Rhaglen a chofnodion

Ethol Cadeirydd ar gyfer 2016/17.

          PENDERFYNWYD ethol y Cynghorydd Jason Humphreys yn gadeirydd y pwyllgor hwn am 2016/17.

Ethol Is-gadeirydd ar gyfer 2016/17.

          PENDERFYNWYD ethol y Cynghorydd W.Roy Owen yn Is-gadeirydd y pwyllgor hwn am 2016/17.

Derbyn unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb.

Y Cynghorwyr Anwen Davies, Lesley Day, Elwyn Edwards, Gweno Glyn, Linda Morgan, Angela Russell, Glyn Thomas a Hefin Underwood.

Derbyn unrhyw ddatganiad o fuddiant personol.

Ni dderbyniwyd datganiad o fuddiant personol gan unrhyw aelod oedd yn bresennol.

Nodi unrhyw eitemau sy’n fater brys ym marn y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried.

Dim.

          Bydd y Cadeirydd yn cynnig y dylid llofnodi cofnodion y cyfarfod blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 14 Ebrill, 2016 fel rhai cywir  (ynghlwm).

Llofnododd y Cadeirydd gofnodion y cyfarfod blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 14 Ebrill, 2016 fel rhai cywir.

Cyflwyno adroddiad y Cadeirydd a’r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd  (ynghlwm).

Cyflwynwyd – adroddiad gan y cyn-gadeirydd, y Cynghorydd Dyfrig Jones, yn adrodd yn ôl ar ymateb y Cabinet i argymhellion y pwyllgor hwn mewn perthynas â’r materion a ganlyn:-

·         Strategaeth Caffael Cyngor Gwynedd: Rheolaeth Categori a Chadw’r Budd yn Lleol;

·         Strategaeth Technoleg Gwybodaeth Drafft;

·         Budd i Wynedd o Gadw’r Dreth Fusnes.

          Nodwyd na chafwyd trafodaeth fanwl ar argymhellion y craffwyr parthed y Strategaeth Technoleg Gwybodaeth Drafft gan fod y Cabinet yn symud ymlaen i drafod y strategaeth yn ystod cyfarfod y diwrnod hwnnw, ond bod sylwadau’r craffwyr wedi’u hystyried fel rhan o’r drafodaeth honno. 

          Ychwanegodd yr Aelod Cabinet Adnoddau fod y Cabinet wedi mabwysiadu’r Strategaeth Technoleg Gwybodaeth erbyn hyn a bod yr adran wedi derbyn adnoddau ychwanegol ar gyfer ei gweithredu.

          PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad.

Cyflwyno adroddiad drafft yr Ymchwiliad Craffu Tai Gwyliau a Threthi  (ynghlwm).

Cyflwynwyd – adroddiad yr Ymchwiliad Tai Gwyliau a Threthi.

Gosododd y Cadeirydd y cyd-destun gan wahodd y Cynghorydd Eirwyn Williams, Cadeirydd yr Ymchwiliad, i gyflwyno’r adroddiad yn ffurfiol i’r pwyllgor ac i’r Aelod Cabinet Adnoddau.

Wrth gyflwyno’r adroddiad, diolchodd y Cynghorydd Eirwyn Williams i aelodau’r ymchwiliad a’r swyddogion am eu holl waith, gan hefyd ddiolch i’r swyddogion proffesiynol o’r tu allan i’r Cyngor oedd wedi rhoi o’u hamser i ddod i siarad gyda’r aelodau fel rhan o’r ymchwiliad.

Yn ystod y drafodaeth:-

·         Nodwyd y gwelir cynnydd parhaus yn nifer y tai sy’n trosglwyddo o’r gyfundrefn Treth Cyngor i’r gyfundrefn Trethi Annomestig a bod angen parhau i bwyso am newid yn y ddeddfwriaeth.

