Agenda item

Cyflwyno

·        Datganiad o’r Cyfrifon ôl-archwiliad

·        Adroddiad ‘ISA260’ Archwilio Cymru

·        Llythyr Cynrychiolaeth (Atodiad 1)

I ystyried a chymeradwyo’r wybodaeth cyn awdurdodi’r Cadeirydd i ardystio’r llythyr

PENDERFYNIAD:

·       Derbyn a chymeradwyo Adroddiad 'ISA260’ gan Archwilio Cymru ar gyfer Cyngor Gwynedd

·       Derbyn a chymeradwyo Datganiad o’r Cyfrifon 2022/23 (ôl-archwiliad)

·       Is-gadeirydd y Pwyllgor ynghyd a’r Pennaeth Cyllid i ardystio’r Llythyr Cynrychiolaeth yn electroneg

·       Llongyfarch y swyddogion ar eu gwaith o dderbyn datganiad diamod

·       Diolch i Archwilio Cymru am gydweithio da

Eglurodd y Pennaeth Cyllid bod cyfrifon 2023/24, amodol ar archwiliad, eisoes wedi ei gyflwyno i’r Pwyllgor yng nghyfarfod Medi 2024  lle bu i’r Datganiad gael ei egluro yn fanwl drwy dynnu sylw’r aelodau at y prif faterion a’r nodiadau perthnasol. Nododd bod y cyfrifon wedi bod yn destun archwiliad gan Archwilio Cymru ers yr 20fed o Fehefin ac mai’r Datganiad o’r Cyfrifon yn dilyn yr archwiliad oedd yn cael eu cyflwyno yma.

Ategodd Pennaeth Cyllid Cynorthwyol - Cyfrifeg a Phensiynau mai barn ddiamod a roddwyd ar y cyfrifon gan yr Archwilwyr ac ers y fersiwn a gyflwynwyd ym mis Medi, bod  addasiadau ac argymhellion yn dilyn yr archwiliad, wedi eu gweithredu ac ystyriaeth wedi ei roi i’r camddatganiadau. Cyfeiriwyd at y pedwar camddatganiad oedd heb eu cywiro, gan nodi bod tri ohonynt yn ymwneud â’r maes asedau ac un yn ymwneud â thriniaeth budd-daliadau i’r digartref. Ystyriwyd nad oedd y camddatganiadau hyn yn faterol ac felly bwriad y Cyngor oedd eu cywiro fel rhan o gyfrifon 2024/25.

Wrth drafod addasiadau i’r Datganiad o’r Cyfrifon sydd wedi eu newid, nodwyd, yng nghyd-destun yr addasiad disgwyliedig yn ymwneud â phensiynau (Ymrwymiad Pensiwn) mai’r flwyddyn ddiwethaf oedd y flwyddyn gyntaf i weld sefyllfa o ased pensiwn yn hytrach nag ymrwymiad, sefyllfa a ystyriwyd yn ddigynsail oherwydd amodau’r farchnad a chwyddiant uchel, ac felly nid oedd y sefyllfa yn unigryw i Wynedd. O ganlyniad, eglurwyd bu cryn drafodaeth o ran ei driniaeth yn y cyfrifon y llynedd, a cafwyd arweiniad gan CIPFA a Thim Technegol Archwilio Cymru. Eleni fodd bynnag, cafwyd mwy o arweiniad gan yr Actiwari, ac yn dilyn derbyn cadarnhad gan Archwilio Cymru mai dyma’r dull cyfrifo oedd yn cael ei ffafrio, newidwyd y cyfrifon i adlewyrchu’r fethodoleg newydd. Ategwyd bod yr newid wedi cael effaith ar y prif ddatganiadau a’r nodiadau cysylltiedig.

Cyfeiriwyd at addasiadau eraill oedd wedi eu newid i gydymffurfio gyda chod ymarfer CIPFA:

·        Ychwanegwyd geiriad i Nodyn 4 Safonau Cyfrifeg

·        Ychwanegiad i Nodyn 39 Ymrwymiadau Dibynnol ac yn gysylltiedig â hyn, i’r addasiad i’r risg yn y Datganiad Llywodraethu Blynyddol oherwydd addasiad amseriad.

·        Nodyn 18 Dyledwyr - gwelwyd bod ffigyrau dyledwyr hirdymor yn faterol eleni ac felly er wedi ei gynnwys yn y Nodyn ‘offerynnau ariannol’, roedd gofyn iddynt gael eu cynnwys yn y ffigyrau dyledwyr hefyd.

