Agenda item

Cyflwyno adroddiad y Pennaeth Cyllid.

Cyflwynwyd adroddiad y Pennaeth Cyllid, a oedd yn nodi yn unol â gofynion Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, y disgwylir i’r Pwyllgor Archwilio graffu rhai materion ariannol gan gynnwys adroddiadau monitro cyllideb, lle’n briodol.

Gosododd yr Aelod Cabinet Adnoddau y cyd-destun ac ymhelaethodd ar gynnwys yr adroddiad a gyflwynwyd i’r Cabinet ar 22 Tachwedd 2016. Tynnwyd sylw at y penderfyniadau canlynol i sylw’r pwyllgor i’w craffu -

“Derbyn yr adroddiad ar adolygiad diwedd yr ail chwarter (sefyllfa 30 Medi 2016) o’r Gyllideb Refeniw, ac ystyried y sefyllfa ariannol ddiweddaraf parthed cyllidebau pob adran / gwasanaeth, gan ofyn i’r Aelodau Cabinet a’r penaethiaid adrannau perthnasol gymryd camau priodol ynglŷn â materion o dan eu harweiniad/rheolaeth.

·        Trosglwyddo (£135k) o gyllideb gorfforaethol i'r Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant i gyllido’r costau ychwanegol o ganlyniad i'r newid yn ymwneud â chodi tâl am y chwe wythnos gyntaf o ofal preswyl a nyrsio.

·        Caniatáu i'r Adran Rheoleiddio ddefnyddio (£200k) o'u tanwariant i gyllido cynlluniau penodol i wella cyflwr meysydd parcio.

·        Trosglwyddo (£300k) o'r Adran Rheoleiddio i'r Gronfa Ddiswyddo Gorfforaethol er mwyn cynorthwyo efo'r newidiadau sydd o'n blaenau fel Cyngor.

·        Cynaeafu (£300k) o'r casgliad ffafriol Treth y Cyngor, a (£290k) o danwariant Budd-daliadau, ynghyd â (£200k) o'r tanwariant a gynhwysir o dan 'Eraill', a'i drosglwyddo fel a ganlyn:

-     defnyddio (£20k) o’r tanwariant fel cyfraniad ariannol i Bwll Nofio annibynnol Harlech er mwyn gwneud taliad pontio un tro ar gyfer y cyfnod hyd at 31 o Fawrth 2017, yn unol â phenderfyniad y Cabinet ar y 4 o Hydref 2016.

-    defnyddio (£135k) i gyllido oblygiadau ariannol newid yn y Ddeddfwriaeth Gofal 2014 gan yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant.

-    y gweddill o (£635k) i'w neilltuo i Gronfa Trawsffurfio”

Eglurodd y Pennaeth Cyllid y defnyddir yr arian a gynaeafwyd ar gyfer blaenoriaethau’r Cyngor. Diolchwyd i’r Adrannau a’r Aelodau Cabinet am eu rheolaeth gyllidebol.

Yn ystod y drafodaeth ddilynol ymatebodd y swyddogion i ymholiadau’r aelodau fel a

ganlyn:

·        O ran y gallai cau’r canolfannau croeso effeithio ar yr incwm a dderbynnir mewn meysydd parcio, ni ragwelir effaith sylweddol gan fod symudiad tuag at archebu llety ar-lein;

·        O ran gorwariant y Gwasanaeth Morwrol o £108,000, roedd Hafan Pwllheli wedi ei fewnoli yn 2007 cyn y cwymp ariannol yn 2008 ac ni ellir amcan os byddai’r sefyllfa ariannol wedi bod yn well os fyddai’r Hafan wedi aros yn rheolaeth cwmni preifat gan fod llai o ofyn gyda mwy o gyflenwad. Y gellir gofyn i’r Adran Economi a Chymuned edrych ar yr opsiwn o allanoli’r Hafan, ond roedd y sefyllfa wedi cymhlethu ers adeg y trosglwyddiad, gyda rheolaeth yr Hafan a’r Harbwr wedi ei gyfuno, a dyfodiad Plas Heli;

·        Mai ffioedd parcio oedd rhan fwyaf o’r incwm o dan y pennawd ‘Gwasanaethau Parcio a Gorfodaeth Parcio’ yn hytrach na dirwyon parcio. Yn dilyn cynyddu’r nifer o feysydd parcio y codir tal ynddynt, ynghŷd â’r a’r nifer uchel o ymwelwyr, roedd yr incwm wedi cynyddu;

·        Yn dilyn penodiad parhaol y Pennaeth ac Uwch Reolwyr newydd, bod yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant yn ail-ddylunio ei raglen arbedion. Sicrhawyd bod y sefyllfa tangyflawni yn derbyn sylw;

·        Y rhagwelir tanwariant o dan y pennawd Gwasanaethau Ol-16 yn yr Adran Plant a Chefnogi Teuluoedd yn dilyn lleihad ar hyn o bryd yn y galw am gynlluniau cefnogol Ol-16.

