Agenda item

I dderbyn sylwadau aelodau’r Pwyllgor Iaith

Derbyniwyd y cefndir gan y Swyddog Addysg Ardal.  Nodwyd bod plant Ysgolion Cynradd wedi eu trochi yn y Siarter Iaith ers tair blynedd a’r bwriad ydi adeiladu ar hynny.    Mae’r gwaith o greu strategaeth erbyn 31 Mawrth 2017 yn mynd rhagddo, gyda gweithrediad y strategaeth i ddigwydd o 1 Ebrill 2017 ymlaen.

 

Croesawyd Carys Lake, Arweinydd Canolfan Iaith Ysgol Eifionydd i’r cyfarfod ac eglurwyd ei bod yn gweithio am gyfnod ar gomisiwn i i greu’r strategaeth ar y cyd â’r Adran Addysg.

 

Cyflwynodd Arweinydd Canolfan Iaith Ysgol Eifionydd prif amcanion y Strategaeth Iaith Uwchradd (drafft) a rhoddodd y cyd-destun lleol i’r gwaith:

 

•          Adroddiad Trywydd

•          Adroddiad Ymchwiliad Craffu Addysg Gymraeg

•          Adroddiad Alun Charles

•          Cynllun Strategol y Gymraeg mewn Addysg

•          Strategaeth Iaith Gwynedd 2014-17

•          Cynllun Strategol Y Cyngor

 

Nodwyd bod yr adroddiadau uchod i gyd yn nodi bod angen sicrhau dilyniant o’r gwaith gyda’r Gymraeg yn y Cynradd i’r Uwchradd. 

 

O ran y cyd-destun cenedlaethol ac i gyrraedd y ‘Miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050’ ac i sicrhau bod y Gymraeg yn ffynnu rhaid cael yr holl randdeiliaid ynghlwm â’r Cynllun e.e. y staff i gyd.

 

Nod Strategaeth Iaith Uwchradd yw hyrwyddo defnydd cymdeithasol plant a phobl ifanc o’r Gymraeg a’i datblygu fel cyfrwng effeithiol ar gyfer bywyd yr ysgol yn ei holl agweddau.  Nodwyd bod dwy elfen i’r nod, sef y cwricwlwm a chymdeithasol.  Mae profiadau mewn gwersi yn dylanwadu ar yr elfen gymdeithasol.

 

Y cam nesaf fydd rhoi cyflwyniad i weithgor o gynrychiolwyr o blith Penaethiaid sydd wedi cyfarfod dwywaith i drafod yr amcanion drafft.  Cytunwyd ar yr wyth amcan canlynol:

 

                   i.        Arweinyddiaeth a disgwyliadau

                  ii.        Ethos

                 iii.        Llais a pherchnogaeth pobl ifanc

                iv.        Anghenion hyfforddiant

                 v.        Rôl yr Adran Iaith a’r Ysgol (arweiniad gan yr Adran Iaith a chael pobl ifanc i allu gwneud pynciau trwy gyfrwng y Gymraeg)

                vi.        Profiadau cwricwlaidd

               vii.        Dysgwyr pontio (troi dysgwyr yn Gymru i’w galluogi i ddysgu trwy’r Gymraeg)

              viii.        Yr Ysgol a’r Gymuned (cyswllt yr ysgol efo busnesau a’r gymuned)

 

Adroddwyd y bwriedir defnyddio’r wyth amcan uchod i osod meini prawf i fonitro llwybrau cynnydd.  Bydd y meini prawf yn gofyn am dystiolaeth i brofi cyrhaeddiad.  Adroddwyd bod gwaith yn mynd ymlaen i osod y meini prawf ynghyd â’r gofynion tystiolaeth a chydnabuwyd bod angen bod yn uchelgeisiol. 

 

Nodwyd bod Cyngor Gwynedd yn arwain yn y maes yma a bod gweddill Cymru yn edrych ar beth sydd yn digwydd yma yng Ngwynedd i gael arweiniad ar y ffordd ymlaen.  Yn ogystal, nodwyd bod Swyddogion Cyngor yn cyfarfod Llywodraeth Cymru yn gyson i drafod y ffordd ymlaen.

 

Derbyniwyd sylw aelod nad oedd yr ysgolion yn gyfarwydd neu ddim yn adnabod y broblem bod plant a phobl ifanc yn siarad Saesneg tu allan i’r ysgol.  Mewn ymateb adroddwyd bod angen gweithio efo pobl ifanc i genhadu yn gymdeithasol.  Gwnaed y sylw bod Clybiau Chwaraeon yn greiddiol i’r ateb o gael plant a phobl ifanc yn defnyddio’r Gymraeg yn gymdeithasol.  Nodwyd bod y cyfryngau cymdeithasol yn her a bod rhaid gwneud y Gymraeg yn berthnasol i waith a bywydau’r plant a phobl ifanc.

 

Adroddodd aelod bod angen i bob un ysgol fabwysiadu cynllun gweithredu. 

 

Diolchwyd i Arweinydd Canolfan Iaith Ysgol Eifionydd am y cyflwyniad a’r gwaith.

 

PENDERFYNWYD nodi cynnwys y cyflwyniad ac ymgorffori’r sylwadau ychwanegol.