Rhaglen, penderfyniadau a chofnodion

Derbyn unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb.

Derbyniwyd ymddiheuriadau gan y Cynghorwyr Dafydd Owen Davies, Elin Hywel, Dawn Lynne Jones, Gwynfor Owen, John Pughe a Rob Triggs.

Bydd y Cadeirydd yn cynnig y dylid llofnodi cofnodion y cyfarfodydd o’r Cyngor a gynhaliwyd ar y dyddiadau a nodir isod fel rhai cywir:

3 Hydref, 2024

24 Hydref, 2024 (Cyfarfod Arbennig)

Llofnododd y Cadeirydd gofnodion y cyfarfodydd o’r Cyngor a gynhaliwyd ar y dyddiadau canlynol fel rhai cywir:-

3 Hydref, 2024;

24 Hydref, 2024 (Cyfarfod Arbennig)

Derbyn unrhyw ddatganiadau o fuddiant personol.

Cyfeiriodd y Swyddog Monitro at nodyn briffio a anfonodd ymlaen llaw at yr aelodau ynglŷn ag eitem 8 – Hawl Disgresiwn i Ganiatáu Disgowntiau a / neu Godi Premiwm 2025/26 ac eitem 9 - Cynllun Gostyngiadau Treth Cyngor 2025/26. 

Nododd y Swyddog Monitro ymhellach, yn sgil derbyn ymholiadau gan aelodau ynglŷn ag eitem 13D ar y rhaglen – Rhybudd o Gynnig y Cynghorydd John Pughe Roberts, iddo gynghori, oherwydd natur aml-ddimensiwn bresennol sefyllfa’r Dreth Etifeddiaeth, na ellid damcaniaethu ardrawiad unrhyw newid i’r system drethiannol i gynrychioli buddiant ar hyn o bryd.

Datganodd yr aelodau canlynol fuddiant personol yn eitem 8 ar y rhaglen - Hawl Disgresiwn i Ganiatáu Disgowntiau a / neu Godi Premiwm 2025/26 am y rhesymau a nodir:-

·         Y Cynghorydd Dewi Jones oherwydd bod aelod o’r teulu yn berchen eiddo gwag hirdymor yn dilyn ei etifeddu.

·         Y Cynghorydd Huw Rowlands oherwydd bod gan aelod o’r teulu eiddo sy’n ddarostyngedig i’r Premiwm.

·         Y Cynghorydd Jina Gwyrfai oherwydd ei bod yn gydberchennog eiddo gwag.

·         Y Cynghorydd Gareth Coj Parry oherwydd bod gan aelod o’r teulu eiddo gwag.

Roedd yr aelodau o’r farn eu bod yn fuddiannau sy’n rhagfarnu a gadawsant y cyfarfod yn ystod y drafodaeth ar yr eitem.

Derbyn unrhyw gyhoeddiadau gan y Cadeirydd.

Nodwyd bod y Cyngor yn dymuno cofio am bawb o fewn cymunedau’r sir oedd wedi colli anwyliaid yn ddiweddar.

Ymdawelodd y Cyngor fel arwydd o barch a choffadwriaeth.

Nodwyd bod sawl aelod o’r Cyngor wedi bod yn anhwylus yn ddiweddar a dymunwyd iddynt adferiad llwyr a buan.

Llongyfarchwyd:-

·         Criw Menter Iaith Gwynedd ar eu llwyddiant yng Ngwobrau Mentrau Iaith Cymru yn ddiweddar.  Nodwyd iddynt ddod i'r brig a chael gwobr rhagoriaeth am y gwaith a wnaed gyda phrosiect Croeso Cymraeg - Cymdeithas Affrica Gogledd Cymru. 

·         Y Tîm Ymchwil yn yr Adran Gwasanaethau Corfforaethol ar gyrraedd rhestr fer ar draws Prydain yng ngwobrau blynyddol y Sefydliad Ymchwil Ardaloedd Lleol (LARIA) am y gwaith a gyflawnwyd i gyfrannu at y prosiect Llechen Lan am anghenion gofal pobl hŷn i’r dyfodol.

·         Gwasanaeth Ymgynghoriaeth Gwynedd ar dderbyn Canmoliaeth Uchel Gwobr Prosiect y Flwyddyn Roy Edwards yng Ngwobrau’r ICE Wales Cymru 2024 ar gyfer prosiect Pontydd Bodfel a Bodefail Boduan.

