Agenda item

Cyflwyno Adroddiad Blynyddol Craffu.

Derbyn yr adroddiad.

Cyflwynodd Cadeirydd y Fforwm Craffu, y Cynghorydd Beth Lawton, adroddiad blynyddol craffu ar gyfer 2022/23.  Diolchodd i’r cadeiryddion ac is-gadeiryddion craffu a’r holl aelodau craffu am eu gwaith yn ystod y flwyddyn.  Diolchodd hefyd i swyddogion y Gwasanaeth am gefnogi’r aelodau a llunio’r adroddiad.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau gyflwyno sylwadau a gofyn cwestiynau.  Codwyd y materion a ganlyn gan aelodau unigol:-

Holwyd a oedd cyfeiriad yn yr adroddiad at adolygiad Archwilio Cymru o effeithiolrwydd craffu yng Ngwynedd.  Mewn ymateb, nodwyd nad oedd yr adroddiad wedi’i gyhoeddi eto, ac y byddai ar gael yn fuan ym mis Hydref.

Nodwyd nad oedd yr Adroddiad Blynyddol yn dangos effeithiolrwydd y craffu, h.y. sut mae sylwadau’r craffwyr ar adroddiadau neu gynlluniau strategol drafft wedi dylanwadu ar yr adroddiadau / cynlluniau strategol terfynol.  Cwestiynwyd beth oedd diben yr Adroddiad Blynyddol oedd gerbron a holwyd pryd fyddai’r aelodau’n derbyn adroddiad sy’n edrych ar wir effeithiolrwydd y craffu.  Mewn ymateb nodwyd:-

·         Mai un cynnig i wella sy’n cael ei adnabod yn y fersiwn drafft o adroddiad Archwilio Cymru yw’r union bwynt yma, sef olrhain effaith y craffu sy’n digwydd.

·         Bod bwriad i gynnal adolygiad mewnol o’r trefniadau craffu yn yr hydref.  Byddai drafft o amserlen ar gyfer cynnal yr adolygiad yn cael ei gyflwyno i’r Fforwm Craffu cyn diwedd y mis, ac yn sicr, byddai olrhain effaith craffu yn rhan o’r ystyriaeth yn ystod yr adolygiad yna hefyd.

Gan fod yr Adroddiad Blynyddol yn rhestru rhai o’r sylwadau a wnaed gan aelodau wrth drafod gwahanol faterion, awgrymwyd y byddai’n synhwyrol defnyddio’r sylwadau hynny fel man cychwyn ar gyfer gwaith y flwyddyn ganlynol, fel bod yr adrannau yn gallu dod yn ôl  ymhen 6 mis neu flwyddyn gyda diweddariadau ar y prif faterion a godwyd gan y craffwyr y flwyddyn cynt.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Bod sylwadau o’r fath bob amser o gymorth, a phetai gan yr aelodau unrhyw syniadau gwahanol o ran sut i gael mwy o werth o’r adroddiadau, diau y byddai’r swyddogion yn cymryd hynny i ystyriaeth y flwyddyn nesaf.

·         Y cytunid bod lle i wella, a bod angen gwneud gwell defnydd o’r eitem sefydlog ‘Materion yn codi o Drosolwg a Chraffu’ ar raglenni cyfarfodydd y Cabinet, gan adrodd yn ôl i’r pwyllgorau craffu ar ganlyniad trafodaethau’r Cabinet.

Nodwyd y ceid ymdeimlad bod y gyfundrefn graffu bresennol wedi’i chreu er mwyn cadw grym mewn un lle, ac er bod rhyddid i’r craffwyr drafod gwahanol faterion, ni welid y cyswllt rhwng y trafodaethau hynny a newidiadau mewn polisi.  Mewn ymateb, nodwyd bod yr aelodau newydd ar y Cyngor wedi gallu ychwanegu llawer at y gyfundrefn graffu, ac yn yr hydref, gellid dwyn syniadau a sylwadau’r aelodau, ynghyd â sylwadau Archwilio Cymru at ei gilydd, gan edrych oes yna ffordd o wella’r llinyn aur rhwng y craffu a’r penderfynu. 

Nododd cyn-gadeirydd y Pwyllgor Craffu Gofal ei fod o’r farn bod y Pwyllgor yn gwneud gwahaniaeth, a chyfeiriodd at y gwaith o ran denu staff ac amlygu diffygion yn y Gwasanaeth Ambiwlans a Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr fel enghreifftiau o’r hyn a gyflawnwyd gan y pwyllgor dros y 2 flynedd ddiwethaf.

Holwyd faint o newidiadau sydd wedi digwydd yn sgil craffu yn ystod y flwyddyn ddiwethaf.  Awgrymwyd hefyd na ddylem orfod disgwyl i Archwilio Cymru ddod yn ôl, ac y dylai’r data fod ar flaenau ein bysedd.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Na ellid rhoi union ffigwr yn y fan a’r lle, ond bod yna newidiadau wedi digwydd yn sgil craffu, er o bosib’ nad oedd hynny wedi’i adrodd yn ôl yn ffurfiol drwy’r gyfundrefn graffu.

·         Bod angen rhoi gwybod i’r aelodau sut mae craffu wedi gwneud gwahaniaeth, ac y byddai’r wybodaeth yn cael ei chasglu a’i rhannu gyda’r aelodau.

PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad.