Agenda item

Cyflwyno adroddiad ar yr uchod.

1. Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau, yn arbennig y sylw ynglŷn â bod yn ymwybodol o anghenion penodol rhai grwpiau o blant wrth gynllunio’r ddarpariaeth.
2. Nodi pwysigrwydd darpariaeth teithio i’r coleg ar gyfer pobl ifanc yn Nwyfor a Meirionnydd.
3. Gofyn i’r Aelod Cabinet Addysg gysylltu gyda Llywodraeth Cymru yng nghyswllt cyflwyno tocyn teithio am ddim i bobl ifanc 16-21 oed er mwyn lleihau’r pwysau ar y Cyngor i ddarparu trafnidiaeth am ddim, ac i hwyluso teithio i’r gwaith, i goleg neu chweched dosbarth.

 

Cyflwynwyd – adroddiad gan yr Aelod Cabinet Addysg yn:-

·         egluro’r cefndir a’r rhesymeg dros y gorwariant hanesyddol ym maes cludiant addysg;

·         adrodd ar gynnydd a’r camau gweithredu sydd wedi’u cymryd mewn ymateb i’r sefyllfa; ac yn

·         cyflwyno opsiynau sydd dan ystyriaeth o ran trefniadau cludiant addysg i’r dyfodol er mwyn ceisio rhesymoli a lleihau’r costau ble’n ymarferol bosib’.

 

Gosododd yr Aelod Cabinet y cyd-destun a rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. 

 

Nodwyd y cydnabyddid bod yna brinder tacsis yn ardal Meirionnydd yn benodol a bod hynny yn sicr o fod yn creu costau uchel i’r Cyngor.  Holwyd beth y bwriedid ei wneud o ran hynny.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Bod yna brinder darparwyr cludiant mewn sawl ardal a bod hynny’n gallu arwain at brisiau uwch ar gyfer darparu gan fod rhaid i’r gyrrwr neu’r tacsi deithio o fwy o bellter i wneud y gwaith.

·         Bod yr adroddiad yn cyfeirio at nifer o bethau ymarferol y gellid eu gwneud ynglŷn â’r sefyllfa a bod yr Adran yn edrych ar bob opsiwn posib’ wrth symud ymlaen.

 

Gan gyfeirio at y rhaglen waith ym mharagraff 4.1.1 o’r adroddiad sy’n cyfeirio at ail-edrych ar drefniadau cludiant dysgwyr Anghenion Dysgu Ychwanegol, gofynnwyd i’r Adran beidio rhoi’r plant a’r bobl ifanc yma mewn bocs ac i gydnabod bod ganddynt anableddau gwahanol, ac nid anableddau corfforol yn unig.  Nodwyd bod angen ystyried plant a phobl ifanc sydd â chyflyrau niwroamrywiol gan ofyn am gyngor cyfreithiol cyn llunio unrhyw feini prawf neu gynllun ar gyfer dysgwyr ADY.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Bod y cyfeiriad yn yr adroddiad at ail-edrych ar drefniadau cludiant dysgwyr ADY fwy i ymwneud ag ail-edrych ar yr amserlen, yn hytrach na’r ddarpariaeth fel bod modd tendro’r ddarpariaeth yn gynt ar gyfer y plant a’r bobl ifanc yma er mwyn cael y pris gorau.

·         O ran y sylw ehangach ynglŷn â chludiant ADY, bod rhaid ystyried anghenion pob plentyn wrth gwrs ac ni chredid y byddai hynny’n newid mewn unrhyw drefniadau a wneid, ond o bosib’ ein bod yn edrych ar ffordd wahanol ac ychydig mwy cost effeithiol o ddarparu cludiant i’r dyfodol.

·         Y cynhaliwyd nifer o sgyrsiau diweddar gydag Ysgol Hafod Lon o ran adnabod anghenion gwahanol blant ac adnabod pa blant fyddai’n gallu teithio gyda’i gilydd, pa blant na fyddai’n addas i wneud hynny a pha blant sydd angen tywyswyr, ayb.

