Agenda item

I ystyried yr adroddiad

1. Derbyn yr adroddiad a chefnogi cynlluniau’r adran i sefydlu model gwaith newydd ar gyfer Gwasanaeth Iechyd Meddwl
2. Gofyn i’r Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Llesiant gysylltu gyda Gweinidog Iechyd Llywodraeth Cymru i egluro bwriad i greu model gwaith newydd a'r rhesymau tu ôl i hynny
3. Croesawyd adroddiad cynnydd a chyfathrebiad cyson rhwng swyddogion yr Adran â’r Pwyllgor Craffu Gofal ar ddatblygiad y Gwasanaeth Iechyd Meddwl.

 

Cyflwynwyd diweddariad ar Wasanaeth Iechyd Meddwl Gwynedd. Atgoffwyd yr aelodau gan yr Uwch Reolwr Diogelu, Sicrwydd Ansawdd a Iechyd Meddwl bod y Gwasanaeth Iechyd Meddwl yn dîm integredig ers 1996, a bod y Bwrdd Iechyd yn arwain ar y gwasanaeth. Manylwyd bod y gwaith yn cael ei arwain gan Strategaeth ‘Law yn Llaw at Iechyd Meddwl’ a gyflwynwyd gan Lywodraeth Cymru er mwyn gwella darpariaeth iechyd meddwl sydd ar gael i gefnogi unigolion yng Nghymru.

 

Eglurwyd bod y gwasanaeth wedi ei rannu i gynnig cefnogaeth o fewn gwasanaethau cynradd i achosion lefel isel, a gwasanaethau eilradd i achosion mwy dwys. Cadarnhawyd bod cyfeiriadau yn cael eu derbyn gan feddygon teulu, cyn cael eu craffu’n ddyddiol er mwyn ystyried os oes gwybodaeth ddigonol i wneud penderfyniad am addasrwydd i dderbyn asesiad iechyd meddwl. Nodwyd bod y cyfeiriadau yn cael eu cyfeirio’n ôl i’r meddygon teulu gydag eglurhad, os nad ydynt yn addas i’w cyfeirio ymlaen i’r gwasanaeth perthnasol.

 

Esboniwyd bod cyfrifoldebau clir o fewn y bartneriaeth gyda’r Bwrdd Iechyd. Gan mai’r Bwrdd Iechyd sy’n arwain ar y gwasanaeth, mae’r ffocws ar ddiagnosis a meddyginiaeth ar eu rhan nhw - yr elfen feddygol. Cadarnhawyd mai rôl Cyngor Gwynedd fel awdurdod lleol yw canolbwyntio ar elfennau cymdeithasol. Nodwyd bod Cyngor Gwynedd hefyd yn arwain ar y gwaith o dan Ddeddf Iechyd Meddwl 1983. Pwysleisiwyd mai gweithwyr yw prif adnodd y gwasanaeth gan eu bod yn cynnig therapi a chefnogaeth i unigolion ymdopi a goresgyn eu salwch.

 

Cadarnhawyd bod Cyngor Gwynedd yn cyflogi staff mewn nifer o rolau gwahanol er mwyn cynnig y gwasanaeth hwn, gan gynnwys:

 

·       2 Arweinydd Ardal (Gogledd a De Gwynedd)

·       12.5 Gweithiwr Cymdeithasol

·       9 Gweithiwr Cefnogol er mwyn gweithio’n fwy dwys gydag unigolion ar gynlluniau gofal a thriniaeth (gyda chyfraniad ariannol i’w cyflogi gan y Bwrdd Iechyd).

 

Bwriedir ailfodelu’r cynllun aml asiantaeth iechyd meddwl presennol sydd gan Gyngor Gwynedd gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, yn dilyn ymgynghoriad â Phennaeth Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant, Uwch Reolwr Iechyd Meddwl a’r ddau Arweinydd Ardal ar gyfer Gwasanaethau Iechyd Meddwl. Amlygwyd yr angen i adolygu rôl y Gweithwyr Cefnogol o fewn y gwasanaeth a’r angen i adolygu lleoliadau all-sirol er mwyn sicrhau ein bod yn deall dyheadau unigolion i ddychwelyd i’r ardal neu beidio.

 

Adroddwyd bod trafferthion yn codi ar draws Gwynedd a gweddill Cymru pan mae awdurdodau lleol yn cydweithio gyda’r Bwrdd Iechyd er mwyn integreiddio Gofal a Iechyd Cymdeithasol, gan gynnwys:

 

·       Diffyg eglurder am ddeilliannau

·       Galw rhywbeth yn ‘bartneriaeth’ er mwyn gwneud iddo swnio’n well

·       Diffyg eglurder am ysgogwyr sefydliadol

·       Diffyg eglurder am ysgogwyr sydd heb eu datgan

·       Bod yn afrealistig a gor-uchelgeisiol;

·       Dim digon o sylw i fanylion ymarferol.

