Agenda item

Stuart Whitfield (Rheolwr y Rhaglen Ddigidol) i gyflwyno’r adroddiad.

1.     Cymeradwyo Achos Cyfiawnhad Busnes ar gyfer y prosiect LPWAN ac awdurdodi’r Cyfarwyddwr Portffolio, mewn ymgynghoriad â’r Cadeirydd, yr Is-gadeirydd, Swyddog Adran 151 a’r Swyddog Monitro, i gaffael a sefydlu’r ffamweithiau gofynnol i gyflawni’r prosiect, yn amodol ar y Swyddfa Rheoli Portffolio yn ymdrin â’r materion sy’n parhau fel nodir yn Adran 7.1 o’r adroddiad.

2.     Nodi’r broses ar gyfer cael mynediad at gyllid drwy’r fframweithiau yn cynnwys cyflwyno cynllun cyflawni ar gyfer pob ardal awdurdod lleol a dirprwyo’r awdurdod i’r Cyfarwyddwr Portffolio mewn ymgynghoriad a’r Aelod Arweiniol ar gyfer y Rhaglen Ddigidol a’r Bwrdd Rhaglen Ddigidol i gymeradwyo’r cynlluniau cyflawni a dirprwyo i’r Cyfarwyddwr Portffolio yn unig y dyraniad cyllid dilynol drwy’r fframweithiau.

3.     Nodi bod yr Achos Cyfiawnhad Busnes LPWAN yn is-gyfres o’r prosiect Campysau Cysylltiedig mwy y bydd y cyllid yn cael ei ddyrannu ohono ac yn cytuno i’r egwyddor bod unrhyw danwariant yng nghyllideb y prosiect LPWAN yn cael ei glustnodi i’r prosiect Camysau Cysylltiedig yn y lle cyntaf.

 

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Reolwr y Rhaglen Ddigidol.

 

PENDERFYNIAD

 

1.      Cymeradwyo Achos Cyfiawnhad Busnes ar gyfer y prosiect LPWAN ac awdurdodi’r Cyfarwyddwr Portffolio, mewn ymgynghoriad â’r Cadeirydd, yr Is-gadeirydd, Swyddog Adran 151 a’r Swyddog Monitro, i gaffael a sefydlu’r fframweithiau gofynnol i gyflawni’r prosiect, yn amodol ar y Swyddfa Rheoli Portffolio yn ymdrin â’r materion sy’n parhau fel nodir yn Adran 7.1 o’r adroddiad.

2.      Nodi’r broses ar gyfer cael mynediad at gyllid drwy’r fframweithiau yn cynnwys cyflwyno cynllun cyflawni ar gyfer pob ardal awdurdod lleol a dirprwyo’r awdurdod i’r Cyfarwyddwr Portffolio mewn ymgynghoriad a’r Aelod Arweiniol ar gyfer y Rhaglen Ddigidol a’r Bwrdd Rhaglen Ddigidol i gymeradwyo’r cynlluniau cyflawni a dirprwyo i’r Cyfarwyddwr Portffolio yn unig y dyraniad cyllid dilynol drwy’r fframweithiau.

3.      Nodi bod yr Achos Cyfiawnhad Busnes LPWAN yn is-gyfres o’r prosiect Campysau Cysylltiedig mwy y bydd y cyllid yn cael ei ddyrannu ohono ac yn cytuno i’r egwyddor bod unrhyw danwariant yng nghyllideb y prosiect LPWAN yn cael ei glustnodi i’r prosiect Campysau Cysylltiedig yn y lle cyntaf.

 

RHESYMAU DROS Y PENDERFYNIAD

 

Ceisio cymeradwyaeth y Bwrdd i’r Achos Cyfiawnhad Busnes Llawn ar gyfer Prosiect LPWAN.

