddeddf (incwm).
(c)	£320,279,890		Sef y swm sy’n cyfateb i’r gwahaniaeth rhwng cyfanswm 3(a) uchod a chyfanswm 3(b) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor, yn unol ag Adran 32(4) o’r Ddeddf, fel ei ofynion cyllideb ar gyfer y flwyddyn (cyllideb net).
(ch)	£227,347,266		Sef cyfanswm y symiau y mae’r Cyngor yn amcangyfrif y byddant yn daladwy yn ystod y flwyddyn i’w gronfa ar gyfer cyfan o’r Dreth Annomestig Genedlaethol a Grant Cynnal Refeniw, llai amcangyfrif o’r gost i’r Cyngor o ryddhad dewisol o’r dreth annomestig a ganiateir.
(d)	£1,654.11		Sef y swm yn 3(c) uchod llai’r swm yn 3(ch) uchod, y cyfan wedi ei rannu gan y swm a nodir yn 2(a) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor yn unol ag Adran 33(1) o’r Ddeddf, sef swm sylfaenol ei Dreth Cyngor am y flwyddyn (treth Cyngor Gwynedd a threth cyfartalog cynghorau cymuned).
(dd)	£2,895,243.21		Sef cyfanswm yr holl eitemau arbennig y cyfeirir atynt yn Adran 34(1) o’r Ddeddf (praeseptau’r cynghorau cymuned).
(e)	£1,602.58		Sef y swm yn 3(d) uchod llai’r canlyniad a geir wrth rannu’r swm yn 3(dd) uchod â’r swm yn 2(a) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor, yn unol ag Adran 34(2) fel  swm sylfaenol ei Dreth Cyngor am y flwyddyn ar gyfer tai annedd yn y rhannau hynny o’i ardal lle nad oes unrhyw eitem arbennig yn berthnasol (Band D ar gyfer treth Cyngor Gwynedd yn unig).

 

(f) Ar gyfer rhannau o ardal y Cyngor –

 

 

sef y symiau a geir trwy ychwanegu symiau’r eitem neu eitemau arbennig sy’n berthnasol i dai annedd yn y rhannau hynny o ardal y Cyngor y cyfeiriwyd atynt uchod, at y swm a geir yn 3(e) uchod wedi’u rhannu ym mhob achos gan y swm yn 2(b) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor yn unol ag Adran 34(3) o’r Ddeddf, fel symiau sylfaenol ei Dreth Gyngor am y flwyddyn ar gyfer tai annedd yn y rhannau hynny o’i ardal lle bo un eitem arbennig neu fwy’n berthnasol.

 

(ff) Ar gyfer rhannau o ardal y Cyngor, y ffigyrau a nodir yn Atodiad 1 i Atodiad 11 i Eitem 10 ar raglen y Cyngor, sef y symiau a geir trwy luosi’r symiau yn 3(f) uchod â’r rhif sydd yn ôl y cyfrannau a nodir yn Adran 5 (1) o’r Ddeddf, yn berthnasol i dai annedd a restrir mewn band prisio arbennig wedi’i rannu â’r rhif sydd yn ôl y cyfrannau hynny’n berthnasol i dai a restrir ym mand prisio D, a gyfrifir gan y Cyngor, yn unol ag Adran 36(1) o’r Ddeddf, yn symiau sydd i’w hystyried ar gyfer y flwyddyn ar gyfer y categorïau o dai annedd a restrir yn y gwahanol fandiau prisio.

 

4.  Nodi ar gyfer y flwyddyn 2023/24 fod Comisiynydd Heddlu a Throsedd Gogledd Cymru wedi nodi’r symiau a ganlyn mewn praesept a roddwyd i’r Cyngor, yn unol ag Adran 40 o’r Ddeddf ar gyfer pob un o’r categorïau o dai annedd a ddangosir isod:

 

	Band A	Band B	Band C	Band D	Band E	Band F	Band G	Band H	Band  I
	222.06	259.07	296.08	333.09	407.11	481.13	555.15	666.18	777.21

 

5.  Wedi pennu’r cyfanswm ym mhob achos o’r symiau 3(ff) a 4 uchod, bod y Cyngor, yn unol ag Adran 30(2) o’r Ddeddf trwy hyn, yn pennu’r symiau a nodir yn Atodiad 2 i Atodiad 11 i Eitem 10 ar raglen y Cyngor ar gyfer y Dreth Gyngor yn y flwyddyn 2023/24 ar gyfer pob categori o dai annedd a ddangosir yn yr Atodiad.