 

Cadarnhawyd bod y peryglon cyffredin hyn yn cael eu nodi fel rhwystrau creiddiol gan arweinwyr iechyd meddwl, sy’n eu hatal rhag cyflawni eu dyletswyddau statudol yn effeithiol. Nodwyd bod lefel y risgiau hyn wedi cynyddu ac yn cael effaith ar lesiant y staff gan wneud iddynt deimlo’n ynysig a ddim yn rhan greiddiol o’r bartneriaeth.

 

Manylwyd ar risg arall sy’n effeithio’r bartneriaeth drwy gadarnhau bod y Bwrdd Iechyd yn defnyddio systemau papur yn hytrach na systemau technolegol (megis WCCIS). Eglurwyd bod defnyddio systemau papur i gasglu data sensitif yn beryglus ac yn gweithredu fel rhwystr wrth rannu gwybodaeth a chynllunio gwasanaethau yn effeithiol. Esboniwyd bod hyn yn arwain at risgiau ychwanegol gan gynnwys:

 

·       Risg llywodraethu: ynghylch rheoli data yn ddiogel

·       Risg cyfathrebu: ynghylch cofnodi a rhannu gwybodaeth yn gyfredol

·       Risg rôl: ynghylch cyflawni’r rôl statudol a amlinellir yn Neddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.

Nodwyd bod nifer o opsiynau wedi cael eu cysidro ar gyfer darparu’r gwasanaethau hyn yn y dyfodol, gan gynnwys:

 

a)    Parhau ar ffurf y gwasanaeth presennol.

b)    Adolygu trefniant partneriaeth newydd am gyfnod o flwyddyn , gyda chyfarfodydd chwarterol i adolygu’r trefniant/cynnydd.

c)     Trosglwyddo i dîm/gwasanaeth gofal cymdeithasol/llesiant ar wahân sy’n cyd-fynd â sefydlu llwybr cymdeithasol ataliol llesiant ar gyfer pobl sy’n defnyddio’r gwasanaethau.

Mynegwyd barn gref nad oedd y trefniant presennol yn gynaliadwy. Yn ogystal, roedd teimlad na fyddai sefydlu cytundeb partneriaeth arall yn datrys y materion allweddol nac yn wir yn lliniaru’r risgiau sylweddol a nodwyd. Mae’r model presennol yn cynnig sicrwydd cyfyngedig o bartneriaeth effeithiol a diogel

 

Cadarnhawyd mai model fel opsiwn C uchod a fyddai fwyaf addas i Wynedd oherwydd y byddai’n fodel llesiant pwrpasol ac yn hyrwyddo’r amcanion allweddol. Eglurwyd bod y rhain yn canolbwyntio ar:

 

·       Lliniaru risg bresennol oherwydd y cyfathrebu gwael ynghylch cynnydd a newid gan y Bwrdd Iechyd.

·       Darparu mwy o berchnogaeth ar lesiant, presgripsiwn cymdeithasol a model cymdeithasol adferiad iechyd meddwl.

·       Darparu’r cyfle i adolygu gwasanaethau i hyrwyddo canolbwyntio ar ataliaeth drwy berchnogi gofal sylfaenol.

Sicrhawyd bod y wybodaeth a gyflwynwyd yn yr adroddiad yn cael ei ddefnyddio er mwyn datblygu achos busnes i lywio sefydlu gwasanaeth llesiant iechyd meddwl gofal cymdeithasol ar wahân, cyn cynhyrchu adroddiad ar gamau pellach a fyddai’n canolbwyntio ar archwilio’n fanwl y broses rheoli prosiect ar gyfer sefydlu gwasanaeth Llesiant Iechyd Meddwl Gofal Cymdeithasol ar wahân. Nodwyd bod sawl ymgais wedi bod i ymgynghori gyda’r Cyfarwyddwr Iechyd Meddwl o fewn y Bwrdd Iechyd er mwyn rhannu syniadau, cynllunio a chytuno ar sut bydd Cyngor Gwynedd yn cydweithio â nhw.

 

Mewn ymateb i’r sylwadau a chwestiynau gan aelodau, nodwyd:

 

·       Bod nifer o awdurdodau eraill, megis Cyngor Bwrdeistrefol Sirol Conwy, Cyngor Sir Wrexham a Chyngor Sir Y Fflint wedi penderfynu sefydlu partneriaeth ar wahân i’r Bwrdd Iechyd eisoes, ac mae Cyngor Sir Ynys Môn mewn sefyllfa tebyg i Gyngor Gwynedd ac wrthi’n ystyried dyfodol eu gwasanaeth hwy.