·        Nodyn 30 ‘Taliadau i Swyddogion’ ychwanegiad i sicrhau eglurder i’r darllenwyr a chydymffurfio gyda rheoliadau cyfrifon;

·        Nodyn 33 Partïon Cysylltiedig - nifer o addasiadau ac ychwanegiadau i’r nodyn yma, a gan fod lefel materol y nodyn yn is na gweddill y cyfrifon (£10k i gymharu gyda £285k). Er yn ymddangos yn gryno, nodwyd bod llawer o waith wedi ei wneud i gwblhau’r nodyn o fewn amser byr iawn gan fod angen edrych ar ddychweliadau holl gynghorwyr Gwynedd. I’r dyfodol, bydd y swyddogion yn annog Cynghorwyr i gwblhau eu dychweliadau yn amserol.

Diolchwyd am yr adroddiad.

Gwahoddwyd Yvonne Thomas, Sioned Owen a Siwan Glyn o Archwilio Cymru i rannu eu sylwadau. Adroddwyd y bwriad o gyhoeddi barn diamod ar y cyfrifon gyda’r Datganiad yn amlygu barn gwir a theg o’r sefyllfa. Ategwyd bod y camau gweithdrefn bellach wedi eu cwblhau ac nad oedd materion ychwanegol. Er nad oedd sicrwydd cyflawn, nodwyd bod yr Archwilwyr yn gweithio ar lefel sicrwydd materol gyda lefel perthnasedd 2023/24 o £5.703 miliwn, ac wedi gweithredu yn annibynnol dros gyfnod yr archwiliad. Diolchwyd i swyddogion cyllid Cyngor Gwynedd am y cydweithio da.

Sylwadau yn codi o’r drafodaeth ddilynol:

·        Diolch i swyddogion yr adran Cyllid am y gwaith da – camp sylweddol i gyrraedd y nod o fewn amserlen dynn a derbyn datganiad diamod.

·        Diolch i swyddogion Archwilio Cymru am y cydweithio da

·        Croesawu bod y sefyllfa yn un cadarn

Nodyn 10: Reserfau a glustnodwyd: 10:26 - Cronfa Premiwm Treth Cyngor  (darpariaeth yn deillio o Bremiwm Treth Cyngor ar gyfer cyflawni blaenoriaethu’r Cyngor, gan gynnwys y Strategaeth Dai) - er wedi clustnodi ar gyfer y cynllun tai (tanwariant sylweddol hyd yma) a bod caniatáu disgownt a / neu godi premiwm ar ail-gartrefi ac eiddo gwag hir dymor yn cael ei ystyried yn y Cyngor Llawn mis Rhagfyr, A yw’r sefyllfa yn gynaliadwy o ystyried bod gwasanaethau eraill o fewn y Cyngor angen cymorth?

Mewn ymateb i’r sylw uchod, nododd Aelod Cabinet Cyllid mai penderfyniad y Cabinet (26ain Tachwedd 2024) oedd cadw premiwm o 100% ar gartrefi sydd wedi bod yn wag am 12mis neu fwy a chadw premiwm o 150% ar ail gartrefi dosbarth B, yn unol ag Adran 12B o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992. Ategodd bod £3 miliwn o’r arian  yn mynd i’r Gwasanaeth Digartrefedd a’r gweddill i’r Gronfa Premiwm Treth Cyngor. Cyfaddefodd bod y gwariant yn llai na’r hyn sydd yn dod i mewn, ond bod y Cynllun Tai yn gynllun tymor hir. Yn ychwanegol, nododd bod y Gwasanaeth Tai yn derbyn grantiau a bod blaenoriaeth yn cael ei roi i wario'r arian grant cyn arian y gronfa. Derbyniodd y bydd cwestiynau yn cael eu codi os bydd swm y gronfa yn parhau i gynyddu a dim defnydd yn cael ei wneud o’r arian.

Mewn yamteb i sylw bod angen adeiladu tai i bobl lleol a bod angen hynny mor fuan a phosib, nodwyd bod 46 uned yn cael eu datblygu ar hen safle Llywodraeth Cymru yng Nghaernafon – bydd hyn yn sicr o wneud gwahaniaeth.

PENDERFYNWYD:

·        Derbyn a chymeradwyo Adroddiad 'ISA260’ gan Archwilio Cymru ar gyfer Cyngor Gwynedd

·        Derbyn a chymeradwyo Datganiad o’r Cyfrifon 2023/24 (ôl-archwiliad)

·        Is-gadeirydd y Pwyllgor ynghyd a’r Pennaeth Cyllid i ardystio’r Llythyr Cynrychiolaeth yn electroneg

·        Llongyfarch y swyddogion ar eu gwaith o dderbyn datganiad diamod

·        Diolch i Archwilio Cymru am gydweithio da