Agenda item

Aelodau Cabinet: Cynghorydd Elin Walker Jones a’r Cynghorydd Dilwyn Morgan

 

I ystyried diweddariad ar y cynnydd.

 

PENDERFYNIAD

 

a)    Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y cyfarfod

 

b)    Sefydlu Grŵp Tasg a Gorffen i drafod gweithredu’r Cynllun gyda’r tîm newydd gan sicrahu cynrychiolaeth o’r Adran Addysg a’r Bwrdd Iechyd

 

c)    Derbyn adroddiad cynnydd ymhen 6 mis

 

Amlygodd yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Llesiant bod yr adroddiad yn un ar y cyd rhwng y Gwasanaeth Oedolion a’r Gwasanaeth Plant i sicrhau bod y cynllun Awtistiaeth yn cael ei ymgorffori yn llyfn i’r ddau wasanaeth. Nododd, fel Cadeirydd y Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol (sydd yn gyfrifol am gasglu gwybodaeth i wella ansawdd y gwasanaethau a ddarperir i bobl awtistig a’u teuluoedd neu ofalwyr), bod y Cynllun yn cael sylw blaenllaw.

 

Ategodd y Cyng Elin Walker Jones (Aelod Cabinet Plant a Phobl Ifanc) bod cynnydd sylweddol wedi ei wneud gan Cyngor Gwynedd ers i’r Cod Ymarfer ar gyfer Cyflenwi Gwasanaethau Awtistiaeth ddod i rym yn Medi 2021. Cyfeiriwyd at y bid llwyddiannus a wnaed fyddai’n golygu y gellid cynyddu adnoddau staffio ar gyfer datblygu gwasanaethau Awtistiaeth ar draws y Sir, datblygu modiwlau E-ddysgu i godi ymwybyddiaeth staff Awdurdodau Lleol, y Bwrdd Iechyd a’r Heddlu a chyfeirio at y Tim Awtistiaeth Cenedlaethol sydd a rôl gyffredinol yn natblygiad gwasanaethau ledled Cymru ac, wrth gyfarfod yn chwarterol, yn rhoi cyfle i rannu gwybodaeth a diweddariadau perthnasol.

 

Nodwyd bod blaenoriaethau’r 6 mis nesaf yn cynnwys

·       Cynllun sefydlu ar gyfer y tîm newydd a lansiad y gwasanaeth newydd i godi ymwybyddiaeth.

·       Sefydlu prosesau a threfniadau clir i'r tîm weithio ar draws gwasanaethau plant ac oedolion. Cysylltu â fforymau presennol.

·       Cryfhau ymhellach y cysylltiadau gyda’r Gwasanaeth Awtistiaeth Integredig Rhanbarthol, mynychu eu digwyddiadau gwybodaeth lleol a chwilio am gyfleoedd i weithio ochr yn ochr â’u gweithiwr cyswllt yng Ngwynedd

·       Ymgysylltu ag unigolion awtistig a’u teuluoedd yn ogystal â phartneriaid yn lleol er mwyn symud tuag at gyd-gynhyrchu gwasanaethau lleol

·       Sefydlu perthynas waith gyda’r gwasanaeth niwroddatblygiadol a chynnig cymorth yn ystod camau cynnar asesu a diagnosis.

·       Cwblhau'r diweddariad gweithredu fel rhan o'r asesiad gwaelodlin ar gyfer Gogledd Cymru erbyn diwedd mis Mai.

·       Adolygu cynllun awtistiaeth Gwynedd yn seiliedig ar y wybodaeth sydd wedi’i chynnwys yn yr asesiad gwaelodlin.

Diolchwyd am y cyflwyniad

 

Yn ystod y drafodaeth, cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan aelodau:-

·       Canmol y gwaith y mae’r gwasanaeth yn ei wneud

·       Croesawu penodiad Cydlynydd / Swyddog Prosiect ar gyfer datblygu Gwasanaethau Awtistiaeth

·       Bod angen sicrhau penodiadau Cymraeg fel nad yw plant o aelwyd Cymraeg o dan anfantais

·       Bod angen gweld newid a sicrhau nad cynllun papur yn unig sydd yma

·       Bod y Bws Awtistiaeth yn wych (yn cynnig hyfforddiant arloesol ac ymarferol sydd wedi'i ddatblygu i roi profiad i bobl nad ydynt yn awtistig o'r anawsterau sy’n wynebu pobl ar y sbectrwm awtistiaeth) ac y dylid annog y bws teithiol yma

·       Bod y sbectrwm yn eang a'i bod yn bwysig adnabod pwy sydd wir angen cefnogaeth

·       Bod angen sicrhau cefnogaeth briodol i oedolion a phlant wrth iddynt fynd drwy’r broses asesu

·       Pryder bod plant yn cael eu gwrthod gan y gwasanaeth asesu gan nad ydynt yn cwrdd â’r meini prawf - lle felly fydd y plant yma yn cael sylw? Nodwyd bod angen symleiddio’r gwasanaeth.

·       Bod cymariaethau rhwng Awtistiaeth a Dementia ac y dylid annog adnabod cyfleoedd i gydweithio rhwng y ddau dîm. Awgrymwyd sefydlu cynllun sydd yn ymdebygu i Ddementia Cyfeillgar

·       Bod angen mewnbwn gan yr Adran Addysg a’r Bwrdd Iechyd i’r gwasanaeth awtistiaeth. Awgrymwyd cynnal trafodaeth a / neu sefydlu grŵp tasg a gorffen i rannu gwybodaeth.