 

Fel prosiect sy’n cael ei gyflawni gan Uchelgais Gogledd Cymru, mae angen cymeradwyaeth gan y Bwrdd i sefydlu’r fframweithiau fydd yn cyflawni’r prosiect. Oherwydd natur a gwerth y prosiect, yn unol â chanllawiau ‘Better Business Case’ cyflwynir Achos Cyfiawnhad Busnes sy’n gofyn am gymeradwyaeth sengl gan y Bwrdd yn unig.

 

TRAFODAETH

 

Esboniwyd bod y defnydd o  Ryngrwyd Pethau (IoT) - sef rhwydwaith o ddyfeisiau a synwyryddion sy’n gallu casglu a rhannu data gyda phobl neu ddyfeisiadau eraill, a gweithredu yn unol â’r wybodaeth - wedi tyfu’n gyflym mewn defnydd ac amrywiaeth ers 1999. Cadarnhawyd bod oddeutu 950 o byrth i Ryngrwyd Pethau dros Brydain. Ymhelaethwyd bod y datblygiadau hyn mewn casglu data o ansawdd uchel yn caniatáu defnyddwyr i wneud penderfyniadau gwybodus. Manylwyd bod hyn yn bosibl gan bod defnyddwyr yn derbyn gwybodaeth fanwl am ased ar wahanol raddfeydd, pellteroedd ac amleddau, drwy gyfrwng sy’n gwaredu’r heriau cyffredinol o gasglu data. Eglurwyd bod nifer o Rwydweithiau Pethau preifat eisoes yn bodoli ym Mhrydain megis mesuryddion clyfar a systemau monitro amgylcheddol.

 

Nodwyd bod Rhyngrwyd y Pethau yn cael eu defnyddio ym Mhrydain ac yn fyd-eang i gyflawni buddion economaidd ar draws y sectorau cyhoeddus a phreifat. Cadarnhawyd mai nod y prosiect hwn yw ehangu’r defnydd o Ryngrwyd Pethau, sydd â chymwysiadau eang yn y rhanbarth, gan ddefnyddio’r sector gyhoeddus fel defnyddiwr angor i gefnogi hygyrchedd ehangach i’r sector preifat.

 

Adroddwyd bod pedair prif amcan gwariant i’r prosiect LPWAN, sef:

 

1.     Cyflawni cysylltedd LPWAN fforddiadwy a rhwydd i’w ddefnyddio, i leoliadau o flaenoriaeth yn siroedd y rhanbarth erbyn 2027 (gan alluogi effeithlonrwydd ledled gwasanaethau cyhoeddus a chefnogi arloesedd yn y sectorau preifat a chyhoeddus).

2.     Cefnogi mabwysiadu 10-20 rhaglen newydd o dechnoleg LPWAN ledled y sectorau cyhoeddus a phreifat yn y rhanbarth erbyn 2032.

3.     Cefnogi rhwng £0.1m a £0.5m o fuddsoddiad yn y rhanbarth erbyn 2032.

4.     Cefnogi creu 20 o swyddi yn y rhanbarth erbyn 2032.

 

Cadarnhawyd bod rhwydweithiau LPWAN wedi eu cynllunio ar gyfer cymwysiadau a gwasanaethu Rhyngrwyd Pethau sydd â chyfraddau data isel, batrïau hir oes a gallant weithredu mewn lleoliadau anghysbell ac anodd eu cyrraedd.

 

Esboniwyd bydd nifer o dechnolegau yn cael eu defnyddio fel rhan o’r cynllun LPWAN, gan gynnwys LTE-M ac NB-IoT. Nodwyd bod y rhain yn cael eu defnyddio mewn cyswllt â rhwydweithiau ffonau symudol gan fanylu bydd modd integreiddio rhwydwaith LPWAN ar orsafoedd sylfaen symudol (mastiau ffôn) presennol. Ystyriwyd bod defnyddio'r rhain fel rhan o’r rhwydwaith yn addas gan eu bod wedi’i optimeiddio ar gyfer bywyd batri hir iawn ac yn gallu ymdopi â chyfraddau data uwch oherwydd eu bod fel arfer yn cael darparu gwasanaeth i ddefnyddwyr am ffi yn fisol yn unol â rheolaeth y cwmni darparol.

