Agenda item

I rannu diweddariad am brosiectau cyfalaf AHNE Llŷn.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan Swyddog AHNE Llŷn.

Adroddwyd bod y prosiectau cyfalaf hyn yn cael eu hariannu drwy gynllun grant Tirweddau Cynaliadwy Lleoedd Cynaliadwy (TCLC) Llywodraeth Cymru, gan nodi bod TCLC dim ond ar gael i dirweddau dynodedig Cymru (Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol a Pharciau Cenedlaethol). Eglurwyd bod y prosiectau a soniwyd amdanynt yn yr adroddiad bellach wedi dod i ben gan fod mai rhwng 2022-2025 oedd cyfnod cynllun TCLC. Fodd bynnag, sicrhawyd bodd y cynllun yn parhau ar gyfer 2025-2027.

Manylwyd ar y prosiectau cyfalaf ar gyfer 2022-2025 gan nodi mai themâu Llywodraeth Cymru ar gyfer prosiectau o fewn y cyfnod hwn oedd ; ‘Bioamrywiaeth ac adfer natur’, ‘Dad-garboneiddio’, ‘Cymunedau gwydn a gwyrdd’ a ‘Thwristiaeth Gynaliadwy’. Atgoffwyd bod gan AHNE Llŷn prosiectau a oedd yn gymwys ar gyfer yr holl themâu hyn fel y soniwyd amdanynt mewn cyfarfodydd blaenorol ac yn fwy diweddar drwy newyddlen Llygad Llŷn. Ymhelaethwyd bod y prosiectau hyn yn cynnwys:

·       Tiroedd Comin – gwelliannau i diroedd comin Foel Gron, Horeb a Rhos Botwnnog.

·       Coed Cynhenid – plannu 5,000 o goed ar safleoedd adnabyddedig.

·       Rhywogaethau ymledol estron – mynd i’r afael â phlanhigion estron megis jac y neidiwr, rododendron a changlwm tsapaneaidd mewn sawl ardal o fewn yr AHNE, gan ganolbwyntio ar ardal Trefor yn benodol.

·       Y Ganolfan, Llithfaen - adnewyddu’r ganolfan ar y cyd gyda chyllideb sylweddol gan gronfa Ffyniant Bro, Llywodraeth y DU. Mynegwyd balchder bod y Ganolfan bellach wedi ailagor i’r cyhoedd.

·       Maes Parcio Chwarel Llanbedrog – tacluso’r ardal gan gynnwys ail-wynebu’r maes parcio, gosod meinciau picnic a torri tyfiant a phlannu coed.

Eglurwyd bod gwaith cydweithredol wedi cael ei gwblhau gyda thirweddau dynodedig eraill megis prosiectau ‘Terfynau Traddodiadol’ yn ardal Cilan ac Edern, ‘Yr Awyr Dywyll’ a ‘Pecyn Addysg Tirlun’ mewn cydweithrediad â Chyngor Penfro.

Cadarnhawyd bod y cynllun TCLC wedi cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru am ddwy flynedd ychwanegol. Nodwyd nad oes addasiadau i themâu’r prosiectau a gefnogir ond bod pwyslais penodol yn cael ei roi ar ‘adfer natur’ a ‘dad-garboneiddio’ yn ystod y cyfnod hwn.

Diweddarwyd bod prosiectau cyfalaf AHNE Llŷn ar gyfer y ddwy flynedd nesaf yn cynnwys; Plannu coed cynhenid yn yr AHNE, Gwaredu rhywogaethau ymledol estron, Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig Abergeirch a Dad-garboneiddio neuaddau/ canolfannau pentref.

Yn ystod y drafodaeth, cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn:

Cytunwyd gyda’r safbwynt bod rhywogaethau ymledol estron yn amharu ar blanhigion yr AHNE gan fynegi balchder bod cynlluniau yn eu lle er mwyn parhau i fynd i’r afael a’r heriau hyn.

Mewn ymateb i ymholiad am atal rhywogaethau ymledol estron, cadarnhaodd Swyddog AHNE Llŷn mai delio gyda thyfiant ar dir cyhoeddus neu dir sydd yn ymylu â thir cyhoeddus yw nod yr AHNE. Nodwyd yr angen i gysylltu gyda Chyngor Gwynedd gydag unrhyw drafferthion sydd yn codi ar dir cyhoeddus.

Mewn ymateb i ymholiad ar y gyllideb sydd ar gael ar gyfer y prosiectau cyfalaf hyn, cadarnhaodd Swyddog AHNE Llŷn bod oddeutu £200,000 ar gael, gan sicrhau bydd gwybodaeth fanylach yn cael ei gylchredeg i aelodau’r Cyd-bwyllgor.

            PENDERFYNIAD

            Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a gyflwynwyd yn ystod y drafodaeth.