·         Teulu Cefn Uchaf, Llanbedr yn dilyn y cyhoeddiad bod eu safle gwersylla, sef Rhayader Nantcol, wedi cael ei ddewis yn faes gwersylla gorau Prydain 2024 gan Campsites.co.uk.

·         Yr Arglwydd Harlech wrth i Glyn Cywarch, Talsarnau ennill Gwobr Adfer Tai Hanesyddol 2024, y tŷ cyntaf yng Nghymru i wneud hyn ers sefydlu’r wobr yn 2008.

·         Elfyn Evans ar ennill Rali Siapan yr wythnos ddiwethaf a dod yn ail ym Mhencampwriaeth Rali y Byd.

·         Tîm Pêl-droed Merched Cymru ar eu llwyddiant yn cyrraedd Euro 2025.

Diolchwyd i’r Cynghorydd Dyfrig Siencyn am ei waith yn arwain y Cyngor ers 2017 ac am fod yn lais cryf a chyson dros gymunedau Cymraeg a gwledig yn rhanbarthol ac yn genedlaethol.  Diolchwyd iddo hefyd am ei gyfeillgarwch, ei brofiad a’i arweiniad cadarn dros y blynyddoedd a nodwyd y byddai ganddo’n sicr gyfraniad pellach i’w wneud i fywyd cyhoeddus lleol a chenedlaethol i’r dyfodol.

Yna rhoddwyd gair o ddiolch i’r Cynghorydd Dyfrig Siencyn gan y Dirprwy Arweinydd, y Cynghorydd Nia Jeffreys, Arweinydd y Grŵp Annibynnol, Y Cynghorydd Angela Russell, Arweinydd y Grŵp Llafur / Rhyddfrydol, Y Cynghorydd Stephen Churchman a’r Prif Weithredwr.

Nodi unrhyw eitemau sy’n fater brys ym marn y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried.

Dim i’w nodi.

Ystyried unrhyw gwestiynau y rhoddwyd rhybudd priodol ohonynt o dan Adran 4.18 o’r Cyfansoddiad.

(Cyhoeddwyd atebion ysgrifenedig yr Aelodau Cabinet i’r cwestiynau ymlaen llaw.)

(1)       Cwestiwn Y Cynghorydd Gruffydd Williams

A yw’r Adran Addysg yn gwneud popeth o fewn eu gallu i sicrhau fod yr holl ysgolion yn cydymffurfio ag argymhellion Adolygiad Cass?

Ateb – Aelod Cabinet Cysgodol dros Addysg, Y Cynghorydd Paul Rowlinson

Mae darparu canllawiau cenedlaethol priodol i ysgolion yng Nghymru i gefnogi plant a phobl ifanc traws, anneuaidd a rhywedd-gwestiynol mewn addysg yn un o ymrwymiadau Llywodraeth Cymru. Ers yr ymgynghoriad yn Ebrill 2024 nid oes canllawiau wedi eu cyhoeddi.  Pan fyddant yn cael eu cyhoeddi fe wnaiff yr Adran Addysg bopeth sydd yn ddisgwyliedig ohonom i’w hyrwyddo ymysg ein hysgolion yn unol â’r canllawiau cenedlaethol.

Cwestiwn Atodol y Cynghorydd Gruffydd Williams

O ystyried bod Adolygiad Cass allan ers misoedd lawer, pa ganllawiau mae’r Cyngor wedi bod yn ddefnyddio er mwyn diogelu plant rhag pontio cymdeithasol (social transitioning) os nad ydym yn defnyddio argymhellion Adolygiad Cass?

Ateb – Aelod Cabinet Cysgodol dros Addysg, Y Cynghorydd Paul Rowlinson

Mae argymhellion Adroddiad Cass yn cyfeirio at argymhellion ar gyfer y Gwasanaeth Iechyd yn Lloegr.  Nid ydynt yn cyfeirio at ysgolion o gwbl, ond mae Llywodraeth Cymru yn addo canllawiau i ysgolion yng Nghymru sydd yn cymryd i ystyriaeth Adroddiad Cass a barn y rhanddeiliaid.  Pan fydd y canllawiau yn cael eu cyhoeddi gallaf eich sicrhau y bydd Gwynedd yn sicrhau bod y canllawiau yn cael eu dilyn.

