Mater - cyfarfodydd

I drafod gallu'r Cyngor i weithredu Cynllun Diogelu rhag colli Rhyddid.

Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau canlynol:

a)    Datgan gwir bryder am y sefyllfa ac amharodrwydd y Pwyllgor Craffu Gofal i dderbyn y risg sy’n cael ei amlygu yn yr adroddiad.

b)    Gofyn i’r Aelod Cabinet Oedolion drafod ymhellach efo’r Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant a chreu cynllun gweithredu.

c)    Gofyn i’r Adran ddarparu adroddiad Cynnydd ymhen 6 mis.

d)    Nodi dymuniad i dderbyn gwybodaeth bellach gan arbenigwr.

Cyflwynwyd yr adroddiad gan yr Aelod Cabinet Oedolion, Iechyd a Llesiant yn ogystal â’r Pennaeth Cynorthwyol Diogelu, Sicrwydd Ansawdd, Iechyd Meddwl a Diogelwch Cymunedol.

Eglurwyd mai trefniadau Diogelu Rhag Colli Rhyddid (DoLS) yw’r weithdrefn a ragnodir yn y gyfraith pan fo angen amddifadu preswylydd neu glaf o’u rhyddid pan nad oes ganddynt y gallu i gytuno am eu gofal neu eu triniaeth, er mwyn eu cadw’n ddiogel rhag niwed. Esboniwyd gall cyflyrau megis dementia neu anaf i’r ymennydd arwain at y diffyg hwn mewn capasiti. Pwysleisiwyd bod pob achos yn cael ei ystyried yn ôl ei rinweddau unigol.

Tywyswyd y Pwyllgor drwy’r adroddiad gan nodi bod DoLS yn ddyletswydd statudol a’i bod yn ofynnol i Awdurdodau Lleol arwain ar faterion DoLS o fewn eu cymunedau a chartrefi gofal, gyda’r Bwrdd Iechyd yn arwain ar y maes o fewn ysbytai. Ymhelaethwyd bod disgwyliad i bob cais am Awdurdod Safonol DoLS gael ei gwblhau o fewn 21 diwrnod, gyda cheisiadau brys yn cael eu cwblhau o fewn 7 diwrnod. Cydnabuwyd bod rhestr aros o 340 yng Ngwynedd ar hyn o bryd. Pwysleisiwyd y golyga hyn bod 340 o unigolion yn cael eu hamddifadu o’u rhyddid heb awdurdod. Ymhelaethwyd bod 20 o’r unigolion hynny wedi bod yn aros am Awdurdod Safonol ers dros dair blynedd oherwydd newidiadau i’r rhestr aros yn sgil blaenoriaeth.

Amlygwyd nad yw’r Cyngor yn cydymffurfio a’r deddfwriaethau perthnasol a bod risgiau corfforaethol amlwg yma. Sicrhawyd bod y mater hwn wedi cael ei uchafu o fewn cyfarfodydd herio perfformiad yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant. Esboniwyd bod yr adroddiad yn ddull o rannu gwybodaeth am y sefyllfa i’r aelodau gan geisio derbyn adborth a chefnogaeth y Pwyllgor. Pwysleisiwyd nad yw’r sefyllfa hon yn unigryw i Wynedd gan gadarnhau bod Awdurdodau Lleol ar draws Gogledd Cymru ac yn genedlaethol gyda rhestr aros ar gyfer darpariaeth DoLS.

Datganwyd bod y Cyngor yn derbyn cyfartaledd o 67 cais am Asesiad Awdurdod Safonol yn fisol. Nodwyd bod 16 o’r ceisiadau hynny yn gallu cael eu hawdurdodi yn amserol. Ymhelaethwyd bod Asesiad Safonol yn ddilys am gyfnod o flwyddyn gan egluro bod angen i’r unigolion sydd wedi derbyn asesiad DoLS dderbyn asesiad ychwanegol ar ddiwedd y cyfnod hwnnw. Sicrhawyd bod gan yr Adran broses er mwyn blaenoriaethu’r unigolion sydd ar y rhestr aros yn unol ag anghenion brys ac yr angen am adnewyddu’r Awdurdod Safonol.

Adroddwyd bod 18 o weithwyr o fewn yr Adran Oedolion, Iechyd a Llesiant wedi cymhwyso fel Aseswyr Budd Gorau. Nodwyd bod yr Adran wedi ymdrechu yn y gorffennol i annog yr unigolion hyn i gynnal asesiadau ar gyfer DoLS ond nid oedd hyn yn gynaliadwy gan fod pob asesiad yn cymryd lleiafswm o 10 awr i’w gwblhau.

Cyfeiriwyd at yr adnoddau sydd ar gael i fynd i’r afael a’r her hwn gan nodi bod gan yr Adran un Cydlynydd DoLS sy’n gyflogedig am 4 diwrnod yr wythnos ac un Asesydd Budd Gorau sy’n gyflogedig am ddeuddydd yr wythnos. Ymhelaethwyd bod y Cyngor wedi llwyddo i dderbyn arian grant gan Lywodraeth  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 7