 

Nododd y Cadeirydd, yn unol â’r Cyfansoddiad, bod rhaid i’r Pennaeth Cyllid dderbyn rhybudd o unrhyw welliant i’r gyllideb yn ysgrifenedig ymlaen llaw, a bod rhaid i’r gwelliant hwnnw arwain at gyllideb hafal, os am gael ei drafod.  Roedd holl aelodau’r Cyngor wedi’u hatgoffa o hynny'r wythnos cynt, a gan na dderbyniodd y Pennaeth Cyllid unrhyw rybudd o welliant erbyn yr amser cau dynodedig, ni fyddai modd i’r Cyngor ystyried unrhyw welliant i’r gyllideb.

 

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Cyllid, y Cynghorydd Ioan Thomas:-

 

·         Adroddiad yn argymell cyllideb i’r Cyngor ei chymeradwyo ar gyfer 2023/24;

·         Penderfyniad drafft y Dreth Cyngor yn seiliedig ar argymhelliad y Cabinet i’r Cyngor (ar sail cynnydd o 4.95%) ynghyd â thablau yn dangos lefel y Dreth Cyngor a’r cynnydd fesul cymuned.

 

Diolchodd i staff yr Adran Gyllid am eu holl waith yn paratoi’r gyllideb.

 

Atgoffodd y Pennaeth Cyllid yr aelodau o rai o’r prif risgiau yn Atodiad 10 i’r adroddiad, a chadarnhaodd, wedi ystyried yr holl risgiau a’r camau lliniaru, ei fod o’r farn bod Cyllideb y Cyngor am 2023/24 yn gadarn, yn ddigonol, ac yn gyraeddadwy.

 

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau gyflwyno sylwadau a gofyn cwestiynau.  Codwyd y materion a ganlyn gan aelodau unigol:-

 

·         Holwyd pa fath o gefnogaeth sydd ar gael i bobl sy’n cael trafferth talu’r Dreth Cyngor.  Mewn ymateb, eglurwyd y gofynnid yn gyntaf i bobl sicrhau eu bod yn gymwys ar gyfer y Cynllun Cymorth Treth Cyngor.  Pryderid bod yna nifer o bobl yn y sir sydd naill ai ddim yn sylweddoli eu bod yn cymhwyso, neu ddim yn ymwybodol o’r cynllun.  Pwysleisiwyd yr angen i unrhyw un sy’n bryderus ynglŷn â’i sefyllfa gysylltu â’r Adran Gyllid rhag blaen cyn mynd i drafferthion.

·         Holwyd faint o bobl sydd wedi methu talu a faint o wysiadau sy’n cael eu hanfon allan a chost hynny i’r Cyngor.  Gofynnwyd hefyd pam bod llinell ffôn y Gwasanaeth Trethi yn cau am 2.00yp bob dydd.  Mewn ymateb, nododd y Pennaeth Cyllid nad oedd y ffigurau gwysiadau ganddo i law, ond y gallai gael y wybodaeth i’r aelod.  O ran y llinell ffôn, eglurodd fod trosiant staff wedi bod yn broblem yn yr uned, ond bod y sefyllfa yn sefydlogi bellach.  Eglurodd hefyd fod yna waith prosesu gwybodaeth yn dilyn pob galwad ffôn, a bod yna wybodaeth yn cyrraedd drwy’r post a thrwy e-bost hefyd, sydd angen ei brosesu.  Nododd ymhellach y comisiynwyd gwaith gan y Tîm Ffordd Gwynedd i edrych ar y llif gwaith o fewn y Gwasanaeth Trethi i edrych pam bod niferoedd y galwadau ffôn mor uchel, ac i weld oes modd ail-gynllunio’r gwaith fel nad yw pobl yn ffonio.