(2)       Cwestiwn Y Cynghorydd Eryl Jones-Williams

A fydd Cyngor Gwynedd yn cyflwyno sylwadau cryf i Drafnidiaeth Cymru a Llywodraeth Cymru ynghylch colli'r trên hwyr olaf tua'r Gogledd a thua'r De ar reilffordd Arfordir y Cambrian?  Does dim bysiau o gwbl yn hwyr yn y nos rhwng Machynlleth a Fairbourne na rhwng Abermaw a Phorthmadog felly mae trafnidiaeth gyhoeddus amgen allan o'r cwestiwn.  Bydd y penderfyniad hwn yn effeithio ar weithwyr yn y diwydiant lletygarwch a staff archfarchnadoedd lleol ac yn mynd yn groes i bolisi Llywodraeth Cymru o annog llai o deithiau car, er nad oes gan lawer o bobl yn yr ardal hon geir.

Ateb – Aelod Cabinet Cysgodol dros Amgylchedd, Y Cynghorydd Craig ab Iago

Diolch am y cwestiwn.  Nid oes gen i lawer i’w ychwanegu i’r ateb ysgrifenedig heblaw i ddweud fy mod yn rhannu eich pryder chi am sefyllfa trafnidiaeth gyhoeddus Gwynedd ac rwy’n croesawu unrhyw gyfle i godi ymwybyddiaeth am hyn.  Yn wir rydym ni wedi lleisio barn y Cyngor i’r Llywodraeth yn barod.

Cwestiwn Atodol y Cynghorydd Eryl Jones Williams

Roeddwn mewn cyfarfod dydd Gwener diwethaf o Bwyllgor Rheilffordd Arfordirol y Cambrian lle gwnaed sylw bod Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno newidiadau ar y trenau heb gynnal ymgynghoriad anabledd.  A fydd Cyngor Gwynedd yn mynd ymlaen i herio Trafnidiaeth Cymru a’r Llywodraeth i wneud yn siŵr y bydd y trên olaf yma yn parhau achos byddai ei cholli yn cael effaith ofnadwy ar bobl sy’n defnyddio’r trên yn yr ardal yma o Wynedd?

Ateb – Aelod Cabinet Cysgodol dros Amgylchedd, Y Cynghorydd Craig ab Iago

Bydd.  Mi wnaf basio eich  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 6.

Penodi Arweinydd y Cyngor.

Penodi’r Cynghorydd Nia Jeffreys yn Arweinydd y Cyngor am dymor y Cyngor.

Cynigiwyd ac eiliwyd i benodi’r Cynghorydd Nia Jeffreys yn Arweinydd y Cyngor am dymor y Cyngor.

Nododd aelod fod ganddo ddau gwestiwn ar bwynt o drefn ynglŷn â’r enwebiad.  Mewn ymateb, nododd y Swyddog Monitro y byddai’n cynghori bod y Cyngor yn cwblhau’r broses o wahodd enwebiadau ar gyfer y broses o benodi Arweinydd yn gyntaf.

Cynigiodd yr aelod i benodi’r Cynghorydd Beca Brown yn Arweinydd y Cyngor am dymor y Cyngor.  Eiliwyd y cynnig.

Ni dderbyniwyd unrhyw enwebiadau pellach.

Gofynnodd yr aelod am eglurder ar y ddau fater o drefn, sef:-

·         Er nad yw’n arferol i gael trafodaeth yn y Cyngor ar y mater o benodi Arweinydd, na welid bod yna unrhyw beth yn y Cyfansoddiad sy’n rhwystro’r Cyngor rhag trafod y mater.  Oedd modd felly i’r Cyngor gael trafodaeth ar hyn?

·         Sawl enwebiad y gall un aelod ei wneud?

Mewn ymateb i’r cwestiynau hyn, nododd y Swyddog Monitro:-

·         Mai’r cynnig gerbron oedd i benodi unigolyn yn Arweinydd y Cyngor, ac nid y broses ayb, ac er nad oedd yna unrhyw beth yn y Cyfansoddiad yn atal y Cyngor rhag cynnal trafodaeth, nid oedd hynny’n arferol, a byddai’n rhaid ystyried yn ddwys beth fyddai cyd-destun unrhyw drafodaeth.

