Agenda item

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd oddi wrtho yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Cai Larsen yn cynnig fel a ganlyn:-

 

A hithau bellach yn dynesu at flwyddyn ers i’r rhyfel yn Gaza gychwyn mae Cyngor Gwynedd yn nodi bod:

 

Dros 40,000 o drigolion Gaza wedi eu lladd gan luoedd diogelwch Israel - y mwyafrif llethol yn sifiliaid.

Tua 10,000 o bobl - sifiliaid yn bennaf - heb eu darganfod ond sydd bron yn sicr yn farw.

Dros 90,000 wedi eu hanafu - eto gyda’r mwyafrif yn sifiliaid.

Yn agos i 200,000 wedi marw oherwydd effeithiau anuniongyrchol ymgyrch byddin Israel.

Bod mwyafrif llethol y 2.2m o bobl sy’n byw yno wedi colli eu cartrefi, neu wedi gorfod symud o’u cartrefi.

Bod pobl sydd â’u teuluoedd yn byw yn Gaza ymysg trigolion Gwynedd.

 

O ystyried hyn, ac o ystyried nifer o sefyllfaoedd erchyll cyfredol eraill megis Wcrain, Yemen a Maymar, geilw’r Cyngor Llawn, fel rhan o’r broses o adolygiad blynyddol y Strategaeth Fuddsoddi, fod ystyriaeth yn cael ei rhoi i ychwanegu darpariaeth sydd yn cyfarch egwyddorion gwarchod  iawnderau dynol a parchu cyfraith rhyngwladol .

 

 

A hithau bellach yn dynesu at flwyddyn ers i’r rhyfel yn Gaza gychwyn mae Cyngor Gwynedd yn nodi bod:

 

Dros 40,000 o drigolion Gaza wedi eu lladd gan luoedd diogelwch Israel - y mwyafrif llethol yn sifiliaid.

Tua 10,000 o bobl - sifiliaid yn bennaf - heb eu darganfod ond sydd bron yn sicr yn farw.

Dros 90,000 wedi eu hanafu - eto gyda’r mwyafrif yn sifiliaid.

Yn agos i 200,000 wedi marw oherwydd effeithiau anuniongyrchol ymgyrch byddin Israel.

Bod mwyafrif llethol y 2.2m o bobl sy’n byw yno wedi colli eu cartrefi, neu wedi gorfod symud o’u cartrefi.

Bod pobl sydd â’u teuluoedd yn byw yn Gaza ymysg trigolion Gwynedd.

 

O ystyried hyn, ac o ystyried nifer o sefyllfaoedd erchyll cyfredol eraill megis Wcráin, Yemen a Maymar, geilw’r Cyngor Llawn, fel rhan o’r broses o adolygiad blynyddol y Strategaeth Fuddsoddi, fod ystyriaeth yn cael ei rhoi i ychwanegu darpariaeth sydd yn cyfarch egwyddorion gwarchod iawnderau dynol a pharchu cyfraith ryngwladol.

 

 

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Cai Larsen o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

 

A hithau bellach yn dynesu at flwyddyn ers i’r rhyfel yn Gaza gychwyn mae Cyngor Gwynedd yn nodi bod:

 

Dros 40,000 o drigolion Gaza wedi eu lladd gan luoedd diogelwch Israel - y mwyafrif llethol yn sifiliaid.

Tua 10,000 o bobl - sifiliaid yn bennaf - heb eu darganfod ond sydd bron yn sicr yn farw.

Dros 90,000 wedi eu hanafu - eto gyda’r mwyafrif yn sifiliaid.

Yn agos i 200,000 wedi marw oherwydd effeithiau anuniongyrchol ymgyrch byddin Israel.

Bod mwyafrif llethol y 2.2m o bobl sy’n byw yno wedi colli eu cartrefi, neu wedi gorfod symud o’u cartrefi.

Bod pobl sydd â’u teuluoedd yn byw yn Gaza ymysg trigolion Gwynedd.

 

O ystyried hyn, ac o ystyried nifer o sefyllfaoedd erchyll cyfredol eraill megis Wcráin, Yemen a Maymar, geilw’r Cyngor Llawn, fel rhan o’r broses o adolygiad blynyddol y Strategaeth Fuddsoddi, fod ystyriaeth yn cael ei rhoi i ychwanegu darpariaeth sydd yn cyfarch egwyddorion gwarchod iawnderau dynol a pharchu cyfraith ryngwladol.