Cafwyd trafodaeth ar Hafan Pwllheli gan nodi y dylid gofyn i’r Adran Economi a Chymuned ddarparu gwybodaeth o ran y sefyllfa cyn mewnoli a’r sefyllfa bresennol o ran y sefyllfa ariannol, niferoedd defnyddwyr ac angorfeydd. Nododd y Rheolwr Archwilio y cynhelir archwiliad yn Hafan Pwllheli ac un elfen yr ystyrir oedd trefniadau talu ffioedd a’r anawsterau o ran sefydlu trefn taliadau debyd uniongyrchol a oedd yn debygol o gael effaith ar yr incwm.

Nododd aelod y dylid edrych ar y sefyllfa o ran trethu carafanau gan fod rhai meysydd carafanau ar agor gydol y flwyddyn a’u perchnogion yn defnyddio’r gwasanaethau ond ddim yn cyfrannu o ystyried bod y Cyngor yn edrych ar godi premiwm o 50% ar ail gartrefi. Mewn ymateb, nododd y Pennaeth Cyllid bod yr hawl gan y Cyngor i drethu eiddo oedd yn ail gartref ond yn achos carafanau roeddent yn cael eu cynnwys yn asesiad y safle carafanau yn ei gyfanrwydd o ran treth busnes. Ychwanegwyd yr ysgrifennwyd i ofyn am rym i’r Cyngor i godi treth wahanol ond dim ond grym o ran ail gartrefi a dderbyniwyd. Roedd y Cyngor yn gweithredu tu fewn i’r rheoliadau.

Nododd yr Aelod Cabinet Adnoddau mai trefn genedlaethol oedd y drefn dreth busnes. Nododd aelod y dylid cynnal ymchwiliad craffu yng nghyswllt trefniadau trethu meysydd carafanau yn yr un modd a wnaed efo tai gwyliau. Mewn ymateb, nododd y Pennaeth Cyllid bod yr Ymchwiliad Craffu Tai Gwyliau a Threthi wedi awgrymu unwaith bod y Cyngor yn defnyddio’r grym i godi premiwm ar ail gartrefi bod y Cyngor yn defnyddio cyfran o’r incwm treth i ddarparu tai fforddiadwy. Nodwyd y byddai hyn yn cynorthwyo Llywodraeth Cymru i sicrhau mwy o dai fforddiadwy i bobl leol ac fe geisir eu hargyhoeddi efo agweddau eraill o’r agenda trethiannol gan ofyn am rym cynllunio i’r Cyngor yng nghyswllt tai domestig oedd yn mynd yn dai gwyliau yn hytrach na’r drefn fympwyol bresennol.

Mewn ymateb i bryderon yr aelodau o ran codi premiwm ar ail gartrefi, nododd yr Aelod Cabinet Adnoddau bod yr Ymchwiliad Craffu Tai Gwyliau a Threthi wedi gwyntyllu’r pryderon yn fanwl.

Eglurodd yr Uwch Reolwr Refeniw a Risg bod carafanau a oedd wedi derbyn hawl cynllunio i’w defnyddio fel cartref yn cael eu trethu yn unol â threfniadau Treth y Cyngor ac fe ellir codi premiwm, tra na ellir codi premiwm ar unrhyw garafan ble mae amod cynllunio yn rhwystro unigolion rhag byw yno am o leiaf 4 wythnos y flwyddyn.

PENDERFYNWYD:

(i)     nodi’r sefyllfa a’r risgiau perthnasol yng nghyswllt cyllidebau’r Cyngor a’i adrannau;

(ii)    gofyn i’r Adran Economi a Chymuned (gyda chefnogaeth yr Adran Gyllid) gyflwyno gwybodaeth i’r Pwyllgor o ran Hafan Pwllheli cyn mewnoli a’r sefyllfa bresennol;

(iii)  gofyn i’r Pwyllgor Craffu Corfforaethol ystyried cynnal ymchwiliad craffu yng nghyswllt trefniadau trethu meysydd carafanau.