Agenda item

Ystyried unrhyw gwestiynau y rhoddwyd rhybudd priodol ohonynt o dan Adran 4.18 o’r Cyfansoddiad.

 

 

(Cyhoeddwyd atebion ysgrifenedig yr Aelodau Cabinet i’r cwestiynau ymlaen llaw.)

 

(1)       Cwestiwn Y Cynghorydd Eryl Jones-Williams

 

A fydd Cyngor Gwynedd yn cyflwyno sylwadau cryf i gael Trafnidiaeth Cymru i newid eu meddyliau ynghylch tynnu pedwar trên yn ôl, dau bob ffordd rhwng Machynlleth a Phwllheli, pan fydd eu Hamserlenni newydd ar gyfer Rheilffordd Arfordir y Cambrian yn cael eu cyflwyno ym mis Rhagfyr 2024?

 

Bydd hyn yn cael effaith ddifrifol ar bobl leol sy'n teithio i'r gwaith ac adref, ac ar bobl leol ac ymwelwyr sy'n teithio pellter hir ar y rheilffordd.

 

A wnaeth y rhai sy'n gwneud penderfyniadau ystyried bod rheilffordd Arfordir y Cambrian wedi cau am dri mis yn ystod y tair blynedd ddiwethaf i waith gael ei wneud ar Draphont Abermaw heb unrhyw drenau yn rhedeg a bod y gwasanaeth bws dros dro yn annibynadwy?

 

Ateb – Aelod Cabinet Amgylchedd, Y Cynghorydd Dafydd Meurig

 

Diolch am y cwestiwn.  Yn amlwg rwy’n deall y pryder lleol ynglŷn â hyn, ac fel y gwelwch o’r ateb sydd wedi cael ei ddarparu, mi dderbyniodd Arweinydd y Cyngor ohebiaeth gan James Price, Prif Weithredwr Trafnidiaeth Cymru ar y 10fed o Ebrill 2024 ynghylch y newidiadau yma ac mi wnes i ymateb ar y 25ain o Ebrill yn gofyn am gadarnhad o’r statws ac yn nodi’r pryderon lleol.  Hyd yn hyn, nid oes ymateb wedi dod i hynny, ond rwy’n mawr obeithio y bydd yna newid, ac y bydd y teithiau trên yma’n cael eu hail-strwythuro.

 

Cwestiwn Atodol Y Cynghorydd Eryl Jones-Williams

 

A fydd yr Aelod Cabinet yn cysylltu ag Ysgrifennydd y Cabinet Dros Ogledd Cymru a Thrafnidiaeth, Ken Skates, AS, i bwyntio allan nad yw’r 32 o ddiwrnodau sydd ar gael i ymateb i’r ymgynghoriad cyhoeddus ar yr amserlen newydd yn ddigonol?

 

Ateb – Aelod Cabinet Amgylchedd, Y Cynghorydd Dafydd Meurig

 

Rwy’n hapus iawn i fynd ar ôl hynny ac i wneud y pwynt yn sicr.

 

(2)     Cwestiwn Y Cynghorydd Llio Elenid Owen

 

Beth yw’r diweddaraf ar brosiect Canolfan Lleu, yr hwb iechyd a lles ym Mhenygroes? Pryd fydd yna unrhyw ddatblygiad a gwybodaeth i’r cyhoedd?

 

Ateb – Aelod Cabinet Oedolion, Y Cynghorydd Dilwyn Morgan

 

Hoffwn ddiolch i’r Cynghorydd am y cwestiwn.  Mae’n hynod bwysig cael aelod lleol yn codi mater sy’n berthnasol i’n cymunedau ni - yn yr achos yma Dyffryn Nantlle a thrigolion Gwynedd yn ehangach.  Fel mae’n nodi yn yr ateb ysgrifenedig, Grŵp Cynefin sydd yn arwain ar y cynllun arloesol yma, ac felly roeddwn i’n teimlo ei bod yn briodol i ni gysylltu â Grŵp Cynefin.  Mae’r ymateb ysgrifenedig yn cynnwys y wybodaeth a dderbyniwyd yn ôl gan y Grŵp, yn uniongyrchol gan y Prif Weithredwr, Melville Evans - a hoffwn achub ar y cyfle hwn i’w longyfarch ar y swydd a nodi ein bod yn edrych ymlaen at gydweithio ag ef.  Felly mae ei sylwadau ef ynghlwm yn yr ateb ysgrifenedig ac mae yna nifer o ffeithiau yna ac rwy’n meddwl mai teg fyddai i mi ddarllen yr ateb ysgrifenedig yn llawn.