·         Cyn belled ag y bo trefniadau’r Cyngor yn y cwestiwn, bod yna ddau gynnig priodol gerbron.  Nid oedd yn amlwg felly beth oedd arwyddocâd y cwestiwn ynglŷn ag enwebiadau gan fod y Cyngor yn delio â chynigion, waeth beth ydi’r cefndir i’r cynigion hynny.

Nododd yr aelod ymhellach fod 4 aelod o’r Cabinet, sef y Cynghorwyr Beca Brown, Dafydd Meurig, Berwyn Parry Jones ac Elin Walker Jones, wedi ymddiswyddo’n ddiweddar ar fater egwyddorol a bod y cyn-Arweinydd, y Cynghorydd Dyfrig Siencyn, hefyd wedi gwneud y peth anrhydeddus, ac wedi ymddiswyddo.  Fodd bynnag, nid oedd yn glir ble roedd gweddill aelodau’r Cabinet presennol, gan gynnwys y Dirprwy Arweinydd, yn sefyll ar y mater cynhennus o ymddiheuro i ddioddefwyr Foden a chynnal ymchwiliad cyhoeddus i’r mater.  Gan hynny, os nad oedd y Cynghorydd Beca Brown yn fodlon rhoi ei henw ymlaen i fod yn Arweinydd y Cyngor, byddai’n galw ar y Cynghorydd Dafydd Meurig i wneud hynny, ac yn y blaen.

Nododd y Cynghorydd Beca Brown nad oedd yn dymuno i’w henw fynd ymlaen.

Gyda chydsyniad yr eilydd, tynnodd yr aelod ei gynnig yn ôl gan nodi ei fod am gynnig penodi’r Cynghorydd Dafydd Meurig yn Arweinydd y Cyngor am dymor y Cyngor. 

Nododd y Cadeirydd na allai aelod gyflwyno mwy nag un cynnig.

PENDERFYNWYD penodi’r Cynghorydd Nia Jeffreys yn Arweinydd y Cyngor am dymor y Cyngor.

Rhoddodd yr Arweinydd anerchiad byr gan bwysleisio ei bod hi, a phawb o’r aelodau, yn cyd-sefyll gyda dioddefwyr Foden.  Nododd y dymunai anfon neges at y dioddefwyr hynny yn datgan ei bod yn ymddiheuro o waelod ei chalon am yr hyn a ddigwyddodd iddynt, ac yn addo troi pob carreg i atal sefyllfa o’r fath rhag digwydd eto.  Nododd hefyd ei bod, ar ran pob aelod o Grŵp Plaid Cymru, yn galw eto  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 7.

Cyflwyno adroddiad yr Aelod Cabinet Cyllid.

Bod y Cyngor yn gwneud dim newid i’r Premiwm Treth Cyngor ar gyfer 2025/26.  Hynny yw, ar gyfer blwyddyn ariannol 2025/26:-

• Bod Cyngor Gwynedd yn caniatáu DIM disgownt ar ail gartrefi dosbarth A, yn unol ag Adran 12 o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992;
• Bod Cyngor Gwynedd yn caniatáu DIM disgownt ac yn CODI PREMIWM O 150% ar ail gartrefi dosbarth B, yn unol ag Adran 12B o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992.
• Bod Cyngor Gwynedd yn caniatáu DIM disgownt i gartrefi sydd wedi bod yn wag am 6 mis neu fwy ac yn CODI PREMIWM O 100% ar gartrefi sydd wedi bod yn wag am 12 mis neu fwy, yn unol ag Adran 12A o Ddeddf Cyllid Llywodraeth Leol 1992.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Cyllid, y Cynghorydd Paul Rowlinson, adroddiad yn gofyn i’r Cyngor ddod i benderfyniad ar lefel y Premiwm i’w osod ar ail-gartrefi ac eiddo gwag hirdymor ar gyfer 2025/26.

Yna cyfeiriodd y Pennaeth Cyllid at y gwaith ymchwil manwl a gyflawnwyd gan y Tîm Ymchwil a Gwybodaeth er mwyn dadansoddi effaith y Premiwm ar gymunedau Gwynedd yng nghyd-destun nifer o newidiadau eraill, megis y trothwyon ar lety hunan-arlwyo ac effaith posib’ Erthygl 4.

