Mater - cyfarfodydd

I ystyried cadarnhau y Gorchymyn Diogelu Coed.

Cadarnhau’r gorchymyn heb newidiadau.

Grŵp o goed

a)    Ymhelaethodd yr Arweinydd Tîm Gorfodaeth ar gefndir y cais gan nodi bod Gorchymyn Diogelu Coed Dros Dro wedi ei osod ar ddau grŵp o goed, oedd wedi eu lleoli i’r gogledd o Tyddyn Meilir, ar yr 8fed o Ragfyr 2020. Eglurwyd bod  asesiad o’r ddau grŵp wedi ei gwblhau gan ddefnyddio system TEMPO - byddai unrhyw goeden/coed sy’n sgorio 16 pwynt neu fwy yn teilyngu cael eu diogelu. Adroddwyd bod Grŵp 1 (yn cynnwys 25 o goed Ffawydd) wedi sgorio 18 pwynt, a Grŵp 2 (yn cynnwys 32 o goed ffawydd, 2 sycamorwydden, ac 1 dderwen gyda’r ffawydd wedi polardio fewn i glawdd) wedi sgorio 16 pwynt. Ystyriwyd  bod y coed o werth mwynderol uchel.

Nodwyd bod gwrthwynebiad i’r gorchymyn dros dro wedi ei dderbyn gan yr Aelod Lleol a pherchennog y tir ynghyd a llythyr gan Undeb Amaethwyr Cymru (dyddiedig 3 Mawrth 2021) yn cefnogi gwrthwynebiad y perchennog tir. Wedi derbyn y gwrthwynebiadau i’r gorchymyn, ymgynghorwyd ymhellach gyda’r Gwasanaeth Bioamrywiaeth a chyfeiriwyd at y sylwadau a dderbyniwyd yn 4.4 o’r adroddiad. Ystyriwyd mai gwrych oedd yn bodoli ar y safle yn y blynyddoedd a fu, ond oherwydd diffyg rheolaeth debygol, bellach ymddengys rhes o goed o rywogaeth ffawydd ar y safle. Derbyniwyd bod dymuniad gan y perchennog tir i ddod a’r coed dan reolaeth, ond pwysleisiwyd bod angen i unrhyw waith i’r coed gael ei wneud drwy ddilyn dulliau gweithio ymarfer da. Amlygwyd bod peth gwaith wedi ei ymgymryd o docio rhai o’r coed a hynny cyn i’r gorchymyn dros dro gael ei gyhoeddi.

Archwiliwyd y coed 9 Chwefror 2021 yng nghwmni’r perchennog tir, a nodwyd bod sawl coeden gyda phydredd a thyllau yn eu boncyff. Fodd bynnag, ymddengys bod dulliau cynnal neillog ar wahân i docio yn bosibl (gyda chyngor arbenigol priodol) fyddai yn golygu y gellir diogelu’r coed, a rhoi mynediad rhwydd i’r tirfeddiannwr ar gyfer amaethu’r tir a chynnal y borfa. Cyfeiriwyd at y 4 dewis oedd gan y Pwyllgor ac argymhellwyd bod y  Pwyllgor yn dewis opsiwn (i), sef cadarnhau’r gorchymyn heb newidiadau.

b)    Yn manteisio ar yr hawl i siarad noddodd y tirfeddiannwr y pwyntiau canlynol ynghyd a dangos fideo byr o’r coed a’u cyflwr

·         Pwysleisiodd mai ei fwriad oedd tocio'r coed ac nid eu cwympo - byddai hyn yn ymestyn oes y coed oherwydd bod pydredd yn amryw ohonynt

·         Aml i gangen wedi dod i lawr yn y blynyddoedd diweddar ac yn syrthio i’r lon

·         Wedi dechrau tocio cyn derbyn y gorchymyn - tocio i uchder o 10’- 12’ - yn wreiddiol wedi cael eu tocio fel gwrych

·         Gwaith ysgafnu ar nifer y coed

·         Amlygodd yn y fideo bod nifer wedi pydru gyda ffwng yn tyfu ar ambell un

·         Os dim yn tocio, bydd y coed yn mynd yn  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 6