·         Nododd yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Llesiant y dymunai erfyn yn daer ar ei gyd-aelodau i gefnogi’r bid £1.5m am gyflogau staff.  Eglurodd fod swydd-ddisgrifiadau holl staff rheng flaen y maes gofal oedolion mewnol wedi cael eu hadolygu a’u hail arfarnu ac y golygai’r bid, o gael ei basio, y gellid codi’r cyflogau i gyd-fynd â’r arfarniad newydd.

·         Nodwyd ei bod yn bwysig bod pobl yn deall nad Cyngor Gwynedd sydd wedi creu’r argyfwng ariannol, ac mai bai Llywodraeth San Steffan yw hyn am roi llai o arian i ni bob blwyddyn.  Nodwyd hefyd nad yw defnyddio reserfau i gau’r bwlch yn ddatrysiad tymor hir.

·         Nodwyd ei bod yn galonogol ein bod yn sôn fwy am arbedion na thoriadau heddiw.

·         Nodwyd nad oedd pleidleisio dros gynyddu’r Dreth Cyngor 4.95% yn rhoi unrhyw bleser i’r aelodau, ond credid bod y gyllideb oedd yn cael ei hargymell yn un gytbwys sy’n gwarchod cymaint â phosib’ ar y gwasanaethau, tra ar yr un pryd yn gwarchod pocedi ein trigolion.  Nodwyd ymhellach nad oedd y system o ariannu llywodraeth leol yn gweithio.  Nid oedd yn cyfro ein costau nac yn cymryd i ystyriaeth bod yna wahanol fathau o chwyddiant yn ein taro, megis chwyddiant cyflogau, chwyddiant deunyddiau, chwyddiant gwasanaethau, ayb, ac roedd angen i bobl ddeall hynny.  Nodwyd hefyd bod 4.95% tua hanner lefel chwyddiant, sydd rhwng 10% a 12% ar hyn o bryd.

·         Awgrymwyd, nes daw chwyldro mawr, y byddwn yn dal i wasgu ar ein trigolion.  Roeddem wedi naddu ar ein gwasanaethau, ac roedd yn anodd iawn anghytuno â’r argymhelliad. 

·         Holwyd, os ydym yn cael mwy a mwy o ofynion statudol gan y llywodraeth ganolog a llai o arian i ymgymryd â’r dyletswyddau ychwanegol sy’n dod yn sgil hynny, beth fyddai canlyniadau peidio ymgymryd â rhai o’r dyletswyddau.  Mewn ymateb, nododd y Prif Weithredwr ei bod yn hynod anodd proffwydo lle mae hyn yn mynd nesaf.  Roedd y Cyngor wedi bod yn y sefyllfa yma o’r blaen o orfod gwasgu pob ceiniog, ac roedd wedi gorfod rhoi ymdrech o’r newydd eto i wneud hynny, ac wedi llwyddo hyd yma.  Rhagrybuddiodd bod yna elfen ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25 sy’n dal heb ei ganfod, ac roedd yn debygol bod hynny am wthio’r Cyngor i diriogaeth toriadau go iawn.  Eglurodd na allai roi mwy o sicrwydd na gwarant ar y pwynt hynny, ond yn anffodus, roedd y Cyngor yn gweithredu o fewn system sy’n ddibynnol ar gyllid yn dod yn flynyddol, ac yn gorfod ymateb yn sydyn pan mae’r datganiadau yn cyrraedd.

 

PENDERFYNWYD

 

1. Cymeradwyo’r argymhellion a gyflwynwyd gan y Cabinet, sef:-

 

(a)  Sefydlu cyllideb o £317,880,310 ar gyfer 2023/24 i’w ariannu drwy Grant Llywodraeth o £227,842,930 a £90,037,380 o incwm o’r Dreth Cyngor (sy’n gynnydd o 4.95% ar dreth anheddau unigol).

 

(b)  Sefydlu rhaglen gyfalaf o £67,780,150 yn 2023/24 i’w ariannu o’r ffynonellau a nodir yn Atodiad 4 i’r adroddiad.

