Agenda item

Adroddiad i’r Pwyllgor Craffu ar berfformiad yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant

Derbyn yr adroddiad.

Cyflwynwyd adroddiad gan yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Llesiant a’r Pennaeth Adran.

Adroddwyd bod yr adran yn gweithredu ar Gynllun y Cyngor 2023-28 a'i bod yn adrodd ar y cynnydd hyd at ddiwedd mis Mawrth 2025. Nodwyd ei bod yn ymwybodol o’r holl heriau sydd yn wynebu’r adran a bod hyn wedi ei amlygu fwy nag erioed fel rhan o’r adroddiad Llechen Lân. Nodwyd ei bod yn hapus adrodd fod cynnydd sylweddol wedi ei wneud yn ystod y flwyddyn.

Rhoddwyd crynodeb o brif brosiectau sydd wedi gweld cynnydd neu sy’n peri pryder gan nodi mai rhai esiamplau sydd yn yr adroddiad, a nad yw’n cyfeirio at bob un llif gwaith gan fod prosiectau’r adran yn eang iawn.

Yn ystod y drafodaeth, cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn gan yr Aelodau:

Diolchwyd i’r Pennaeth Adran sydd yn ymddeol am ei holl waith caled dros y blynyddoedd a chroesawyd y pennaeth Adran newydd.

Gofynnwyd i’r aelod Cabinet i wneud yn siŵr fod y Cyngor yn cysylltu gyda’r Llywodraeth yng Nghaerdydd i herio i wneud yn siŵr fod y grantiau sydd ar gael i’r tîm awtistiaeth tan 2027 yn parhau tu hwnt i hyn. Holwyd hefyd am faint sydd yn aros am asesiad gofal cartref a beth yw’r ffigyrau ynglŷn a hyn. O ran herio’r Llywodraeth, nodwyd ei fod yn broses parhaol i’r aelodau cabinet ac yn digwydd yn wythnosol. I ateb cwestiwn yr aelod, eglurwyd fod y rhestr aros am ofal cartref wedi dod i lawr i 64. Esboniwyd mai blaenoriaeth yr adran yw sicrhau fod y bobl sydd ar y rhestr aros yn ddiogel. O ran nifer y bobl sydd yn aros am asesiad, soniwyd fod gan yr adran y wybodaeth yma fesul mis hyd at ddiwedd mis Mawrth gyda 129 o asesiadau wedi cael eu cynnal dros y ddau fis diwethaf. Cadarnhawyd nad oes unrhyw unigolyn yn cael ei gwrthod am asesiad.

Gofynnwyd am beth sydd yn cael ei wneud i wella’r sefyllfa o ran pobl hyn yn aros am gynllun gofal a chefnogaeth. Nodwyd ei fod yn bwynt amserol iawn oherwydd bod yr adran yn gwneud llawer iawn o waith o dan y faner ataliol ar hyn o bryd a bod pobl yn aros am asesiad mwy manwl. Adroddwyd fod angen symud i ffwrdd o'r meddylfryd fod angen gofal cartrefi i gefnogi pobl. Mae Gofal Cartref yn un o'r opsiynau ond mae llawer o waith yn digwydd o fewn cymunedau i gefnogi pobl sydd angen cymorth a chefnogaeth. Nodwyd fod y Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a llesiant yn pwysleisio'r angen i edrych ar gryfderau unigolion yn hytrach na'r hyn nad ydynt yn gallu ei gyflawni.

Holwyd beth mae'r adran yn ei weld fel y rhwystr mwyaf i fod yn gwneud mwy o Daliadau Uniongyrchol i gefnogi pobl. Eglurwyd fod cymhlethdodau yn y broses o sefydlu'r trefniadau wedi bod yn rhwystr i bobl fod yn awyddus i ystyried taliadau uniongyrchol ond fod llawer o waith wedi ei wneud gan yr Adran i symleiddio'r broses a sicrhau swyddogion i ddarparu cefnogaeth i bobl i roi'r trefniadau mewn lle.

Tynnwyd sylw at drefniadau ‘DOLS’. Esboniodd un aelod ei fod yn ansicr o’r gwahaniaeth rhwng ‘DOLS’ a diffyg galluedd meddyliol. Holwyd os fyddai’n bosib cael esboniad o’r gwahaniaeth rhwng y ddau. Eglurwyd fod rhestr aros hir ar gyfer DOLS a bod hynny’n wir ar draws Cymru i gyd. Esboniwyd fod DOLS yn ei hanfod yn gweithio gyda phobl sydd heb y gallu meddyliol i wneud penderfyniadau penodol. Os yw rhywun heb y gallu i wneud penderfyniadau ynglŷn â bod yn ddiogel mae angen gwneud penderfyniad lles gorau ar eu rhan. Os ydi hyn yn golygu fod unigolyn o dan oruchwyliaeth cyson ac ddim yn rhydd i adael, mae angen cwblhau asesiad DOLS. Cytunwyd i drefnu sesiwn gwybodaeth i aelodau ar asesiadau gallu meddyliol a’r drefn DOLS.

Tynnwyd sylw at yr unedau dementia a holwyd beth oedd y rheswm dros y llithriad a’r oedi yn agor yr unedau yma. Adroddwyd fod yr uned Bryn Blodau wedi agor yn rhannol ac mai staffio ydy’r prif reswm dros yr oedi yn agor. Cadarnhawyd fod pethau yn symud ymlaen rŵan a bod angen i’r uned agor cyn gynted â phosib. Nodwyd fod Plas Hedd wedi wynebu llawer iawn o heriau o ran gwaith adeiladu ond fod gobaith fod yr heriau yma wedi dod i ben bellach a gorau bo’ gyntaf y gallai’r unedau yma agor.

PENDERFYNIAD

Derbyn yr adroddiad