Agenda item

 

Ystyried a ddylai'r Awdurdod lunio Gorchymyn Addasu Map Diffiniol.

 

 

PENDERFYNIAD: Yn groes i’r argymhelliad, yr Awdurdod i lunio Gorchymyn Addasu Map Diffiniol a chofrestru llwybr cyhoeddus Harbwr Nefyn, Tref Nefyn – nodi dyddiad codi cwestiwn fel Tachwedd 20fed, 2021

Rheswm: Tystiolaeth ddigonol o ddefnydd 20 mlynedd

 

Ystyried a ddylai'r Awdurdod lunio Gorchymyn Addasu Map Diffiniol.

 

Tynnwyd sylw at y ffurflen sylwadau hwyr

 

a)     Amlygodd yr Arweinydd Tîm Mynediad bod cais wedi ei gyflwyno i’r Cyngor, o dan Adran 53 Deddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 i gofrestru llwybr cyhoeddus yn Nhref Nefyn ar y Map Swyddogol. Gwnaed y cais ar y sail bod y cyhoedd wedi cerdded ar y llwybr hwn, fel petai ganddynt yr hawl, yn ddirwystr ac yn gyson, heb fod yn gyfrinachol a heb ganiatâd y tirfeddiannwr dros gyfnod di-dor o ugain mlynedd.

 

Derbyniwyd y cais gan y Cynghorydd Gruffydd Williams ar ei ffurf ddiwygiedig fis Tachwedd 2021. Eglurwyd bod y llwybr a hawlir yn cychwyn mewn cyffordd â Llwybr Cyhoeddus rhif 19 Tref Nefyn (pwynt B ar y Cynllun) gan arwain i lawr llwybr cul, serth gyda llawer o risiau, hyd y traeth tywodlyd; yn parhau i flaen nifer o eiddo preswyl a chytiau glan mor cyn diweddu tu draw i’r morglawdd (pwynt E ar y Cynllun).

 

Eglurwyd, wedi derbyn y cais a chymryd cyngor cyfreithiol, ystyriwyd y byddai’n hanfodol i'r Cyngor wrthod y cais am y rhesymau canlynol: -

 

·        Methiant 1: Na ellid adnabod y rhan o'r llwybr a hawlir rhwng pwyntiau B i E yn y cynllun ar y ddaear ac nad oedd gan y llwybr unrhyw ffiniau sydd yn ei wahanu. Nid oedd modd cadarnhau a oes gwir ddefnydd wedi'i wneud (naill ai gan y cyhoedd neu fel arall) gan nad yw'n bodoli mewn modd adnabyddadwy ar y ddaear. Yn benodol, dadleuwyd wrth gerdded, y byddai aelodau o'r cyhoedd yn dueddol o ddefnyddio'r llwybr a hawlir neu unrhyw ran arall o'r traeth yn ddibynnol ar leoliad y llanw. Mae gofyniad o fewn y gyfraith i gael sicrhad o hyd a lled llwybr a hawlir i’r graddau y gellid sicrhau ei fod yn bosib ei adnabod ar y ddaear. Ystyriwyd nad yw’n bosib adnabod y llwybr dan sylw yn eglur ar y ddaear ac felly ni ellid bodloni'r gofyniad hwn, ac ni fyddai modd i unrhyw un fyddai’n gwrthwynebu’r cais gael modd o wrthwynebu’r cais.

·        Methiant 2: Ystyriwyd bod y llwybr wedi ei ddefnyddio yn bennaf gan ddefnyddwyr neu berchnogion y cytiau glan mor neu berchnogion cychod sydd ar y traeth. Yn benodol nid oedd gan y llwybr a hawlir gyswllt gyda phriffordd neu rwydwaith hawliau tramwy cyhoeddus ar ei ddiwedd ym mhwynt E. Gan nad oedd y cyhoedd, yn gyffredinol byth yn defnyddio'r llwybr, nid oedd modd ystyried defnydd o'r fath fel hawl, ac o ganlyniad, nid oedd modd bodloni'r cod o gyflwyniad tybiedig dan adran 31 (1) Deddf Priffyrdd 1980.