 

Nodwyd, wrth edrych ar y cynllun, bod rhaid cydnabod bod unrhyw newid bach fel newid tacsi yn gallu bod yn niweidiol i ddysgwyr ADY.  Mewn ymateb, nodwyd bod hynny yn mynd i orfod cael sylw wrth symud ymlaen er mwyn sicrhau bod anghenion y dysgwyr ar y daith yn cael eu cyfarch a dyna pam, wrth fynd allan i dendro, bod angen bod yn fwy clir ynglŷn â’n gofynion a’n disgwyliadau ar gyfer y dysgwyr hynny.

 

Nododd yr Aelod Cabinet:-

·         Y cytunid â’r sylw bod angen rhoi ystyriaeth hefyd i anghenion dysgwyr sydd â chyflyrau niwroamrywiol a’i bod yn bwysig ymgynghori’n llawn ar hyn gydag arbenigwyr yn y maes. 

·         Bod rhaid gwneud popeth i osgoi effaith negyddol ar unrhyw un gan arddel hyblygrwydd fel bod modd addasu’r drefn ar gyfer unigolion sydd ag anghenion gwahanol.

·         Petai raid cyflwyno newid, bod y newid hwnnw yn cael ei gyfathrebu yn glir ac yn cael ei gyflwyno’n raddol fel bod y dysgwr yn cael amser i ymgyfarwyddo â’r newid, a’u bod yn rhan o’r ymgynghori hefyd.

 

Nodwyd bod pryder yn Ne Meirionnydd y bydd pobl ifanc, o bosib’, yn gorfod talu am gludiant i Goleg Meirion Dwyfor ac nad oedd amserlenni’r bysiau yn cyd-fynd â’r diwrnod coleg.  Mewn ymateb, nodwyd bod newidiadau wedi bod yn ddiweddar o ran yr amserlenni cludiant cyhoeddus ym Meirionnydd ac y byddai’n rhaid i’r Adran adolygu’r amserlenni eto a gweld sut mae modd gwasanaethu safleoedd yn well yn y rhan honno o’r sir.

 

Nodwyd bod cludiant ôl-16 i’r colegau yn hanfodol i bobl ifanc yn ardal Meirionnydd a Dwyfor gan nad oes 6ed dosbarth yn yr ysgolion.  Awgrymwyd y dylid gofyn i’r Aelod Cabinet Addysg gysylltu gyda Llywodraeth Cymru yng nghyswllt cyflwyno tocyn teithio am ddim i bobl ifanc 16-21 oed er mwyn lleihau’r pwysau ar y Cyngor i ddarparu trafnidiaeth am ddim, ac i hwyluso teithio i’r gwaith, i goleg neu chweched dosbarth.  Mewn ymateb, nododd yr Aelod Cabinet ei fod yn croesawu’r cais a bod pobl ifanc Gisda hefyd yn lobio am gyflwyno tocyn teithio am ddim i bobl ifanc.

 

Gan gyfeirio at baragraff 3.3 o’r adroddiad, gofynnwyd am fwy o esboniad ynglŷn â chludiant all-sirol.  Mewn ymateb, nodwyd bod nifer fechan iawn o ddisgyblion gydag anghenion dwys yn mynychu darpariaethau arbenigol addysgol ar hyd Gogledd Cymru, a rhai gydag anghenion dwys iawn yn teithio ymhellach na hynny.  Darperir cludiant tacsi i fynd â hwy i’r lleoliad ar ddydd Llun ac i ddod â hwy yn ôl adref ar ddydd Gwener.

 

Holwyd pam bod costau cludiant i ysgolion arbennig wedi dyblu mewn blwyddyn.  Mewn ymateb, nodwyd mai cynnydd yn y niferoedd plant a’r gost o ran y darparwyr oedd yn gyfrifol am hynny.