 

“Mae Canolfan Lleu yn brosiect sy’n dod â phartneriaid at ei gilydd er mwyn datblygu hwb iechyd a lles ym Mhenygroes.  Arweinir y prosiect gan Grŵp Cynefin, gyda chyd-weithio agos yn digwydd drwy’r Bwrdd Prosiect gyda’r Cyngor, Y Bwrdd Iechyd a Theatr Bara Caws.  Y bwriad yw y bydd y datblygiad newydd yn cynnig cymysgedd cynhwysfawr o wasanaethau iechyd, tai, mannau cymunedol a diwylliannol a fydd yn helpu pobl yn Nyffryn Nantlle a thu hwnt.

 

Bu oedi ddiwedd y flwyddyn a’r penderfyniad i beidio parhau hefo pryniant y feithrinfa bresennol, ond ym mis Ionawr 2024 bu i’r Bwrdd Prosiect gomisiynu adolygiad dichonoldeb o effaith hynny ar y dyluniad.  Cynhaliwyd dau weithdy er mwyn archwilio opsiynau i wneud y gorau o’r tir cysylltiedig, ac fe gafodd Cynllun newydd ei gymeradwyo gan y Bwrdd Prosiect ar y 1af o Fai, 2024.  Ar hyn o bryd mae gwaith yn cael ei wneud er mwyn amcangyfrif costau ynghyd ag asesiad cychwynnol o'i fforddiadwyedd yn erbyn y grantiau sydd wedi eu cydnabod hyd yma ar gyfer y prosiect.  Bwriedir cwblhau’r asesiad erbyn mis Mehefin 2024.

 

Y camau nesaf yn dilyn hyn fydd datblygu’r dyluniad ymhellach ac yna paratoi’r Achos Busnes Amlinellol er mwyn ei gyflwyno erbyn diwedd y flwyddyn.  Bydd Grŵp Cynefin yn edrych i gynnal cyfres o ddigwyddiadau ymgysylltu cymunedol, fel y rhai a gynhaliwyd yn llwyddiannus yr haf diwethaf, i roi diweddariad ar y prosiect i drigolion a’r gymuned yn ehangach.

 

Yn amodol ar gymeradwyaeth, mae Grŵp Cynefin yn gobeithio bydd y gwaith adeiladu yn cychwyn yn 2026.”

 

Cwestiwn Atodol Y Cynghorydd Llio Elenid Owen

 

Am faint rhagor bydd Cyngor Gwynedd yn gallu fforddio cadw’r arian sydd wrth gefn i’r prosiect yma hefo gymaint o wasanaethau eraill y Cyngor yn gwegian, a hefyd fedrwch chi sicrhau y bydd yr arian yn cael ei wario ar Brosiect Lleu sydd eisoes gymaint ar ei hol hi?

 

Ateb – Aelod Cabinet Oedolion, Y Cynghorydd Dilwyn Morgan

 

Cwestiwn atodol gwych iawn yn yr hinsawdd sydd ohoni.  Mae cynlluniau mawr sylweddol fel Canolfan Lleu, Pen-y-Berth, ayyb, yn cael cefnogaeth a blaenoriaeth ar lefel uchel iawn o ran y Cyngor hwn, e.e. yr aelodau ar y Bwrdd ydi’r Aelod Cabinet Tai, fi fel yr Aelod Cabinet Oedolion a’r Cyfarwyddwr Statudol Gwasanaethau Cymdeithasol.  Fel y gwelwch, rydym ni’n gosod y cynlluniau yma ar lefel uchel ac yn flaenoriaeth uchel iawn i ni.  Mae gweithio mewn partneriaeth hefo cymdeithasau tai, y Bwrdd Iechyd, ayyb, hefyd yn flaenoriaeth i ni, ac mae yna fwy ynglŷn â hynny i’w gael yng Nghynllun y Cyngor yn gosod ein bwriad.  O ran addewid, does gen i ddim pelen risial, felly ni allaf ragweld y dyfodol, ond os yw’n rhywfaint o gysur, mae’r hyn rydw i wedi ddweud am flaenoriaethau uwch swyddogion y Cyngor o gymorth.  Hefyd, wrth gwrs, mae’r cynllun yma yn ein Cynllun Asedau diweddar lle rydym ni wedi nodi £3.5m ar gyfer hyn, ac mae hwn yn gynllun asedau 10 mlynedd, felly dyna’r unig ymrwymiad y gallaf ei roi ar hyn o bryd.