 

Tynnwyd sylw at y fframwaith ddeddfwriaethol perthnasol gan amlygu’r ffaith mai ystyriaeth o’r dystiolaeth yn unig oedd dan sylw ac na ellid ystyried ffactorau megis diogelwch y cyhoedd, dymunoldeb, addasrwydd neu angen ar gyfer y llwybr gan yr Awdurdod. Ategwyd bod yr holl broses yn ymwneud â phenderfynu a oes hawliau tramwy cyhoeddus mewn gwirionedd wedi bodoli neu beidio.

Cyfeiriwyd at y dystiolaeth a dderbyniwyd gan nodi nad oedd angen isafswm lefel statudol o ddefnyddwyr i ddangos defnydd digonol i arwain at ragdybiaeth o gyflwyniad, fodd bynnag, dylai'r ffordd gael ei defnyddio gan y cyhoedd neu'r gymuned. Wrth ystyried cais o’r math hwn rhaid i'r cyhoedd arddangos eu bod wedi defnyddio'r llwybr heb her a thros gyfnod o ugain mlynedd.

 

Er mwyn gwneud achos dan Adran 31 o Ddeddf Priffyrdd 1980, roedd angen sefydlu dyddiad pan ddaeth hawl y cyhoedd i ddefnyddio'r llwybr o dan amheuaeth. Yn yr achos penodol hwn, dadleuiwyd nad oedd dyddiad cyflwyniad tybiedig. Roedd y Swyddogion yn argymell gwrthod ychwanegu’r llwybr honedig i’r map swyddogol.

 

a)               Gyda’r Cynghorydd Gruffydd Williams yn ymgeisydd ar y cais ac felly’n codi buddiant fyddai’n rhagfarnu, bu iddo enwebu’r Cynghorydd Rhys Tudur i siarad ar ran y gymuned. Cyflwynwyd y sylwadau canlynol ac arddangoswyd lluniau hanesyddol o’r llwybr;

·        Bod ymateb cryf wedi bod i’r cais yn lleol – hyn yn amlygu diddordeb trigolion lleol

·        Y llwybr yn un hanesyddol gyda defnydd ohono ymhell dros 20 mlynedd

·        Bod hoel y llwybr i’w adnabod yn glir a phan fydd y llanw i mewn does dim dewis ond defnyddio’r llwybr uwchben y wal

·        Bod lluniau diweddar gyda giatiau diogelwch a llystyfiant yn rhwystro defnydd ac felly’n cuddio ôl defnydd y llwybr - bod yr hoel troedio yn gliriach mewn hen luniau

·        Defnydd cyson o’r llwybr yn hanesyddol gan bysgotwyr - dim defnydd hamdden yn  unig

·        Bod y ffin yn dilyn y tai a’r waliau yn glir

·        Yng nghyd-destun Polisi Cyhoeddus a Rhybudd Cyngor Sir o ddefnydd, nifer perchnogion eiddo yn cydnabod bodolaeth a defnydd y llwybr fel un cyhoeddus. Nid ydynt wedi atal neb rhag cerdded arno ac nid oeddynt wedi cymryd camau i atal defnydd cyhoeddus ohono

 

b)           Amlygodd y Cyfreithiwr bod y llwybr yn cael ei ddefnyddio pan fydd y llanw yn uchel, ond mewn amgylchiadau arferol byddai pobl yn cerdded ar y traeth yn gyffredinol ac felly ni ellid cyfyngu’r defnydd i lwybr yn unig, ond i ddefnydd ‘crwydro’. Ategodd, petai ymchwiliad cyhoeddus yn cael ei gynnal, rhagwelir mai ‘defnydd crwydrol’ fydd yn cael ei brofi ac anodd fyddai tystiolaethu yn groes i hyn. Gyda’r dystiolaeth yn annelwig ac yn groes i’r cod, byddai caniatáu yn debygol o arwain at risg o gostau sylweddol i’r Cyngor.

 

ch)    Cynigwyd ac eiliwyd gwrthod y cais yn unol â’r argymhelliad.