·         Awgrymwyd y dylai’r Aelod Cabinet gysylltu â chynghorau eraill er mwyn sicrhau eu bod hwythau’n llawn ddeall y sefyllfa.

·         Nodwyd bod y trosglwyddiadau hyn yn fygythiad i sylfaen y Dreth Gyngor.

·         Holwyd a ellid dadlau bod Gwynedd yn achos arbennig yn wyneb y nifer uchel o dai mewn aml-feddiannaeth o fewn y sir a bod hynny’n cael ei adlewyrchu gan y Llywodraeth yn eu setliad grant blynyddol.

·         Mynegwyd siomedigaeth nad oedd yn hysbys i aelodau’r pwyllgor craffu cyn cyfarfod y Cyngor ar y 3ydd o Fawrth fod angen rhagrybudd o flwyddyn i godi premiwm ar ail gartrefi a bod yr ymchwiliad wedi’i roi fel rheswm dros beidio dod i benderfyniad erbyn y dyddiad hwnnw ynglŷn â chyflwyno rhybudd ar gyfer gweithredu hynny o flwyddyn ariannol 2017/18 ymlaen.

·         Nodwyd bod angen i’r Cyngor benderfynu erbyn Rhagfyr eleni os yw am godi premiwm ar ail gartrefi o 2018/19 ymlaen ac awgrymwyd y dylid ymestyn yr ymchwiliad i edrych ar yr opsiynau (a’r risgiau) ynghlwm â hynny, gan hefyd edrych ar faterion eraill megis y posibilrwydd o godi treth twristiaeth o 5% er mwyn ariannu cyfleusterau o fewn y gymuned.  Cytunwyd i drafod hynny ymhellach ar ddiwedd y cyfarfod yng Nghyfarfod Paratoi’r Pwyllgor.

·         Nodwyd, er y croesawid addewidion y gwahanol bleidiau gwleidyddol i leihau trethi busnesau bach, y byddai perchnogion unedau hunan ddarpar sydd wedi trosglwyddo i’r gyfundrefn Trethi Annomestig yn elwa o hynny hefyd, ac y dylid lobïo’r Aelodau Cynulliad er mwyn gweld oes yna rywbeth y gellid ei wneud ynglŷn â’r sefyllfa.

Diolchodd yr Aelod Cabinet i’r craffwyr am eu gwaith trylwyr oedd wedi arwain at well dealltwriaeth o’r sefyllfa a nododd ei fod yn derbyn 3 argymhelliad yr ymchwiliad yn y meysydd trethiant, prisio a chynllunio.  Ychwanegodd ei fod yn credu fod yr ateb i’r broblem i’w ganfod o fewn y drefn gynllunio.  Awgrymodd hefyd y dylai’r pwyllgor craffu edrych ar yr opsiynau (a’r risgiau) ynghlwm â chodi premiwm ar ail gartrefi a chyflwyno awgrymiadau i’r Cabinet.  Cytunwyd i drafod hynny ymhellach ar ddiwedd y cyfarfod yng Nghyfarfod Paratoi’r Pwyllgor.

          PENDERFYNWYD derbyn yr adroddiad a’i gyflwyno i’r Aelod Cabinet Adnoddau.

Cyflwyno adroddiad y Cynghorwyr J.W.Williams ac R.H.Wyn Williams, cynrychiolwyr y Pwyllgor Craffu Corfforaethol wnaeth ymgymryd â’r gwaith  (ynghlwm).

Cyflwynwyd – adroddiad gan y Cynghorwyr John Wyn Williams ac R.H.Wyn Williams, fu’n cynrychioli’r pwyllgor hwn mewn cyfarfod o Grŵp Ymgysylltu Gwynedd ar 5 Ebrill oedd yn cymryd stoc o ymarferiad Her Gwynedd i weld pa wersi y gellid eu dysgu ynglŷn â threfniadau ymgysylltu’r Cyngor i’r dyfodol.