Mewn ymateb i sylwadau a chwestiynau gan aelodau, nodwyd:-

·         Yn ôl gwaith casglu data rhanbarthol a gwblhawyd gan Conwy a Sir Ddinbych (oedd yn cynnwys ffigyrau Gwynedd a Môn ac yn seiliedig ar y boblogaeth), roedd oddeutu 900 o oedolion a rhwng 300 a 350 o blant yn cael cymorth gan y Sir. Ategwyd, er nad oedd y wybodaeth yn ddibynadwy, bod cynnydd mewn cyfeiriadau a nifer ar restr aros derbyn asesiad. Amlygodd yr Aelod Cabinet ei bod yn rhannu pryderon y Cynghorwyr am y rhestrau aros a’i bwriad o ysgrifennu at y Gwasanaeth Iechyd yn amlygu’r pryderon, fyddai’n cynnwys defnydd o’r Gymraeg.

·         Mewn ymateb i sylw bod nifer yn talu yn breifat am asesiad oherwydd rhestr aros gyda’r drefn bresennol (gwnaed awgrym nad yw cael asesiad preifat yn rhoi mynediad at wasanaethau yn gynt) a sut gellid mynd ati i ddatrys y rhestr aros, nodwyd bod oddeutu 200 ar y rhestr aros plant presennol, Ategwyd na fyddai’r  gwasanaeth newydd yn cyffwrdd â hyn, ond bod y cynllun gwaith yn debygol o greu rhwydwaith weithio i ganfod gwybodaeth a chreu cysylltiadau. Nodwyd hefyd y byddai angen sefydlu perthynas gyda’r gwasanaeth niwroddatblygiadol a chynnig cymorth yn ystod camau cynnar asesu a diagnosis.

·         Mewn ymateb i sylw bod angen sicrhau bod digwyddiadau yn cael eu cynnal yng nghefn gwlad, amlygwyd bod adnoddau ychwanegol ar gael i adnabod cyfloedd newydd i ddarparu cefnogaeth ataliol a chodi ymwybyddiaeth yn lleol. Nodwyd bod Derwen eisoes yn cynnig dyddiadau gwybodaeth i deuluoedd ac yn cydweithio gyda Byw’n Iach i gynnal hyfforddiant. Bydd y cynllun yn canolbwyntio ar sicrhau gwell cyfathrebu gyda theuluoedd a chynnal sesiynau rheolaidd (gan sicrhau digwyddiadau ar draws y Sir).

·         Yn dilyn sylw diweddar yn y wasg fod y nifer merched hŷn sy’n cael diagnosis o awtistiaeth yn cynyddu, nodwyd bod y Tîm Awtistiaeth Cenedlaethol wedi datblygu Cymuned Ymarfer sydd yn datblygu gwybodaeth a rhoi ffocws penodol ar y mater yma.

·         Mai nod yr arweinydd fydd cyd-gynhyrchu gyda’r tîm integredig i sicrhau ymgysylltu a chydweithio da gyda rhieni a gofalwyr gan eu cynnwys mewn trafodaethau ynglŷn â datblygu’r berthynas a datblygu cefnogaeth i rieni. Ategwyd bod Derwen yn cynnal gweithgareddau a sesiynau gwybodaeth e.e., sesiynau rheoli emosiynau, er yn derbyn yr angen i wneud mwy

·         Croesawyd y bwriad i sicrhau y dylai bob aelod staff sydd yn gweithio’n  uniongyrchol gyda phlant, pobl ifanc neu oedolion ymgymryd â hyfforddiant ymwybyddiaeth ASA, er mai ar lefel gyffredinol oedd hyn. Pwysleisiwyd bod rhaid sicrhau hyfforddiant dwys i’r rhai hynny sydd yn ymdrin ag awtistiaeth yn uniongyrchol. Mewn ymateb nodwyd bod hyfforddiant mandadol yn cael ei gyflwyno i holl staff y Cyngor (tua 400 wedi cwblhau hyd yma) sydd yn cael ei gynnwys fel un rhan o dri lefel o hyfforddiant ASA. Bydd y rhai hynny sydd yn ymdrin ag awtistiaeth yn uniongyrchol yn derbyn hyfforddiant ar ddwy lefel uwch.

·         I sicrhau nad oes gwahaniaethau rhwng anghenion plant ac oedolion, sicrhawyd mai’r unigolyn sydd yn ganolog i’r gwasanaeth ac y bydd y ddarpariaeth orau yn cael ei gynnig – nod y gwasanaeth yw cydweithio o gwmpas yr unigolyn. Nodwyd bod gwelliant sylweddol i’r unigolyn wedi derbyn cefnogaeth.

PENDERFYNWYD:

 

a)         Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y cyfarfod

 

b)         Sefydlu Grŵp Tasg a Gorffen i drafod gweithredu’r Cynllun gyda’r tîm newydd gan sicrahu cynrychiolaeth o’r Adran Addysg a’r Bwrdd Iechyd

 

c)         Derbyn adroddiad cynnydd ymhen 6 mis