I dderbyn cyflwyniadau gan gynrychiolwyr ysgolion ar arferion
da / pryderon mewn addysgu Addysg Grefyddol.
Cofnod:
(a)
Eglurodd yr Ymgynghorydd Her ei bod wedi gwahodd y bedair athrawes ganlynol i roi cyflwyniad i’r Pwyllgor ar waith addysg
grefyddol y cyfnodau allweddol:
Nia Hughes, Ysgol Talysarn - Cyfnod Sylfaen
Heulwen Jones, Ysgol Bro Hedd
Wyn - CA2
Miriam Amlyn - CA3
Heledd Jones - CA4
ond yn
anffodus, oherwydd anhwylder ac amryfusedd ynglyn á lleoliad, dwy athrawes oedd
yn bresennol.
(b)
Croesawyd Nia Hughes o Ysgol Talysarn,
Athrawes Cyfnod Sylfaen a oedd yn gyfrifol
am addysgu addysg grefyddol i ddosbarthiadau Meithrin, Derbyn, Blwyddyn 1 a 2. Derbyniwyd cyflwyniad diddorol ganddi a gwelwyd engreifftiau da o waith a wneir yn
Ysgol Talysarn yn seiliedig ar elfennau
iaith, profiadau, empathi, gwasanaethau boreuol, a.y.b.
Nodwyd bod y Cyfnod
Sylfaen yn gofyn am fedrau sylweddol gan athrawon sef
i ddilyn y plentyn, gosod ardaloedd gwahanol yn yr
ystafell ddosbarth ac i gyd yn seiliedig
ar eu profiadau.
Mewn ymateb
i ymholiad gan Aelodau unigol, nodwyd mai prin iawn
ydoedd gwybodaeth plant meithrin am storiau beiblaidd ar gyrraedd
yr ysgol ac nad oedd yr
ysgol yn cydweithio hefo’r Eglwys a’r Capel yn Nhalysarn. Ychwanegwyd
ei bod yn her i rai ysgolion sydd yn
awyddus i ddefnyddio adnoddau lleol ond nad oedd
bob tro yn hawdd os nad
oedd cymunedau’n gyfoethog o addoldai a chymunedau ffydd.
Nododd Aelod
wrth edrych i’r dyfodol ar
drefniadaeth addysg yn ardal Bangor, y byddai’n syniad i’r Pwyllgor hwn roi mewnbwn i’r
trafodaethau fel bo unrhyw ysgol
newydd yn gynhwysol o safbwynt ystyriaeth i gefndiroedd ffydd poblogaeth Bangor.
(c)
Croesawyd Miriam Amlyn o Ysgol Eifionydd (sydd yn aelod
o CYSAG fel cynrychiolydd Undeb NASUWT), i rannu gwybodaeth o gyflwyno’n draws-gwricwlaidd fel Pennaeth Adran Addysg Grefyddol.
Nodwyd bod y sefyllfa
ychydig yn wahanol yn y sector uwchradd a’r pwnc
yn cael ei
gyflwyno am awr yr wythnos yn
CA3 ac yn amrywio o ysgol i ysgol gyda
phrofiadau y disgyblion yn wahanol ond
ar y cyfan cyflwynir wers arferol academaidd i’w dysgu am grefydd.
Gwelwyd uned o waith wnaethpwyd efo Blwyddyn 7 ar y pwnc Hindwaeth ac o hynny
adeiladu cyfres o wersi am ffyrdd o addoli, addoliad a’r adeiladau. Yn
deillio o’r gwaith, bu i 85 disgybl greu ffilm a dangoswyd engraifft
i’r Pwyllgor. Tynnwyd sylw bod pwyslais
yn y sector uwchradd fel yn y sector ar ddatblygu gwaith sy’n datblygu medrau
trawsgwricwlaidd (llythrennedd, rhifedd a chymhwysedd digidol) a’r athrawon yn
cydweithio’n llwyddiannus fel bo’r gwaith yn plethu’n gywir ac yn cyfrannu at
addysg grefyddol.
Penderfynwyd: Derbyn,
nodi a llongyfarch yr athrawon am y cyflwyniadau diddorol a diolch iddynt am eu gwaith a’u
hymroddiad i’r pwnc.
B. DIWEDDARIAD
GAN YMGYNGHORYDD HER GwE
(i)
Cyflwynwyd i’r Aelodau
·
Llyfryn o dan y teitl “Rydych yn
ymuno â’ch CYSAG lleol”
·
Maes Llafur Cytun Gwynedd a Môn
·
Dyfodol Llwyddiannus
(ii)
Cwrs TGAU Astudiaeth Crefyddol Newydd
Cyfeiriwyd at y ffaith bod athrawon Addysg Grefyddol rhanbarth GwE, dan arweiniad Mefys Jones, Pennaeth Adran Addysg Grefyddol
Ysgol Syr Thomas Jones, Amlwch,
wedi cyfarfod deir gwaith ac wedi derbyn arweiniad
gan arbenigwyr allanol ynglyn â’r uchod. Cytunwyd i rannu’r gaith o baratoi adnoddau rhyngddynt a fydd ar gael ar
wefan GwE. Nodwyd ymhellach o safbwynt cwrs Safon Uwch Astudiaeth Crefyddol, bod Mefys Jones wedi cydlynu cydweithio rhwng athrawon Gwynedd
a Môn.