Nodwyd mai un o brif gasgliadau’r grŵp oedd mai un o wendidau posib’ Her Gwynedd oedd bod peth o’r cynnwys a ddarparwyd gan y gwasanaethau yn anodd i’r cyhoedd ei ddeall ac yn defnyddio iaith gymhleth a gormod o “dermau Cyngor” na all y cyhoedd eu deall (yn y Gymraeg na’r Saesneg) a bod yr anallu i gyfathrebu negeseuon clir a syml yn wendid y mae angen edrych arno.  Awgrymwyd efallai bod lle yma am waith gan Ymchwiliad Craffu neu Grŵp Tasg i edrych ar sut y gellid gwella ar hyn.

Nodwyd y bu’r ymarferiad hwn yn ymarferiad newydd a gwahanol o safbwynt craffu a gofynnwyd i’r aelodau geisio asesu a oedd cryfderau a / neu wendidau i’r trefniadau hyn er mwyn gallu ceisio dod i gasgliad a ellid defnyddio’r math yma o ymarferiad craffu i’r dyfodol, a hynny mewn gwahanol feysydd.

Yn ystod y drafodaeth:-

·         Casglwyd bod yr ymarferiad o safbwynt craffu wedi bod yn ymarferiad llwyddiannus, lle gellid ymgeisio gwneud gwaith tebyg mewn meysydd eraill i’r dyfodol.

·         Nodwyd bod y math hwn o ymarferiad yn osgoi dyblygu gwaith.

·         Awgrymwyd nad oedd angen i swyddogion fynd gyda’r craffwyr i gyfarfodydd o’r fath ac y dylai’r aelodau lunio eu cofnod / adroddiad eu hunain o gasgliadau’r drafodaeth.

Nododd y Dirprwy Arweinydd fod cynnwys y craffwyr yn y grŵp wedi bod yn werthfawr iawn a manylodd ar y gwaith pellach sydd i’w wneud yng nghyswllt yr ymarferiad Her Gwynedd.

Cyflwyno sgop ar gyfer ymchwiliad craffu  (ynghlwm).

          Cyflwynwyd – sgôp ar gyfer ymchwiliad craffu yn sgil casgliad Grŵp Ymgysylltu Gwynedd mai un o wendidau posib’ Her Gwynedd oedd bod peth o’r cynnwys a ddarparwyd gan y gwasanaethau yn anodd i’r cyhoedd ei ddeall ac yn defnyddio iaith gymhleth a gormod o “dermau Cyngor” na all y cyhoedd eu deall (yn y Gymraeg na’r Saesneg) a bod lle, o bosib’, am waith gan Ymchwiliad Craffu neu Grŵp Tasg i edrych ar sut y gellid gwella ar hyn.

          PENDERFYNWYD sefydlu Ymchwiliad Craffu Symylrwydd Iaith (Wrth Ymgysylltu) a bod y Cynghorwyr John Wyn Williams ac R.H.Wyn Williams yn aelodau ohono.

Rhan 1 – Arbedion Pellach

Cyflwyno adroddiad y Pennaeth Adran Rheoleiddio (Dros Dro)  (ynghlwm).

Rhan 2 – Arbedion Pellach – Difa Pla

Cyflwyno adroddiad yr Uwch Reolwr Eiddo Corfforaethol  (ynghlwm).

          Croesawyd aelodau o’r Pwyllgor Craffu Cymunedau i’r cyfarfod i gyd-graffu’r eitem hon gydag aelodau’r Pwyllgor Craffu Corfforaethol.

(A)    Rhan 1 – Arbedion Pellach

Cyflwynwyd – adroddiad y Pennaeth Adran Rheoleiddio (Dros Dro) yn gofyn i’r pwyllgor graffu cynlluniau arbedion a gyfeiriwyd gan y Cabinet am waith pellach gan y craffwyr, sef dau gynllun yn ymwneud â lleihau cyllidebau Gwasanaeth Gwarchod y Cyhoedd a chynllun yn ymwneud â lleihau’r gyllideb ar gyfer hysbysebu ceisiadau cynllunio.

