Agenda item

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Cyng. Berwyn Parry Jones. 

PENDERFYNIAD 

Derbyniwyd a nodwyd y wybodaeth yn yr adroddiad. 

TRAFODAETH  

Atgoffwyd yr Aelodau bod yr Adran yn arwain ar dri phrosiect sy’n rhan o Gynllun y Cyngor sef ‘Cymunedau Glân a Thaclus’, ‘Gweithredu ar Risgiau Llifogydd’ ac ‘ Ymestyn cyfleoedd chwarae a chymdeithasu ar gyfer plant a phobl ifanc y Sir’. 

Manylwyd bod yr adran wedi uno tri gwasanaeth o dan un rheolwr ymysg y maes cymunedau glan a thaclus er mwyn creu gwasanaeth newydd o dan yr enw ‘Edrychiad Stryd’. Cadarnhawyd bod strategaeth ddrafft wedi cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor Craffu Cymunedau yn ddiweddar a bydd y strategaeth yn mynd allan am ymgynghoriad cyhoeddus yn y gwanwyn, yn dilyn eu sylwadau. 

Cydnabuwyd bod llithriad wedi bod wrth ymgeisio i gwblhau gwaith o fewn y maes ymestyn cyfleoedd chwarae a chymdeithasu ar gyfer plant a phobl ifanc y sir ond gobeithir bydd y gwaith yn cael ei gyflawni yn llawn yn y dyfodol. Pwysleisiwyd bod diweddariad  manwl ar brosiectau Cynllun y Cyngor o fewn Atodiad 1. 

Eglurwyd bod Llawlyfr Cynnal Priffyrdd wedi cael ei fabwysiadu yn ddiweddar ac mae’r Adran yn rhoi blaenoriaeth i greu rhaglen 3 blynedd o waith ail wynebu ffyrdd drwy’r sir ar sail cyflwr. Cadarnhawyd bydd y rhaglen hon yn cael ei rannu gydag Aelodau er mwyn iddynt fod yn ymwybodol pryd fydd gwaith yn cymryd lle o fewn eu wardiau. 

Nodwyd bod yr adran wedi cydweithio’n llwyddiannus gyda’r Adran Amgylchedd ar brosiect ymylon ffordd. Esboniwyd bod y prosiect yn helpu ein byd natur, yn enwedig peillwyr, gan gynyddu bioamrywiaeth. 

Cadarnhawyd bod yr Adran wedi archebu 43 o gerbydau trydan er mwyn symud i ffwrdd o ddefnyddio tanwydd ffosil, ac i gyd-fynd â Chynllun Argyfwng Hinsawdd a Natur y Cyngor. Nodwyd y disgwylir i’r cerbydau hyn gyrraedd erbyn diwedd y flwyddyn ariannol a gobeithir bydd 16 pwynt gwefru ar gael i fflyd y Cyngor ar draws y Sir. Esboniwyd bod yr Adran wedi profi heriau wrth gysylltu pwyntiau gwefru i’r grid cenedlaethol ond mae’r Adran yn gweithio gyda darparwyr i sicrhau na fydd hyn yn broblem yn y dyfodol. 

Esboniwyd bod yr Adran wedi bod yn llwyddiannus mewn cais ariannol drwy Gronfa Ffyniant Gyffredin (SPF) er mwyn ymestyn y ddarpariaeth bresennol o systemau teledu cylch cyfyng mewn mannau cyhoeddus ym Mangor, Caernarfon a Phwllheli. Manylwyd bydd dogfennau tendro yn cael eu darparu yn y dyfodol agos. 

Adroddwyd ar fwriad yr adran i dreialu drysau talu gyda thechnoleg di-gyffwrdd i’r Pwyllgor Craffu Cymunedau ar 05 Hydref 2023. Manylwyd bod bid ariannol i gyflwyno drysau mewn 5 safle i’r perwyl hyn wedi ei gyflwyno. Yn yr un maes, cadarnhawyd bod yr Adran yn rheoli Cynllun Grant Cyfleusterau Cyhoeddus sy’n caniatáu i aelodau’r cyhoedd ddefnyddio toiledau mewn amryw o sefydliadau lleol. Nodwyd bod modd defnyddio’r toiledau am ddim ac nid oes angen prynu dim yn y lleoliad. Eglurwyd bod y lleoliadau yn gallu derbyn grant o hyd at £500 i fod yn rhan o’r cynllun a bod rhaid iddynt osod sticer yn ffenest y lleoliad i ddangos ei bod yn rhan o’r cynllun. 

Cadarnhawyd bod y gwaith o ddiweddaru Cynllun Busnes Ymgynghoriaeth Gwynedd yn parhau er mwyn ei ymgorffori i Gynllun yr adran gyfan. Nodwyd mai’r bwriad yw lansio’r cynllun newydd ym mis Ebrill 2024 ond cydnabuwyd bydd heriau yn codi wrth i’r adran ymgeisio am gymaint o waith â phosib er mwyn creu incwm. 

Tybiwyd bydd yr adran wedi gorwario £990,000 yn ystod y flwyddyn ariannol bresennol, ond nodwyd bod hyn yn llai o orwariant na’r flwyddyn ddiwethaf, ble roedd gorwariant o £1.5 miliwn. Esboniwyd bod y gorwariant yn gyfuniad o ddiffyg incwm mewn rhai meysydd yn ogystal â gorwariant hanesyddol ar rhai cyllidebau. Pwysleisiwyd bod gwaith yn mynd rhagddo i leihau’r diffyg yma. Er hyn, rhybuddiwyd fod modd i’r sefyllfa yma waethygu yn ddibynnol ar y gaeaf gan nad oes cronfeydd corfforaethol ar gael i dalu am unrhyw wariant ychwanegol megis graeanu ffyrdd. 

Ymfalchïwyd bod swyddogion wedi derbyn cydnabyddiaeth am eu gwaith yn yr adran llifogydd Ymgynghoriaeth Gwynedd yn ddiweddar. Manylwyd bod cynllun Gwarchod Llifogydd Felinheli wedi defnyddio technoleg sy’n rhybuddio gwirfoddolwyr i wybod pryd i gau y giatiau a osodwyd ger y dŵr yn Felinheli, er mwyn dal y dwr yn ôl. Esboniwyd bod adran Technoleg Gwybodaeth y Cyngor wedi sefydlu system i dderbyn a chofnodi’r data o’r synhwyrydd llanw ac yn gwneud y defnydd mwyaf o dechnoleg o fewn y maes llifogydd. Cadarnhawyd bod y prosiect hwn wedi ennill gwobr cenedlaethol sef Defnydd Gorau o Dechnoleg: Casglu Data Clyfar ar gyfer Rheoli Asedau yn Ngwobrau TechFest 2023 yn nghystadlaethau NCE (New Civil Engineer).