 

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w gynnig, gan nodi:-

 

·         Bod pethau wedi symud ymlaen ers iddo lunio’r cynnig o ran nifer y marwolaethau a maint y dirfod, a hefyd o ran lleoliad daearyddol y distryw, ond nad oedd am gyfeirio at yr erchyllterau hynny yn benodol gan fod y cynnig yn siarad drosto’i hun.

·         Bod pobl Gwynedd wedi ymateb i’r hyn sy’n digwydd yn y Dwyrain Canol drwy gynnal gwylnosau rheolaidd yng Nghaernarfon a gwrthdystiadau mewn gwahanol lefydd yn y sir, gan gynnwys gwrthdystiad hirhoedlog ac arwrol gan fyfyrwyr ym Mangor.

·         Y dymunai esbonio pam ei fod o’r farn y dylai’r Cyngor adolygu ei bolisïau a’i strategaethau buddsoddi i flaenori buddsoddiadau moesegol yng nghyd-destun Israel, ac yng nghyd-destun record hir gan arweinwyr y wlad honno o anwybyddu cyfraith ryngwladol a hawliau dynol, a gwneud hynny yn fwriadol dros gyfnod hir o amser pan nad oes yna ryfel yn mynd rhagddo.

·         Bod yr ymddygiad hirdymor yma yn cynnwys:-

 

Ø   Camdriniaeth gyson a hirhoedlog o Balesteiniaid.

Ø   Gorddefnydd o rym.

Ø   Llofruddiaethau di-gyfiawnhad.

Ø   Amddifadu pobl o’r hawl i ymgynnull a symud yn rhydd.

Ø   Yr arfer o ymestyn presenoldeb Israelaidd ar lan Gorllewinol yr Iorddonen, sy’n groes i 4ydd Confensiwn Genefa, confensiwn sy’n gwahardd pwerau meddiannol rhag symud ei phoblogaeth ei hun i diroedd maent wedi eu meddiannu.

Ø   Cosbi torfol - hyd yn oed cyn y cyrch presennol roedd blocâd Gaza yn amddifadu trigolion Gaza o fynediad hawdd i fwyd, meddyginiaeth a chyfleoedd economaidd, oedd ynddo’i hun yn creu argyfwng dyngarol cyn i’r cyrch yma gychwyn.

Ø   Gwahaniaethu yn erbyn pobl o gefndir Arabaidd oddi mewn i ffiniau Israel, gwahaniaethu o ran cynrychiolaeth ddemocrataidd, cyfleoedd economaidd a mynediad i wasanaethau.

Ø   Y defnydd o lysoedd milwrol i erlyn sifiliaid a defnyddio system erlyn gyfochrog filwrol sy’n lleihau tryloywder, lleihau hawliau sylfaenol ac yn arwain at gyfnodau hir o garcharu di-ddyfarniad.

Ø   Cyfyngu ar hawliau i hunanfynegiant a chyfyngu ar hawliau mudiadau mewnol i feirniadu polisïau Israel tuag at Balesteiniaid yn fater hirhoedlog.

 

·         Bod yr hyn sy’n digwydd yn y Dwyrain Canol ar hyn o bryd, ac sydd wedi digwydd yno ers sefydlu gwladwriaeth Israel, yn adlewyrchu canfyddiad cwbl wrthyn bod llawer mwy o werth i fywydau pobl o rai cefndiroedd crefyddol ac ethnig nag eraill. 

·         Ei fod yn sylweddoli nad yw’r materion y cyfeiriwyd atynt yn gyfyngedig i Israel, a byddai pasio’r cynnig yn sicrhau bod y Cyngor hwn yn edrych ar ei bolisïau er mwyn blaenori buddsoddiadau moesegol yn gyffredinol, nid yn Israel yn unig.

·         Er hynny, ei fod yn cyfeirio’n benodol at Israel am ddau reswm, sef:-

 

Ø   Bod yr amgylchiadau erchyll sydd ohonynt wedi bod yn mynd ymlaen am bron i flwyddyn gyfan, ac yn lledaenu ymhellach ac ymhellach o ddiwrnod i ddiwrnod.

Ø   Bod perthynas y Gorllewin yn llawer agosach at Israel nag ydyw at wledydd eraill sydd â record wael iawn parthed parchu cyfraith ryngwladol a hawliau dynol.  Gan fod economi Israel wedi integreiddio i sustem gyfalafol y Gorllewin roedd yna risg uwch bod buddsoddiadau o’r Cyngor yma yn gwneud eu ffordd i Israel.