Gwahoddwyd Cadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau i ddweud gair cyn i’r Pennaeth Adran Rheoleiddio Dros Dro amlinellu cynnwys yr adroddiad.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau holi’r Aelod Cabinet a’r swyddogion a chyflwyno sylwadau.  Yn ystod y drafodaeth:-

·         Mynegwyd cefnogaeth i gefnogi staff y Cyngor a’u grymuso.

·         Mynegwyd cymeradwyaeth i fod yn edrych ar yr arbedion o safbwynt pobl Gwynedd yn hytrach nag o safbwynt y Cyngor.

·         Nodwyd y bydd cydweithio yn haws o hyn allan o bosib’.

·         Nodwyd risg gan yr aelodau ynghylch codi ffioedd gan nad oedd manylion yn bodoli ar hyn o bryd.

·         Nodwyd bod budd wedi bod o graffu’r adroddiad ar y cyd rhwng y ddau bwyllgor.

Gwahoddwyd Cadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau i grynhoi cyn i Gadeirydd y Pwyllgor Craffu Corfforaethol gloi’r drafodaeth.

PENDERFYNWYD

(a)     Derbyn yr wybodaeth yn yr adroddiad, yn cynnwys yr hyn sydd wedi ei gyflawni ar yr arbedion hyd yn hyn.

(b)     Argymell i’r Cabinet bod yr Adran yn bwrw ymlaen i gyfarfod arbediad o £278,440 drwy weithredu ar gynllun amgen a fydd yn canolbwyntio ar gynyddu incwm, newid strwythur a lleihau risgiau sydd yn rhwystro arbedion sydd wedi eu cymeradwyo rhag eu gwireddu.

(c)     Bod yr adran yn adrodd ar y cynnydd ar yr holl arbedion a thoriadau ynghyd â ffigurau pendant i ymrwymo iddynt o ran cynllun amgen i’r Pwyllgor Craffu Cymunedau ymhen 9 mis.

(B)    Rhan 2 – Arbedion Pellach – Difa Pla

Cyflwynwyd – adroddiad yr Uwch Reolwr Eiddo Corfforaethol yn diweddaru’r aelodau ar opsiynau posib’ ar gyfer darpariaeth y Gwasanaeth Difa Pla a Wardeiniaid Cŵn i’r dyfodol ac yn gofyn iddynt graffu’r opsiynau a gynigir i gau’r bwlch ariannol presennol.

Gwahoddwyd Cadeirydd y Pwyllgor Craffu Cymunedau i ddweud gair cyn i’r Uwch Reolwr Eiddo Corfforaethol amlinellu cynnwys yr adroddiad.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau holi’r Aelod Cabinet a’r swyddogion a chyflwyno sylwadau.  Yn ystod y drafodaeth:-

·         Mynegwyd cefnogaeth i’r ffordd amgen o gwrdd â’r arbedion / toriadau ac am feddwl yn ddyfeisgar.

·         Croesawyd y datblygiad i redeg y gwasanaeth fel busnes hunan gynhaliol.

·         Pwysleisiwyd yr angen i’r gwaith marchnata gael ei wneud gynted â phosib’ er mwyn cynyddu lefel defnydd y gwasanaeth (yn arbennig yn Arfon).

·         Nodwyd y risg o gynyddu’r gost yn ormodol (risg y byddai pobl yn mynd â’u busnes i rywle arall), ond croesawyd lefel o 10% yn is na’r farchnad.

·         Pwysleisiwyd hefyd bod rhaid cadw enw da’r gwasanaeth, gan barhau i sicrhau fod safon y gwasanaeth yn gyflym ac effeithiol.

·         Croesawyd bod gwarant o wasanaeth yr un diwrnod i gleientau bregus, e.e. cartrefi henoed.

·         Nodwyd y risg o ddileu’r  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 11.