 

(3)     Cwestiwn Y Cynghorydd Rhys Tudur

 

O ystyried:

-bod gan y Cyngor hwn amcanion hir dymor i daclo problemau llifogydd a newid hinsawdd;

-bod sawl aelwyd fel un o fewn fy ward wedi dioddef dinistr i’w cartref o ganlyniad i lifogydd na ragwelwyd (flash floods) a diffyg cyflenwad bagiau tywod;

-bod rhai unigolion yn rhy fregus i amddiffyn eu cartref efo bagiau tywod;

-bod gan y Cyngor linell gymorth 24awr ond nad oes darpariaeth bagiau tywod i’w cael dros 24 awr;

-na all rai unigolion fforddio prynu bagiau tywod;

A yw’r Cyngor hwn am adolygu’r ddarpariaeth o fagiau tywod ar gyfer y cyhoedd mewn materion o argyfwng?

 

Ateb – Aelod Cabinet Priffyrdd a Bwrdeistrefol ac Ymgynghoriaeth Gwynedd, Y Cynghorydd Berwyn Parry Jones

 

Diolch am y cwestiwn.  Mae’n gwestiwn amserol iawn o gofio ein bod yn y broses o ddarparu Strategaeth Rheoli Risg Llifogydd.  Mae’r ymgynghoriad ar y drafft newydd wedi dod i ben yn ddiweddar iawn a bydd unrhyw sylwadau yn cael eu hystyried cyn gofyn i’r Cabinet fabwysiadu’r Strategaeth.  Mae’r ateb ysgrifenedig i’r cwestiwn wedi ei rannu hefo chi ymlaen llaw, ond mi gymeraf y cyfle i bwysleisio ambell bwynt.

 

Mae gan yr Adran ddyletswydd i gael polisi amddiffyn eiddo rhag llifogydd sy’n deillio o’r rhwydwaith priffyrdd.  Golyga hyn wasanaeth 24 awr gyda gangiau ar ddyletswydd i ymateb a dosbarthu bagiau tywod fel yn briodol.  Os yw adnoddau’n caniatáu, mi fyddent hefyd yn dosbarthu i drigolion sy’n dioddef o lifogydd sydd ddim yn deillio o’r priffyrdd.  Tra bo rhywun yn cydymdeimlo â phawb sydd wedi dioddef o ganlyniad i lifogydd, yn anffodus fe ddigwyddodd yr achos penodol o lifogydd y cyfeiria’r Aelod ato ar noson brysur pan oedd y gangiau i gyd allan yn delio gyda llifogydd eraill, ac nid oedd cyflenwad ychwanegol o fagiau tywod ar gael chwaith.  Mae sefyllfaoedd fel hyn yn mynd i godi yn fwy aml o ganlyniad i newid hinsawdd ac mi fydd yn fwy pwysig byth i gymunedau weithio gyda’r Cyngor i geisio amddiffyn eu hunain.  Mae hwn yn un o amcanion y Strategaeth newydd.

 

Cwestiwn atodol Y Cynghorydd Rhys Tudur

 

Gan ystyried bod ein Cynllun Llifogydd yn ymwneud â phob math o eiddo, ar lonydd preifat neu beidio, a bod nifer uchel o eiddo ar lonydd preifat, oes gan y Cyngor fwriad i wella ei ddarpariaeth o fagiau tywod i eiddo sydd ar lonydd preifat?