Mewn ymateb, nododd cynrychiolydd yr Athrawon bod y cwrs yn swmpus ac y
byddai’n profi’n heriol gan bod yr oriau
a ddynodir ar y fanyleb i’w gyflwyno yn amrywio o ysgol i ysgol. Yn deillio o’r drafodaeth awgrymwyd y dylid
ysgrifennu at y Cydbwyllgor Addysg ynglyn â diffyg
adnoddau cyfrwng cymraeg a hefyd llythyru â holl
ysgolion Gwynedd i sicrhau bod athrawon ar draws y sir yn cael yr amser a
dynodwyd gan CBAC er mwyn cyflwyno a chwblhau’r cwrs TGAU newydd.
(iii)
Addysg Grefyddol a’r cwricwlwm newydd
Nodwyd bod Addysg Grefyddol yn rhan o faes
dysgu a phrofiad y Dyniaethau a bod 4 diben i’r cwricwlwm ac yn sail pop peth:
·
Dysgwyr uchelgeisiol, galluog sy’n barod
i ddysgu gydol eu hoes;
·
Cyfranwyr mentrus, creadigol sy’n barod i chwarae
eu rhan yn
llawn yn eu bywyd a’u
gwaith;
·
Dinasyddion egwyddorol, gwybodus sy’n barod i fod
yn ddinasyddion i Gymru a’r byd;
·
Unigolion iach, hyderus sy’n
barod i fyw bywyd gan wireddu
eu dyheadau fel Aelodau gwerthfawr o gymdeithas.
Esboniwyd bod grwp o ysgolion arloesol yn gyfrifol
am ddatblygu’r maes hwn. Hyd yma, maent
wedi ymchwilio i gwricwla gwledydd eraill ac wedi derbyn arweiniaid gan arbenigwyr allanol. Bu i pob grwp geisio
amlinellu hyd a lled y maes dysgu
a phrofiad ac i ystyried beth yw “syniadau mawr” y pwnc. Nodwyd nad oedd unrhyw
benderfyniad wedi ei wneud eto
parthed asesu. Bydd y medrau trawsgwricwlaidd yn parhau –
llythrennedd, rhifedd a chymhwysedd digidol.
Nododd yr Ymgynhgorydd Her ei bod wedi mynychu
un cyfarfod o’r grwp Dyniaethau fel cynrychiolydd Cymdeithas CYSAGau Cymru ac wedi cyflwyno’r
ddogfen “Beth yw addysg grefyddol dda”? i Manon Jones, Swyddog Llywodraeth Cymru sy’n hwyluso’r grwp Dyniaethau. Rhannwyd y ddogfen ddrafft gydag Aelodau CYSAG er gwybodaeth.
(iv)
ESTYN
Tynnwyd sylw bod ESTYN wedi nodi mewn rhai
arolygiadau ysgol bod y ddarpariaeth addysg grefyddol yn wan a deallir y bydd ESTYN yn cynnal arolygiad
thematig o “Addysg Grefyddol CA2 a CA3 ac yn debygol o ymweld â chroes doriad o tua 20 ysgol ar
draws Cymru. Cyflwynodd yr Ymgynghorydd
Her daflen ‘Canllawiau allweddol ar gyfer
addysg grefyddol yn ysgolion cynradd’
i sylw’r aelodau er mwyn canfod
eu cymeradwyaeth cyn ei rannu
gydag athrawon cynradd.
(v)
Addoli ar y Cyd
Tynnwyd sylw ac annogwyd Aelodau’r Pwyllgor i gymryd golwg ar y ddwy
ddeiseb ganlynol ar wefan Cynulliad
Cenedlaethol Cymru, sydd wedi eu
sbarduno gan bobl ifanc:
·
Cael gwared ar y rhwymedigaeth ar ysgolion i gynnal
gweithredoedd addoli crefyddol
·
Cadw canllawiau presennol ar gyfer
Gwasanaethau Crefyddol
(vi)
E-gylchgrawn Addysg Grefyddol CA3
Yn ogystal tynnwyd sylw’r Pwyllgor at y cylchgronnau
isod ar wefan
Hwb:
·
Rhifyn 1: Rhoi Organau
·
Rhifyn 2: Ffoaduriaid
·
Rhifyn 3: Rhyfel a Heddwch
Penderfynwyd: (a) Derbyn, nodi a diolch i’r
Ymgynghorydd Her am y diweddariad
fel amlinellir uchod a chymeradwyo’r daflen ‘Canllawiau
Allweddol ar gyfer addysg grefyddol’
ar gyfer athrawon cynradd.
(b) Gofyn i Glerc CYSAG lythyru fel a ganlyn:
(i)
at y Cydbwyllgor Addysg i sicrhau bod ysgolion yn derbyn adnoddau
cyfrwng cymraeg mewn da bryd ar
gyfer cyflwyno’r cwrs TGAU Astudiaeth Crefyddol newydd
(ii)
at holl ysgolion Gwynedd gan ofyn iddynt
sicrhau bod amser dynodedig priodol ar gael i gyflwyno
a chwblhau’r cwrs newydd