 

Holwyd a oedd y Cyngor yn darparu unrhyw gludiant anstatudol.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Bod cynllun seddi gweigion y Cyngor yn gynllun anstatudol sy’n caniatáu i unrhyw sy’n dymuno cael sedd sy’n wag dalu amdani, ond gan ei bod yn bosib’ na fyddai’r sedd honno yn wag y flwyddyn ganlynol, roedd hynny’n creu problemau i deuluoedd a phobl ifanc o safbwynt cysondeb a pharhad cludiant i unigolion.

·         Mai’r elfen arall anstatudol yw’r tocyn teithio ôl-16.

 

Holwyd, gan fod cyllidebau ysgolion yn cael eu gwasgu, oedd perygl y gallai rhieni geisio symud eu plant i ysgol arbennig yn hytrach na’u cadw mewn ysgol prif lif, a thrwy hynny greu mwy o gostau cludiant i’r Awdurdod.  Mewn ymateb, nodwyd bod mynediad i ysgolion arbennig yn ymwneud ag anghenion y plant yn hytrach na dymuniad y rhieni a bod yna banel cymedroli a phroses finiog iawn ar gyfer pennu mynediad i’r ysgolion hynny.

 

Nodwyd bod paragraff 3.5 o’r adroddiad yn cyfeirio at broses dendro bob 5 mlynedd ar gyfer darpariaeth bysiau, ond bod paragraff 4.2 yn adrodd bod yna ail-dendro wedi bod er mwyn arbed arian.  Cwestiynwyd a oedd hynny’n deg â’r cwmnïau bysiau lleol sydd wedi disgwyl y bydd eu cytundeb yn parhau am 5 mlynedd.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Fel gydag unrhyw gytundeb tendro, bod yna gymal o fewn y dogfennau sy’n caniatáu i’r Cyngor ail-dendro’r ddarpariaeth os yw amgylchiadau’n newid, a bod y darparwyr yn ymwybodol o’r hawliau hynny.

·         Nad oedd y Cyngor yn torri unrhyw reolau.  O bosib’ bod yna effaith ar gwmnïau lleol yn sgil hynny, ond roedd yn ofynnol i’r Cyngor ddarparu gwasanaeth yn unol â’i anghenion.

 

Holwyd oes modd rhagweld maint y gostyngiad mewn niferoedd plant dros gyfnod y cytundeb fel bod darparwyr yn ymwybodol wrth dendro y gall y gofyn am eu gwasanaeth leihau.  Mewn ymateb, nodwyd bod yr Uned Cludiant Integredig yn gallu rhagweld i bwynt, ond bod amgylchiadau y tu hwnt i reolaeth y Cyngor yn gallu newid hefyd, er enghraifft, gallai newidiadau i lwybrau bysiau cyhoeddus hepgor yr angen am y gwasanaeth gan fod bws cyhoeddus yn dilyn llwybr tebyg.

 

Ar bwynt o gywirdeb, nodwyd bod angen cywiro dau ffigwr yn y tabl ym mharagraff 3.7 o’r adroddiad, ac y byddai’r Adran yn anfon y ffigurau cywir at yr aelodau.

 

PENDERFYNWYD

1.         Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau, yn arbennig y sylw ynglŷn â bod yn ymwybodol o anghenion penodol rhai grwpiau o blant wrth gynllunio’r ddarpariaeth.

2.         Nodi pwysigrwydd darpariaeth teithio i’r coleg ar gyfer pobl ifanc yn Nwyfor a Meirionnydd.

3.         Gofyn i’r Aelod Cabinet Addysg gysylltu gyda Llywodraeth Cymru yng nghyswllt cyflwyno tocyn teithio am ddim i bobl ifanc 16-21 oed er mwyn lleihau’r pwysau ar y Cyngor i ddarparu trafnidiaeth am ddim, ac i hwyluso teithio i’r gwaith, i goleg neu chweched dosbarth.