 

Ateb – Aelod Cabinet Priffyrdd a Bwrdeistrefol ac Ymgynghoriaeth Gwynedd, Y Cynghorydd Berwyn Parry Jones

 

Mi fyddai’n braf medru gwneud hynny, ac mae cyfle i adolygu ein trefniadau wrth gwblhau’r Strategaeth.  Mi fyddwn i hefyd yn rhoi rhybudd iechyd oherwydd, yn anffodus, mi fyddwn yn ddibynnol ar y gyllideb a’r adnoddau sydd ar gael i’r gwasanaeth.

 

(4)     Cwestiwn Y Cynghorydd Richard Glyn Roberts

 

O feddwl bod canfyddiad ymysg trigolion Llŷn ac Eifionydd (a Gwynedd yn ehangach o bosib’) bod y gyfundrefn gynllunio yn rhoi rhwydd hynt i ganiatáu datblygiadau tai preswyl mawr gan gymdeithasau tai a datblygwyr preifat (lle nad yw’r angen lleol yn rhyw eglur iawn yng ngolwg pobl leol) a’i bod ar yr un pryd yn taflu pob rhwystr ar ffordd datblygiadau bach (lle mae’r angen lleol yn gwbl eglur i bawb), ac o ystyried bod y canfyddiad hwn, at ei gilydd, yn adlewyrchiad cywir o weithrediad y gyfundrefn gynllunio yn ein hardal yn ystod y blynyddoedd diweddar yma (lle mai prin iawn yw’r datblygiadau mawr anghydnaws sydd wedi eu gwrthod ond lle gosodir baich darparu adroddiadau costus ar y sawl y mae arno eisiau codi tŷ iddo’i hun pan fo ganddo obaith gwneud hynny o gwbl), oes yna ewyllys ac awydd i chwyldroi’r gyfundrefn druenus hon?

 

Ateb – Aelod Cabinet Amgylchedd, Y Cynghorydd Dafydd Meurig

 

Diolch am y cwestiwn.  Mae yna ateb ysgrifenedig eithaf cynhwysfawr wedi ei ddarparu, felly wnâi ddim ei ddarllen, ond nodi, o ran y gofynion ar ymgeiswyr a datblygwyr, mae’r gofynion ar gyfer y math o wybodaeth a thystiolaeth sydd ei angen wedi cynyddu yn sylweddol dros y blynyddoedd, a hynny er mwyn cwrdd â gofynion ychwanegol yn deillio o ddeddfau a pholisïau gan Lywodraeth Cymru.  Wrth gwrs, mae’r gofynion yma yn effeithio ar bob ymgeisydd, yn fawr a bach.  Mae penderfyniadau ar geisiadau cynllunio yn cael eu gwneud ar rinweddau unigol y cais hwnnw, a hynny yn unol â’r Cynllun Datblygu Lleol ar y Cyd.  Wrth gwrs, mae’r Cyngor ar hyn o bryd yn y broses o baratoi Cynllun Datblygu Lleol newydd a fydd yn gyfle i edrych ar y polisïau yma, a bydd yna gyfle i bob aelod o’r Cyngor hwn fod yn rhan o’r broses honno.

 

Cwestiwn Atodol Y Cynghorydd Richard Glyn Roberts

 

Ydi cyfundrefn o’r fath, sy’n ffafrio datblygiadau mawr gan ddatblygwyr mawr, ond sy’n rhwystro, neu’n ddiystyrllyd o angen lleol, organig ar lefel un teulu, neu ychydig deuluoedd, yn deg?

 

Ateb – Aelod Cabinet Amgylchedd, Y Cynghorydd Dafydd Meurig

 

Mae’n debyg mai’r cwestiwn rydych chi’n ei ofyn ydi oes yna ewyllys ac awydd i chwyldroi’r gyfundrefn yn seiliedig ar ganfyddiad.  Wel, os oes yna ffeithiau a thystiolaeth gadarn yn dangos bod angen newid y drefn, a bod y newid yna o fewn cwmpas yr awdurdod neu’r Cyngor, yna mae lle i wneud hynny.  Wrth gwrs, mae cymaint o’r drefn gynllunio yn cael ei harwain gan ddeddfwriaeth Llywodraeth Cymru, ac os mai dyna’r achos, ac os oes angen newid yn y fan honno, mae angen gwneud gwaith a lobio i newid yn y fan honno.