·       Cadarnhawyd bod cydweithio cadarn yn parhau rhwng y Bwrdd Iechyd, Cyngor Gwynedd a’r Llywodraeth wrth weithio mewn partneriaeth. Nodwyd bod rhai o’r awdurdodau eraill sydd wedi dod a’r gwasanaeth ar y cyd i ben wedi gweld gwelliant yn y cydweithio rhyngddynt hwy a’r Bwrdd Iechyd o dan eu trefniant newydd.

·       Nodwyd mai nod Llywodraeth Cymru yw integreiddio iechyd a gofal cymdeithasol. Eglurwyd er bod y model newydd yn mynd yn groes i’r egwyddor hynny y bydd yn sicr o gryfhau’r cydweithio rhwng y ddau gorff yn unol ag egwyddorion Llywodraeth Cymru.

·       Cytunwyd bod problemau cydweithio ers blynyddoedd, hyd yn oed cyn i Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr gael ei sefydlu. Nodwyd os na fydd y model yn llwyddiannus, bydd yr Adran yn cydnabod hynny ac yn atebol amdano.

·       Eglurwyd y bu ymgynghoriad â Gweithwyr Cymdeithasol a’r Gweithwyr Cefnogol o fewn y gwasanaeth er mwyn derbyn mewnbwn ganddynt ar 14 Mehefin 2023. Adroddwyd bod y mwyafrif o’r gweithwyr yn croesawu’r newid gyda rhai yn pryderu gan fod ganddynt berthynas da â staff y Bwrdd Iechyd. Rhannwyd bod y gweithwyr yn edrych ymlaen at y newidiadau..

·       Cadarnhawyd bod cyfathrebiad cyson yn digwydd gyda’r awdurdodau lleol eraill sydd wedi gwahanu o’u partneriaeth gyda’r Bwrdd Iechyd er mwyn i Wynedd gael dysgu am eu llwyddiannau a’u methiannau cynasefydlu’r model mwyaf addas  ar gyfer y dyfodol.

·       Sicrhawyd bod y broses o wahanu gyda’r Bwrdd Iechyd yn cael ei amserlennu ac bydd y Pwyllgor Craffu Gofal yn cael diweddariadau cyson. Nodwyd bydd angen cymeradwyaeth y Cabinet er mwyn symud ymlaen gyda’r model, ond bod yr Adran yn ffyddiog bydd y model newydd yn weithredol erbyn Ebrill 2024. Pwysleisiwyd nad yw’r dyddiad hwn yn derfynol ac mae posibilrwydd cryf bydd amserlen y model yn cael ei ddiwygio.

·       Manylwyd ar yr angen i edrych ar gostau ariannol gan fod nifer o gyfeiriadau sy’n cyrraedd y gwasanaeth yn cynyddu yn sydyn, gan nodi bod tua 2000 yn fwy o gyfeiriadau yn y flwyddyn hon i gymharu â 2020.

·       Bod yr Aelod Cabinet am gysylltu gyda’r Gweinidog Iechyd er mwyn egluro’r trafferthion cydweithio sy’n codi rhwng awdurdodau lleol a’r Bwrdd Iechyd.

Cadarnhawyd nad oedd gwahanu oddi wrth y Bwrdd Iechyd yn y maes hwn yn fethiant. Pwysleisiwyd bod y Bwrdd Iechyd yn llwyddo i ddarparu gofal meddygol gwych i gleifion a bod y model a fwriedir ei ddefnyddio ar gyfer y dyfodol am gael ei ddefnyddio er mwyn ymdopi’n well ag agweddau cymdeithasol o’r gofal.

 

Diolchwyd i’r Adran am yr adroddiad ac am eu gwaith o fewn y maes gofal iechyd meddwl.

 

PENDERFYNWYD:

 

1.     Derbyn yr adroddiad a chefnogi cynlluniau’r adran i sefydlu model gwaith newydd ar gyfer Gwasanaeth Iechyd Meddwl

2.     Gofyn i’r Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Llesiant gysylltu gyda Gweinidog Iechyd Llywodraeth Cymru i egluro bwriad i greu model gwaith newydd a'r rhesymau tu ôl i hynny

3.     Croesawyd adroddiad cynnydd a chyfathrebiad cyson rhwng swyddogion yr Adran â’r Pwyllgor Craffu Gofal ar ddatblygiad y Gwasanaeth Iechyd Meddwl.