Rhaglen, penderfyniadau a chofnodion

Derbyn unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb.

Ni dderbyniwyd unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb.

Derbyn unrhyw ddatganiadau o fuddiant personol.

Ni dderbyniwyd unrhyw ddatganiadau o fuddiant personol.

Ystyried adroddiad y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau.

• Mewn perthynas â’r honiadau o dorri’r côd, mae’r pwyllgor wedi penderfynu bod yr Aelod wedi methu â chydymffurfio â Chod Ymddygiad Aelodau Cyngor Gwynedd yn y modd canlynol gan iddi dorri’r darpariaethau canlynol:

4(a) Rhaid i Aelodau gyflawni eu dyletswyddau a’u cyfrifoldebau gan roi sylw dyladwy i’r egwyddor y dylai fod cyfle cyfartal i bawb, waeth beth fo’u rhyw, eu hil, eu hanabledd, eu cyfeiriadedd rhywiol, eu hoed neu eu crefydd.

4(b) Rhaid i Aelodau ddangos parch at eraill ac ystyriaeth ohonynt.

6(1)(a) Rhaid i Aelodau beidio ag ymddwyn mewn ffordd y gellid yn rhesymol ei hystyried yn un sy’n dwyn anfri ar eu swydd neu ar eu hawdurdod.

• Ar ôl ystyried difrifoldeb yr ymddygiad dan sylw, ac ar ôl ystyried y ffactorau lliniarol a’r ffactorau gwaethygol perthnasol, penderfynodd y Pwyllgor y dylai’r Aelod gael ei gwahardd o fod yn aelod o Gyngor Gwynedd am 1 mis.

• Bod y Pwyllgor yn disgwyl i’r Aelod fanteisio ar unrhyw gyfleoedd hyfforddiant a gynigir gan y Cyngor yn y dyfodol, sy’n ymwneud ag ymddygiad aelodau. 

• Y dylai’r Aelod ysgrifennu at yr Achwynydd o fewn 3 wythnos (o ddyddiad derbyn yr hysbysiad) i ymddiheuro am ei hymddygiad (gyda chopi i’r Swyddog Monitro).

• Bod y Pwyllgor yn argymell i Gyngor Gwynedd ystyried os gellid darparu cymorth i aelodau mewn perthynas â gohebiaeth a dderbynnir ganddynt mewn iaith nad ydynt yn ei deall, unai yn fewnol neu drwy gyfeirio aelodau at ffynonellau eraill priodol.

Croesawodd y Cadeirydd bawb i’r gwrandawiad a chyflwynodd swyddogion yr Ombwdsmon eu hunain i’r aelodau.

Yna esboniodd y Cadeirydd natur / fformat y gwrandawiad.

Cefndir

1. Ystyriodd y Pwyllgor adroddiad gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru (“yr Ombwdsmon”) i gŵyn a wnaed gan Mr Howard Huws (“yr Achwynydd”), bod y Cynghorydd Louise Hughes (“yr Aelod”)  wedi torri Cod Ymddygiad Cyngor Gwynedd (“y Cyngor”).

2. Honnwyd bod yr Aelod wedi ymddwyn yn amhriodol drwy ymateb mewn Almaeneg i ddau e-bost anfonwyd ati gan yr Achwynydd yn y Gymraeg.

3. Daeth yr Ombwdsmon i’r penderfyniad y gallai’r Aelod fod wedi torri Cod Ymddygiad y Cyngor, yn benodol, paragraffau 4(a), 4(b) sy’n darparu:

“4. Mae'n rhaid i chi:

(a)  gyflawni eich dyletswyddau a’ch cyfrifoldebau gan roi ystyriaeth briodol i'r egwyddor y dylai fod cyfle cyfartal i bawb, waeth beth fo'u rhyw, hil, anabledd, cyfeiriadedd rhywiol, oedran neu grefydd;

(b) dangos parch at bobl eraill ac ystyriaeth iddynt;

Canfu'r Ombwdsmon hefyd y gellid ystyried gweithredodd yr Aelod yn rhesymol fel ymddygiad a allai fod wedi torri paragraff 6 (1) (a) y Cod Ymddygiad:

“6 (1) Mae'n rhaid i chi:

(a) beidio ag ymddwyn mewn ffordd y gellid ystyried yn rhesymol ei bod yn dwyn anfri ar eich swydd neu'r awdurdod;”

4. Cyfeiriodd yr Ombwdsmon ei adroddiad ymchwilio at Swyddog Monitro Cyngor Gwynedd i'w ystyried gan ei Bwyllgor Safonau.

Y Gwrandawiad

5. Cyflwynodd y Rheolwr Priodoldeb ac Etholiadau (Dirprwy Swyddog Monitro Cyngor Gwynedd), oedd yn cynghori’r Pwyllgor, ei adroddiad ar gychwyn y gwrandawiad.

6. Ystyriodd y Pwyllgor adroddiad ysgrifenedig ymchwiliad yr Ombwdsmon, y dogfennau pellach a gyflwynwyd ymlaen llaw gan yr Aelod a’r Ombwdsmon yn unol â threfn cyn-wrandawiad y Pwyllgor, a’r dystiolaeth gan yr Awdurdod yn cadarnhau’r ddarpariaeth gyfieithu oedd ar gael pan dderbyniwyd yr e-byst gan yr Aelod.  Ystyriodd y Pwyllgor hefyd y cyflwyniadau llafar yn ystod y gwrandawiad gan Katrin Shaw, Prif Gynghorydd Cyfreithiol a Chyfarwyddwr Ymchwiliadau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru, Swyddog Ymchwilio’r Ombwdsmon, yr Achwynydd, fel tyst, a’r Aelod ei hun.  Roedd yr Aelod wedi nodi’n flaenorol na fyddai’n bresennol, gan ei bod wedi dweud yr hyn yr oedd am ei ddweud yn ei chyflwyniadau ysgrifenedig i’r ymchwiliad. Fodd bynnag, penderfynodd fod yn bresennol, er gwaethaf y pryder a'r trallod yr oedd y mater yn ei achosi iddi, i sicrhau'r Pwyllgor ei bod yn cymryd y mater o ddifrif.

Y Penderfyniad

7. Ystyriodd y Pwyllgor yn gyntaf unrhyw ganfyddiad o ffaith yr oedd angen iddo wneud. Nid oedd unrhyw ffeithiau oedd yn destun anghydfod yn yr achos hwn.  Roedd y gŵyn yn deillio o gynnwys dau e-bost anfonwyd gan yr Aelod ar 4/12/21 a 21/2/22.  Roedd copïau o’r ddau e-bost yma yn y dystiolaeth ysgrifenedig gerbron ac nid oedd amheuaeth felly ynglŷn â’r hyn yr oedd yr Aelod wedi ei ddweud.

8. Aeth y Pwyllgor ymlaen i ystyried ymddygiad yr Aelod, ac ar ôl ystyriaeth ofalus o’r holl dystiolaeth a gyflwynwyd, penderfynodd y Pwyllgor fod yr Aelod wedi methu a chydymffurfio â’r Cod Ymddygiad fel a ganlyn:

9  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 3.