Rhoddwyd cyfle i’r aelodau gyflwyno sylwadau a gofyn cwestiynau. 

Cyfeiriodd yr Aelod Cabinet Tai at brosiectau’r Cynllun Gweithredu Tai er mwyn amlygu sut mae arian y Premiwm yn cynorthwyo pobl lleol i aros yn eu cymunedau:-

·         £68m wedi’i wario yn creu 757 o unedau newydd, gyda £10m o’r swm wedi dod o’r Premiwm.

·         Tŷ Gwynedd (tai fforddiadwy sy’n cael eu hadeiladu gan y Cyngor) – 3 ar y ffordd i Lanberis, 10 yn Coed Mawr, Bangor, 9 yn Morfa Nefyn a 5 yn Llanystumdwy, gyda safleoedd eraill yn Nhywyn, Y Bala a Llanfachreth dan ystyriaeth hefyd.

·         Safle newydd ar gyfer 5 unigolyn lleol digartref yn Nolgellau (a lwyddodd i gyrraedd y rhestr fer ar gyfer gwobr ‘Best Supported Housing’ Inside Housing).

·         Pryniant cyn-adeilad y Llywodraeth ym Mhenrallt, Caernarfon gyda’r gobaith o gartrefu dros 37 o bobl.

·         Datblygiadau amrywiol ym Mangor, gydag o leiaf 15 o bobl wedi’u cartrefu.

·         Cynllun Lesu Tai - 27 o dai preifat wedi’u lesu i’r Cyngor ar gyfer cartrefu pobl leol, ac 17 arall ar y ffordd.

·         Cynllun Prynu Tai – 37 o dai ar draws y sir wedi’u prynu gan y Cyngor i’w rhentu’n raddol i bobl leol – 3 yn Aberdyfi, 2 yn Abersoch, 2 yn Abermaw, 6 yng Nghaernarfon, 1 yn Eden, 1 yn Y Felinheli, 1 ym Mhenrhyndeudraeth, 3 ym Mhorthmadog, 3 ym Mhwllheli a 3 yn Nhywyn, gyda rhagor ar y ffordd.

·         Tai cymdeithasol – 346 o dai wedi’u codi a mwy na 100 arall ar y ffordd (gyda Chyngor Gwynedd yn derbyn cydnabyddiaeth genedlaethol gan Lywodraeth Cymru am y cydweithio da gyda’r cymdeithasau tai).

·         Grantiau Tai Gwag – 85 o geisiadau wedi’u caniatáu ac 20 arall ar y ffordd.

·         Cynllun Prynu Cartref Gwynedd - Tai Teg – 42 o aelwydydd wedi gallu prynu tai drwy gymorth y cynllun gyda 35 arall ar y ffordd, sef mwy na’r hyn a ganiatawyd yn y 5 mlynedd cynt.

Mynegwyd y farn bod gosod Premiwm Treth Cyngor o 150% ynghyd â chyflwyno Erthygl 4 wedi cael effaith negyddol ar dwristiaeth gan arwain at ragor o dai gweigion ar werth yn ein cymunedau.  Nodwyd hefyd y deellid bod £17.2m yn sefyll yng nghronfa’r Premiwm ar hyn o bryd, gyda rhagor o arian yn dod i mewn erbyn mis Mawrth y flwyddyn nesaf, a holwyd a oedd yr arian yn cael ei wario’n ddigonol gan y Cyngor.  Mewn ymateb, nodwyd:-

·         Bod y gronfa wedi cynyddu dros y blynyddoedd gan fod y Cynllun Gweithredu Tai yn gynllun hirdymor. 

·         Gan bod tai ar werth wedi’u  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 8.

Cyflwyno adroddiad y Aelod Cabinet Cyllid.