 

2.  Nodi fod yr Aelod Cabinet dros Gyllid, drwy daflen benderfyniad dyddiedig 6 Ionawr 2023, wedi cymeradwyo cyfrifiad y symiau a ganlyn ar gyfer y flwyddyn 2023/24 yn unol â’r rheoliadau a luniwyd dan Adran 33 (5) o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992 (“Y Ddeddf”):-

 

(a) 56,182.77 yw’r swm a gyfrifwyd fel Sylfaen drethiannol Gwynedd yn unol â’r Rheoliadau Awdurdodau Lleol (Cyfrifo Sylfaen y Dreth Cyngor) (Cymru) 1995 fel y’i diwygiwyd fel ei sylfaen Dreth Cyngor am y flwyddyn.

 

(b) Rhan o ardal y Cyngor – Sylfaen drethiannol Cymuned –

 

Aberdaron	608.85		Llanddeiniolen	1,871.98
Aberdyfi	1,195.87		Llandderfel	523.58
Abergwyngregyn	126.33		Llanegryn	172.23
Abermaw (Barmouth)	1,285.44		Llanelltyd	323.96
Arthog	709.28		Llanengan	2,586.58
Y Bala	805.47		Llanfair	369.71
Bangor	4,268.54		Llanfihangel y Pennant	257.09
Beddgelert	348.15		Llanfrothen	241.18
Betws Garmon	145.50		Llangelynnin	469.53
Bethesda	1,695.61		Llangywer	154.57
Bontnewydd	462.48		Llanllechid	361.11
Botwnnog	485.84		Llanllyfni	1,455.91
Brithdir a Llanfachreth	467.94		Llannor	930.15
Bryncrug	346.51		Llanrug	1,151.24
Buan	236.07		Llanuwchllyn	330.26
Caernarfon	3,699.26		Llanwnda	820.41
Clynnog Fawr	493.91		Llanycil	218.04
Corris	324.86		Llanystumdwy	936.33
Criccieth	995.98		Maentwrog	318.33
Dolbenmaen	659.77		Mawddwy	389.38
Dolgellau	1,300.53		Nefyn	1,678.16
Dyffryn Ardudwy	870.27		Pennal	245.61
Y Felinheli	1,196.12		Penrhyndeudraeth	822.10
Ffestiniog	1,855.12		Pentir	1,300.28
Y Ganllwyd	90.22		Pistyll	282.17
Harlech	876.70		Porthmadog	2,277.83
Llanaelhaearn	480.92		Pwllheli	1,833.57
Llanbedr	365.94		Talsarnau	362.74
Llanbedrog	847.20		Trawsfynydd	519.28
Llanberis	793.84		Tudweiliog	502.47
Llandwrog	1,063.40		Tywyn	1,779.26
Llandygai	1,029.59		Waunfawr	566.22

 

sef y symiau a gyfrifwyd fel symiau Sylfaen y Dreth Gyngor ar gyfer y flwyddyn ar gyfer tai annedd yn y rhannau hynny o’i ardal lle bo un eitem arbennig neu fwy’n berthnasol.

 

3.   Bod y symiau a ganlyn yn cael eu cyfrifo yn awr gan y Cyngor ar gyfer y flwyddyn 2023/24 yn unol ag Adrannau 32 i 36 o’r Ddeddf:-

                       