 

Ymhelaethwyd bydd technoleg LoRa hefyd yn cael ei ddefnyddio o fewn cynllun LPWAN. Esboniwyd ei fod yn ffynhonnell technoleg agored gan ddefnyddio trwydded di-sbectrwm. Nodwyd ei fod yn ddull effeithiol o ddarparu gwasanaeth da gyda phŵer trosglwyddiadol isel iawn wrth hefyd ganiatáu adeiladu datrysiad preifat diwedd i ddiwedd.

 

Cydnabuwyd gall derbyn mynediad i rwydwaith LPWAN fod yn heriol i fusnesau bach yn sgil y buddsoddiad cychwynnol gofynnol, yn enwedig ble nad ydynt wedi treialu defnydd y rhwydwaith i’w busnes cyn ymrwymo’n ariannol. Fodd bynnag, tynnwyd sylw at feysydd ble mae defnyddio rhwydwaith LPWAN wedi bod yn llwyddiant megis: gwella’r defnydd o wrtaith a monitro amodau pridd yn y maes amaethyddol yn ogystal â monitro defnydd bae parcio a niferoedd ymwelwyr mewn adeiladau o fewn y maes twristiaeth.

 

Datganwyd bod oddeutu 100 o byrth i’r rhwydwaith dros ranbarth Gogledd Cymru ar hyn o bryd a nodwyd bydd y prosiect yn llenwi’r bylchau a welir yn y system ar hyn o bryd drwy ddatblygu fwy o byrth i’r rhwydwaith. Gobeithiwyd bydd oddeutu 250 o byrth i’r rhwydwaith wrth i’r prosiect ddatblygu. Llongyfarchwyd Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy ar lwyddo i weithredu LPWAN dros gyfran helaeth o’r Sir, ond eglurwyd bydd y pyrth hyn yn sicrhau bod mynediad i’r rhwydwaith ym mhob rhan o’r rhanbarth yn unol â’r gofynion i lenwi bylchau.

 

Soniwyd mai cam cyntaf y cynllun bydd i ddatblygu mapio cychwynnol y lleoliadau porth gorau posibl. Esboniwyd bydd Uchelgais Gogledd Cymru yn caffael y pyrth gan roi’r cyfle i’r awdurdodau lleol i fuddsoddi yn y pyrth hynny. Cadarnhawyd bydd hyn yn sicrhau bod y fframwaith yn parhau i fod yn gyflawn ac yn derbyn yr un rheolaeth ar draws y rhanbarth. Ymhelaethwyd bod ail gam y cynllun yn sicrhau’r defnydd o synwyryddion er mwyn dangos ceisiadau a buddion ar draws y gwasanaethau. Eglurwyd bydd hyn yn arwain at drydedd cam y cynllun gan alw ar Arweinyddion yr awdurdodau lleol i’w hyrwyddo ac ysgogi'r gallu i ychwanegu defnyddwyr ychwanegol i’r rhwydwaith.

 

Pwysleisiwyd bydd dyddiadau gosod ar gyfer ymuno a’r rhwydwaith yn cael eu pennu am gyfnod o dair blynedd unwaith bydd yr awdurdodau lleol wedi darparu rhestr o safleoedd i’r pyrth angenrheidiol. Ymhelaethwyd bydd gofyn i’r awdurdodau adrodd ar y buddion maent wedi ei weld wedi iddynt wneud defnydd o’r rhwydwaith yn ogystal â monitro’r niferoedd sy’n mabwysiadu’r rhwydwaith o’r sector breifat.