 

·         Y gofynnid i’r Cyngor gefnogi’r cynnig er mwyn datgan ein gwrthwynebiad i’r hyn sy’n digwydd yn y Dwyrain Canol heddiw, a beth sydd wedi bod yn digwydd yno dros y degawdau a hefyd er mwyn tanlinellu’r gred sy’n greiddiol i’n gwerthoedd Cymreig, sef bod gwerth cyfartal i bob enaid dynol a bod y gwerth hwnnw yn annibynnol o gefndir crefyddol, ethnig neu wladol.

 

Mynegodd sawl aelod gefnogaeth frwd i’r cynnig.  Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion canlynol:-

 

Nodwyd mai safiad dewr myfyrwyr Prifysgol Bangor fu’n rhannol gyfrifol am ysbrydoli’r cynnig hwn.  Pwysleisiwyd ei bod yn destun balchder mai gwersyll Bangor yw’r unig un drwy’r gwledydd hyn sydd wedi sefyll yn ddi-dor ers mis Mai, a diolchwyd i’r myfyrwyr am eu safiad a’u dygnwch rhyfeddol, sydd wedi tynnu ystod eang o drigolion Gwynedd a thu hwnt at ei gilydd i’w cefnogi ac i gyd-sefyll gyda hwy.  Nodwyd hefyd bod croeso i bawb ddod i’r wylnos ychwanegol a drefnwyd ar nos Lun, 7 Hydref i nodi blwyddyn ers cychwyn y tywallt gwaed.

 

Gofynnwyd am farn y Swyddog Monitro ar faterion yn ymwneud â phriodoldeb geiriad y cynnig, sef:-

 

·         Bod y cynnig yn rhestru ffigurau, ond oedd modd gwneud hynny heb adroddiad gerbron yn tystio i gywirdeb y ffigurau hynny?

·         Bod paragraff olaf y cynnig yn nodi ein bod yn galw am ychwanegu darpariaeth sydd yn cyfarch egwyddorion gwarchod iawnderau dynol a pharchu cyfraith ryngwladol.  Oedd awgrym felly nad oedd y ddarpariaeth bresennol yn unol â’r gyfraith?

·         Nad oedd yma adroddiad ar y baich ar adnoddau o weithredu yn y modd yma na phriodoldeb gwneud hynny o ystyried ein bod yn ymdrin ag arian cyhoeddus.

·         A oedd y Cyngor mewn sefyllfa i fuddsoddi yn unol â moesoldeb, ar wahân i’r hyn sy’n unol â threfn gyfreithiol?

·         Na welid y cyswllt rhwng paragraff olaf y cynnig a’r rhagymadrodd, ac a oedd y cynnig yn cyfeirio at unrhyw wladwriaeth sydd â byddin, neu unrhyw gwmni sy’n cynhyrchu’r darnau lleiaf ar gyfer arfau milwrol, ayb?

·         Ai’r ystyriaethau sylfaenol yn yr achos hwn ydi’r hyn sy’n unol â’r gyfraith fel y mae a’r hyn sy’n dod â’r buddsoddiad gorau i arian cyhoeddus?

·         Nad oedd cyfeiriad yma at y goblygiadau risg i’r sefydliad, boed hynny yn gyfreithiol drwy her neu’n ariannol drwy fuddsoddiadau llai proffidiol.

 

Mewn ymateb, nodwyd:-

 

·         Bod rhybuddion o gynnig yn mynd drwy broses o’u trefnu a’u hidlo er mwyn cael cynigion sy’n briodol.

·         Bod y ffigurau yn y cynnig wedi’u rhoi ymlaen gan y cynigydd ac yn seiliedig, mae’n debyg, ar wybodaeth sy’n gyhoeddus beth bynnag.  Hefyd, gofynnid i’r Cyngor ‘nodi’ y ffigurau, yn hytrach na’u ‘mabwysiadu’.

·         Bod geiriad y cynnig wedi’i fframio yn hynod o ofalus fel cais i ‘ystyried’ y materion hyn gan gloriannu’r risgiau, priodoldeb a chyfreithlondeb ychwanegu’r ddarpariaeth a geisid wrth adolygu’r Strategaeth Fuddsoddi.  Nid oedd y cynnig yn rhagdybio canlyniad yr adolygiad hwnnw.

·         Mai amcan y geiriad oedd cynnal adolygiad o ran buddsoddi’n foesegol lle bynnag y bo hynny’n digwydd, ac nid oedd yn gyfyngedig i Israel nac unrhyw wlad arall.

·         Na ellid dweud bod cynnig sy’n gofyn am ymchwil o’r fath yn amhriodol, yn enwedig o ystyried hefyd mai’r Cyngor llawn fydd yn mabwysiadu’r Strategaeth Fuddsoddi yn eu cyfarfod ym mis Mawrth.  Byddai’r adroddiad i’r Cyngor yn cynghori ar briodoldeb, cyfreithlondeb, a hefyd risgiau’r materion hyn.

