Agenda item

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd oddi wrtho yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Elfed Wyn ap Elwyn yn cynnig fel a ganlyn:-

Mae Cyngor Gwynedd o’r farn na ddylai yr un tŷ fod yn ddim byd ond cartref hyd nes bod pob un â chartref clyd, addas a phwrpasol.  Dyma yw amcan y Cyngor yma.  Rydym ni yn galw ar Lywodraeth Cymru i alluogi y Cyngor hwn i weithredu er mwyn rhoi pobl Gwynedd gyntaf drwy fynd ati i greu Ddeddf Eiddo fydd yn cynnig fframwaith statudol a lleol i  gefnogi cymunedau, darparwyr tai ac awdurdodau lleol i ymateb i’r argyfwng presennol.  

Mae Cyngor Gwynedd o’r farn na ddylai yr un tŷ fod yn ddim byd ond cartref hyd nes bod pob un sydd ag angen lleol am dŷ â chartref clyd, addas a phwrpasol.  Dyma yw amcan y Cyngor yma.  Rydym ni yn galw ar Lywodraeth Cymru i alluogi y Cyngor hwn i weithredu er mwyn rhoi pobl Gwynedd gyntaf drwy fynd ati i greu Ddeddf Eiddo fydd yn cynnig fframwaith statudol a lleol i gefnogi cymunedau, darparwyr tai ac awdurdodau lleol i ymateb i’r argyfwng presennol.

(A)      Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Elfed Wyn ap Elwyn o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

Mae Cyngor Gwynedd o’r farn na ddylai yr un tŷ fod yn ddim byd ond cartref hyd nes bod pob un â chartref clyd, addas a phwrpasol.  Dyma yw amcan y Cyngor yma.  Rydym ni yn galw ar Lywodraeth Cymru i alluogi y Cyngor hwn i weithredu er mwyn rhoi pobl Gwynedd gyntaf drwy fynd ati i greu Deddf Eiddo fydd yn cynnig fframwaith statudol a lleol i gefnogi cymunedau, darparwyr tai ac awdurdodau lleol i ymateb i’r argyfwng presennol

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w gynnig, gan nodi:-

·         Bod meddwl am y di-boblogi mawr fu yng nghefn gwlad dros y ganrif ddiwethaf yn codi pryder a hiraeth arno, a bod y di-boblogi hwnnw yn parhau.

·         Bod Cyngor Gwynedd wedi bod ar flaen y gad o ran yr argyfwng tai, ac wedi cymryd camau cadarnhaol mewn ymgais i ddatrys y broblem enfawr sy’n wynebu ein cymunedau.

·         Mai Deddf Eiddo yw’r cam naturiol nesaf er mwyn datrys yr argyfwng tai, gan y byddai deddf o’r fath yn cynnwys polisïau fydd yn rhoi cymunedau yn gyntaf, gan reoleiddio’r farchnad dai a sicrhau bod pobl leol yn cael cyfle teg i fyw yn eu cymunedau.

·         Y byddai Deddf Eiddo hefyd yn pwysleisio ar fuddsoddi yn lleol a chreu cyfle i gymunedau gael cymorth i brynu asedau yn y gymuned, fel sy’n digwydd yn yr Alban.

·         Y byddai’r Senedd yn trafod materion yn ymwneud â thai dros y misoedd nesaf ac roedd yn allweddol bod Deddf Eiddo yn cael ei derbyn fel rhan o amcanion y Llywodraeth.

Mynegodd aelodau gefnogaeth frwd i’r cynnig.  Nodwyd:-

·         Bod hyn yn rhan o’r un stori â’r cynnig blaenorol, sef sut mae sicrhau cymunedau iach a llewyrchus yng nghefn gwlad Cymru.

·         Bod Deddf Eiddo yn rhywbeth cwbl sylfaenol.  Heb bobl, ni ellir cael cymunedau; heb dai, ni ellir cael pobl i fyw yn y cymunedau hynny, a heb gymunedau ni fydd gennym economi yng nghefn gwlad.

Cynigiwyd ac eiliwyd gwelliant i ddiwygio brawddeg gyntaf y cynnig fel a ganlyn er mwyn gwneud y cynnig yn fwy penodol yn ddaearyddol:-

Mae Cyngor Gwynedd o’r farn na ddylai yr un tŷ fod yn ddim byd ond cartref hyd nes bod pob un sydd ag angen lleol am dŷ â chartref clyd, addas a phwrpasol. 

Mynegwyd cefnogaeth i’r gwelliant ar y sail bod angen i ni edrych ar ôl ein pobl ein hunain.

Mynegodd aelod ei wrthwynebiad i’r gwelliant gan nad oedd yn diffinio ‘pobl leol’ tra bod y cynnig gwreiddiol yn cynnwys pawb.  Mewn ymateb, eglurodd y Swyddog Monitro na chredai fod geiriad y gwelliant yn amhriodol gan fod ‘angen lleol’ yn derm cydnabyddedig ac mai cais am ddeddfwriaeth ydoedd yn ei hanfod.

Pleidleisiwyd ar y gwelliant ac fe gariodd. 

Yn ei sylwadau cloi, nododd y cynigydd mai ei bryder am y sefyllfa tai oedd un o’i brif resymau dros ddod yn gynghorydd, ac er bod y trafodaethau yn anodd, roedd yn bwysig bod pawb yn cydweithio er mwyn cael datrysiad i bobl Gwynedd, a hefyd pobl Cymru.

Gan i’r gwelliant gael ei dderbyn, eglurodd y Swyddog Monitro fod y cynnig gwreiddiol wedi’i addasu a bod angen pleidlais bellach gyda geiriad y gwelliant yn hytrach na’r geiriad gwreiddiol.  Pleidleisiodd mwyafrif o blaid y cynnig.

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

Mae Cyngor Gwynedd o’r farn na ddylai yr un tŷ fod yn ddim byd ond cartref hyd nes bod pob un sydd ag angen lleol am dŷ â chartref clyd, addas a phwrpasol.  Dyma yw amcan y Cyngor yma.  Rydym ni yn galw ar Lywodraeth Cymru i alluogi y Cyngor hwn i weithredu er mwyn rhoi pobl Gwynedd gyntaf drwy fynd ati i greu Deddf Eiddo fydd yn cynnig fframwaith statudol a lleol i gefnogi cymunedau, darparwyr tai ac awdurdodau lleol i ymateb i’r argyfwng presennol.