 

c)         Yn ystod y drafodaeth ddilynol, nodwyd y sylwadau canlynol gan yr aelodau:

·      Bod 27 o ymatebion a lluniau wedi eu derbyn / dangos, yn tystiolaethu’r defnydd

·      Bod defnydd hanesyddol o’r llwybr; defnydd gan genedlaethau o drigolion Nefyn. Y llwybr yn rhan annatod o hanes a threftadaeth yr ardal

·      Bod y geiriad ‘defnydd rhesymol’ ar y gorchymyn i weld yn drothwy isel ynghyd a ‘chydbwysedd tebygolrwydd’ (balance of probabilities) - mater o farn - nid oes sicrwydd y byddai ymchwiliad cyhoeddus yn gwrthod.

·      Cais wedi ei gyflwyno 2018 gyda chais diwygiedig 2021, beth sydd wedi digwydd yn y cyfamser?

·      Bod hysbysfwrdd ar y traeth yn amlygu llwybr

·      Cywilydd nad oes parch gan y Cyngor i’r llwybr hanesyddol yma

·      Bod arwydd llwybr cyhoeddus wedi ei osod – y llwybr yn weladwy

·      Y llwybr yn arwain at y morglawdd gyda dewis o gerdded ymlaen o gwmpas y trwyn i Morfa Nefyn

·      Bod meinciau i gofio am anwyliaid wedi eu gosod ar hyd y llwybr

·      Bod lle digonol i gerdded rhwng y tai ar wal

·      Rhaid parchu teimladau pobl leol - cyfryngau cymdeithasol yn berwi gyda sylwadau a theimladau

 

Mewn ymateb i sylwadau bod pwysau i wrthod oherwydd risg a chostau i’r Cyngor, nododd y Cyfreithiwr bod dyletswydd arno i amlygu’r risgiau perthnasol. Mewn ymateb i sylw pellach ynglŷn ag efallai na fydd y costau yn afresymol o ystyried apêl a gafwyd rhai blynyddoedd yn ôl gyda Mawddach Crescent, nodwyd eto bod dyletswydd i amlygu’r risgiau perthnasol i’r Pwyllgor.

 

Mewn ymateb i sylw bod y llwybr mewn cyflwr gwael ac yn beryglus, nodwyd nad oedd diogelwch yn ffactor i’w ystyried yma. Mewn ymateb i sylw pellach ynglŷn â chydnabod y llwybr drwy osod arwyddion clir a rhoi cyfle i Gyngor Tref Nefyn ei fabwysiadau a pharchu dymuniad y gymuned, nodwyd nad oedd unrhyw orchymyn yn mynd i atal pobl rhag defnyddio’r traeth, ond bod risg yma nad oedd tystiolaeth yn amlygu defnydd o’r llwybr yn unig.

 

Ategodd y Cyfreithiwr, petai’r Pwyllgor yn penderfynu ar orchymyn i gofrestru'r llwybr yn groes i’r argymhelliad, y bydd disgwyl i'r Cynigydd a’r Eilydd amddiffyn penderfyniad y Pwyllgor petai apêl / ymchwiliad cyhoeddus.

 

dd)       Pleidleisiwyd ar y cynnig i wrthod

Disgynnodd y cynnig

 

Cynigwyd ac eiliwyd gofyn i’r Awdurdod lunio gorchymyn i gofrestru’r llwybr. Ystyriwyd bod tystiolaeth ddigonol wedi ei gyflwyno yn amlygu defnydd o’r llwybr dros fwy nag 20 mlynedd. Nodwyd hefyd gosod dyddiad y cyflwynwyd y cais diwygiedig (Tachwedd 2021) fel dyddiad codwyd y cwestiwn.

 

PENDERFYNWYD: Yn groes i’r argymhelliad, yr Awdurdod i lunio Gorchymyn Addasu Map Diffiniol a chofrestru llwybr cyhoeddus Harbwr Nefyn, Tref Nefyn – nodi dyddiad codi cwestiwn fel Tachwedd 20fed, 2021

 

Rheswm: Tystiolaeth ddigonol o ddefnydd 20 mlynedd