 

Ar bwynt o eglurder, ac mewn ymateb i gwestiwn, cadarnhawyd bod y cynnig yn ymwneud â Strategaeth Fuddsoddi arian y Cyngor, ac nid arian y Gronfa Bensiwn.

 

Holwyd sut bod yna fuddsoddiad yn Israel os oedd y Cyngor wedi ymrwymo i’r mudiad Boicotio, Dadfuddsoddi a Sancsiynau yn 2012.  Mewn ymateb, eglurwyd bod y cynnig yn gofyn am gynnwys geiriad penodol i amlygu dyhead y Cyngor ynglŷn â buddsoddi moesegol, ond bod 95% o arian y Cyngor mewn buddsoddiadau arian parod beth bynnag.

 

Yn ei sylwadau cloi, nododd y cynigydd:-

 

·         Bod y cynnig yn gyfaddawd, ac oherwydd hynny bod rhywfaint o eglurder wedi’i golli.  Er hynny, roedd yn gyfaddawd y bu’n hapus i’w wneud.

·         Bod y Strategaeth Fuddsoddi eisoes yn cynnwys blaenoriaethau ynglŷn ag, er enghraifft, net sero a buddsoddi yn gyfrifol.

·         Bod yr ymdrech i danseilio’r cynnig yn destun syndod iddo.

 

Galwyd am bleidlais gofrestredig ar y cynnig. 

 

Yn unol â’r Rheolau Gweithdrefn, cofnodwyd y bleidlais ganlynol ar y cynnig:-

 

O blaid	48	Y Cynghorwyr Craig ab Iago, Menna Baines, Beca Brown, Stephen Churchman, Dafydd Owen Davies, Elwyn Edwards, Elfed Wyn ap Elwyn, Alan Jones Evans, Dylan Fernley, Delyth Lloyd Griffiths, R. Medwyn Hughes, Iwan Huws, Elin Hywel, Nia Wyn Jeffreys, Berwyn Parry Jones, Dawn Lynne Jones, Dewi Jones, Elin Walker Jones, Elwyn Jones, Gwilym Jones, Gareth Tudor Jones, Huw Wyn Jones, Linda Ann Jones, June Jones, Cai Larsen, Dilwyn Morgan, Linda Morgan, Edgar Wyn Owen, Gwynfor Owen, Gareth Coj Parry, Nigel Pickavance, John Pughe, Rheinallt Puw, Arwyn Herald Roberts, Beca Roberts, Elfed P Roberts, Meryl Roberts, Huw Llwyd Rowlands, Paul Rowlinson, Ioan Thomas, Peter Thomas, Menna Trenholme, Rhys Tudur, Einir Wyn Williams, Elfed Williams, Gruffydd Williams, Sasha Williams a Sian Williams.
Yn erbyn	1	Y Cynghorydd Richard Glyn Roberts.
Atal	5	Y Cynghorwyr Jina Gwyrfai, Beth Lawton, Dewi Owen, John Pughe Roberts a Rob Triggs.

 

Nododd y Cadeirydd fod y cynnig wedi cario.

 

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

 

A hithau bellach yn dynesu at flwyddyn ers i’r rhyfel yn Gaza gychwyn mae Cyngor Gwynedd yn nodi bod:

 

Dros 40,000 o drigolion Gaza wedi eu lladd gan luoedd diogelwch Israel - y mwyafrif llethol yn sifiliaid.

Tua 10,000 o bobl - sifiliaid yn bennaf - heb eu darganfod ond sydd bron yn sicr yn farw.

Dros 90,000 wedi eu hanafu - eto gyda’r mwyafrif yn sifiliaid.

Yn agos i 200,000 wedi marw oherwydd effeithiau anuniongyrchol ymgyrch byddin Israel.

Bod mwyafrif llethol y 2.2m o bobl sy’n byw yno wedi colli eu cartrefi, neu wedi gorfod symud o’u cartrefi.

Bod pobl sydd â’u teuluoedd yn byw yn Gaza ymysg trigolion Gwynedd.

 

O ystyried hyn, ac o ystyried nifer o sefyllfaoedd erchyll cyfredol eraill megis Wcráin, Yemen a Maymar, geilw’r Cyngor Llawn, fel rhan o’r broses o adolygiad blynyddol y Strategaeth Fuddsoddi, fod ystyriaeth yn cael ei rhoi i ychwanegu darpariaeth sydd yn cyfarch egwyddorion gwarchod iawnderau dynol a pharchu cyfraith ryngwladol.