(a)	£505,479,830	Sef cyfanswm y symiau y mae’r Cyngor yn eu hamcangyfrif ar gyfer yr eitemau a nodwyd yn Adran 32(2)(a) i (e) o’r Ddeddf (gwariant gros).
(b)	£185,199,940		Sef cyfanswm y symiau y mae’r Cyngor yn eu hamcangyfrif ar gyfer yr eitemau a nodwyd yn Adran 32(3)(a) i (c) o’r Ddeddf (incwm).
(c)	£320,279,890		Sef y swm sy’n cyfateb i’r gwahaniaeth rhwng cyfanswm 3(a) uchod a chyfanswm 3(b) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor, yn unol ag Adran 32(4) o’r Ddeddf, fel ei ofynion cyllideb ar gyfer y flwyddyn (cyllideb net).
(ch)	£227,347,266		Sef cyfanswm y symiau y mae’r Cyngor yn amcangyfrif y byddant yn daladwy yn ystod y flwyddyn i’w gronfa ar gyfer cyfan o’r Dreth Annomestig Genedlaethol a Grant Cynnal Refeniw, llai amcangyfrif o’r gost i’r Cyngor o ryddhad dewisol o’r dreth annomestig a ganiateir.
(d)	£1,654.11		Sef y swm yn 3(c) uchod llai’r swm yn 3(ch) uchod, y cyfan wedi ei rannu gan y swm a nodir yn 2(a) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor yn unol ag Adran 33(1) o’r Ddeddf, sef swm sylfaenol ei Dreth Cyngor am y flwyddyn (treth Cyngor Gwynedd a threth gyfartalog cynghorau cymuned).
(dd)	£2,895,243.21		Sef cyfanswm yr holl eitemau arbennig y cyfeirir atynt yn Adran 34(1) o’r Ddeddf (praeseptau’r cynghorau cymuned).
(e)	£1,602.58		Sef y swm yn 3(d) uchod llai’r canlyniad a geir wrth rannu’r swm yn 3(dd) uchod â’r swm yn 2(a) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor, yn unol ag Adran 34(2) fel  swm sylfaenol ei Dreth Cyngor am y flwyddyn ar gyfer tai annedd yn y rhannau hynny o’i ardal lle nad oes unrhyw eitem arbennig yn berthnasol (Band D ar gyfer treth Cyngor Gwynedd yn unig).

 

(f) Ar gyfer rhannau o ardal y Cyngor –

 

 

sef y symiau a geir trwy ychwanegu symiau’r eitem neu eitemau arbennig sy’n berthnasol i dai annedd yn y rhannau hynny o ardal y Cyngor y cyfeiriwyd atynt uchod, at y swm a geir yn 3(e) uchod wedi’u rhannu ym mhob achos gan y swm yn 2(b) uchod, a gyfrifwyd gan y Cyngor yn unol ag Adran 34(3) o’r Ddeddf, fel symiau sylfaenol ei Dreth Gyngor am y flwyddyn ar gyfer tai annedd yn y rhannau hynny o’i ardal lle bo un eitem arbennig neu fwy’n berthnasol.

 

(ff) Ar gyfer rhannau o ardal y Cyngor, y ffigyrau a nodir yn Atodiad 1, sef y symiau a geir trwy luosi’r symiau yn 3(f) uchod â’r rhif sydd yn ôl y cyfrannau a nodir yn Adran 5 (1) o’r Ddeddf, yn berthnasol i dai annedd a restrir mewn band prisio arbennig wedi’i rannu â’r rhif sydd yn ôl y cyfrannau hynny’n berthnasol i dai a restrir ym mand prisio D, a gyfrifir gan y Cyngor, yn unol ag Adran 36(1) o’r Ddeddf, yn symiau sydd i’w hystyried ar gyfer y flwyddyn ar gyfer y categorïau o dai annedd a restrir yn y gwahanol fandiau prisio.

 

4.  Nodi ar gyfer y flwyddyn 2023/24 fod Comisiynydd Heddlu a Throsedd Gogledd Cymru wedi nodi’r symiau a ganlyn mewn praesept a roddwyd i’r Cyngor, yn unol ag Adran 40 o’r Ddeddf ar gyfer pob un o’r categorïau o dai annedd a ddangosir isod:

 

	Band A	Band B	Band C	Band D	Band E	Band F	Band G	Band H	Band  I
	222.06	259.07	296.08	333.09	407.11	481.13	555.15	666.18	777.21

 

5.  Wedi pennu’r cyfanswm ym mhob achos o’r symiau 3(ff) a 4 uchod, bod y Cyngor, yn unol ag Adran 30(2) o’r Ddeddf trwy hyn, yn pennu’r symiau a nodir yn Atodiad 2 ar gyfer y Dreth Gyngor yn y flwyddyn 2023/24 ar gyfer pob categori o dai annedd a ddangosir yn yr Atodiad.