 

Datganwyd bod yr achos cyfiawnhad busnes hon wedi cael ei adolygu a bod adborth strategol, economaidd, masnachol ac ariannol wedi ei dderbyn. Manylwyd ar adborth rheolaethol a dderbyniwyd gan gadarnhau bydd rheolwr prosiect rhan amser yn cael ei benodi ym mis Medi er mwyn goruchwylio’r diweddariadau. Nodwyd bydd swyddogion hefyd yn diweddaru’r gofrestr risg gan gadw mewn cysylltiad cyson gyda’r awdurdodau lleol er mwyn bod yn ymwybodol o’u gofynion ynglŷn â’r rhwydwaith.

 

Cydnabuwyd bod rhai risgiau i’r cynllun gan gynnwys:

·     Cyllid Refeniw - Nodwyd bod yr  awdurdodau lleol yn cwrdd â’r costau refeniw wrth gefnogi’r capasiti ychwanegol a chyflawni’r gweithgareddau hybu galw cymedrol dros gyfnod o dair blynedd. Nodwyd bydd cynlluniau cyflawni lleol y cynghorau yn cadarnhau lefelau defnyddio y gellir ymdopi â hwy a phwysleisiwyd bod yr awdurdodau wedi rhoi adborth cadarnhaol nad yw’r cynnydd yng nghostau’r defnydd yn un sy’n achosi pryder.

·     Mabwysiadu gan y sector gyhoeddus - Soniwyd os nad yw’r cynghorau yn llwyddo i adnabod rhaglenni cynhyrchiol a allai arwain at fuddion, mae risg y gallai gwasanaethau porth estynedig fynd yn anghynaladwy. Eglurwyd gellid rheoli’r risg drwy gynlluniau defnyddio lleol er mwyn ymrwymo’r cynghorau i lefel dderbyniol o ddefnydd y gellir ymdopi ag o a bydd y rhwydwaith yn tyfu mewn ymateb i’r galw. Pwysleisiwyd mai’r dull lliniaru allweddol yw hybu dwys ac adolygu cyfleoedd o fewn awdurdodau lleol a chyrff cyhoeddus cyn a tra ei fod mewn defnydd.

·     Mabwysiadu gan y sector breifat – Cadarnhawyd os yw lefel yr ymrwymiad gan y sector breifat yn gyfyngedig, na fydd y buddion anuniongyrchol ehangach sy’n gysylltiedig ag arloesol, twf a chyflogaeth yn cael eu gwireddu. Pwysleisiwyd pwysigrwydd gweithgareddau hybu yn lleol. Nodwyd bydd Uchelgais Gogledd Cymru hefyd yn cydweithio â rhan-ddeiliaid sydd eisoes yn hybu Rhyngrwyd Pethau er mwyn codi ymwybyddiaeth a derbyn cyllid pellach er mwyn ymestyn yr ymgysylltu.

 

Ystyriwyd bod hyrwyddo’r rhwydwaith gyda’r sector breifat yn allweddol i lwyddiant y cynllun o fewn y rhanbarth. Gobeithiwyd bydd rhaglen hyrwyddo bwrpasol yn cael ei ddatblygu er mwyn sicrhau bod y risg hon yn cael ei gyfarch yn ychwanegol i weithgareddau hybu. Manylwyd ar y cynllun hyrwyddo rhagweladwy gan nodi ei fod yn cynnwys gweithdai, seminarau a rhannu gwybodaeth ar y we. Pwysleisiwyd bydd hyn yn gyfrifoldeb yr awdurdodau lleol a’r rheolwr prosiect.

 

Adroddwyd y gobeithir bydd Cynlluniau Defnyddio Lleol yn cael eu cymeradwyo o fewn yr awdurdodau lleol erbyn Mawrth 2025 gyda gweithgareddau hybu galw cyntaf yn cael eu cynnal yng ngwanwyn 2025. Cadarnhawyd gwariant y prosiect i fod oddeutu £1.1m.