1.         Bod Cynllun Lleol Cyngor Gwynedd am y flwyddyn yn cychwyn 1 Ebrill 2025 yn parhau fel ag yr oedd yn ystod 2024/25.  Felly, bydd yr amodau canlynol (a – c isod) ynghylch yr elfennau disgresiwn yn parhau:

a)    Gweithredu diystyrwch o 100% i bensiynau anabledd rhyfel, a phensiynau gweddwon rhyfel, ar gyfer pensiynwyr a hawlwyr oed gweithio fel ei gilydd.

b)    Peidio cynyddu’r cyfnodau estynedig o ostyngiadau i bensiynwyr a hawlwyr oed gwaith o’r pedair wythnos safonol sy’n y Cynllun Rhagnodedig.

c)    Peidio cynyddu’r cyfnod ôl-ddyddio i bensiynwyr a hawlwyr oed gwaith o’r tri mis safonol sydd wedi’i nodi ar hyn o bryd yn y Cynllun Rhagnodedig.

2.   Lle’n briodol, dirprwyo’r grym i’r Pennaeth Cyllid, mewn ymgynghoriad gyda’r Aelod Cabinet dros Gyllid, i wneud mân addasiadau i’r cynllun am 2025/26, ar yr amod na fydd yn newid sylwedd y cynllun.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Cyllid, y Cynghorydd Paul Rowlinson, adroddiad yn gofyn i’r Cyngor gadarnhau parhad y Cynllun Lleol cyfredol ar gyfer darparu cymorth tuag at dalu’r Dreth Gyngor am y flwyddyn yn cychwyn 1 Ebrill, 2025.

PENDERFYNWYD

1.         Bod Cynllun Lleol Cyngor Gwynedd am y flwyddyn yn cychwyn 1 Ebrill 2025 yn parhau fel ag yr oedd yn ystod 2024/25.  Felly, bydd yr amodau canlynol (a – c isod) ynghylch yr elfennau disgresiwn yn parhau:

a)        Gweithredu diystyrwch o 100% i bensiynau anabledd rhyfel, a phensiynau gweddwon rhyfel, ar gyfer pensiynwyr a hawlwyr oed gweithio fel ei gilydd.

b)        Peidio cynyddu’r cyfnodau estynedig o ostyngiadau i bensiynwyr a hawlwyr oed gwaith o’r pedair wythnos safonol sy’n y Cynllun Rhagnodedig.

c)        Peidio cynyddu’r cyfnod ôl-ddyddio i bensiynwyr a hawlwyr oed gwaith o’r tri mis safonol sydd wedi’i nodi ar hyn o bryd yn y Cynllun Rhagnodedig.

2.       Lle’n briodol, dirprwyo’r grym i’r Pennaeth Cyllid, mewn ymgynghoriad gyda’r Aelod Cabinet dros Gyllid, i wneud mân addasiadau i’r cynllun am 2025/26, ar yr amod na fydd yn newid sylwedd y cynllun.

Cyflwyno adroddiad yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Corfforaethol a Chyfreithiol.

1. Bod y Cyngor yn mabwysiadau’r newidiadau i'r Cynllun Dirprwyo a restrir yn Atodiad 1 i’r adroddiad.

2. Bod y Cyngor yn derbyn y wybodaeth am newidiadau dirprwyedig i’r Cyfansoddiad yn Atodiadau 2 a 3 i’r adroddiad.

Cyflwynodd y Swyddog Monitro adroddiad yn gwahodd y Cyngor i fabwysiadu newidiadau i’r Cynllun Dirprwyo a restrwyd yn Atodiad 1 i’r adroddiad ac i dderbyn y wybodaeth am newidiadau dirprwyedig i’r Cyfansoddiad yn Atodiadau 2 a 3 yn sgil datblygiadau deddfwriaethol neu adolygiad o drefniadau, yn arbennig felly yn y maes trwyddedu.

PENDERFYNWYD

1.       Bod y Cyngor yn mabwysiadau’r newidiadau i'r Cynllun Dirprwyo a restrir yn Atodiad 1 i’r adroddiad.

2.       Bod y Cyngor yn derbyn y wybodaeth am newidiadau dirprwyedig i’r Cyfansoddiad yn Atodiadau 2 a 3 i’r adroddiad.

Cyflwyno adroddiad yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Corfforaethol a Chyfreithiol.

Cymeradwyo canlyniadau’r adolygiad o ddosbarthiadau pleidleisio a’r mannau pleidleisio yn etholaethau seneddol Dwyfor Meirionnydd a Bangor Aberconwy (i’r graddau y maent o fewn Gwynedd) o fewn Gwynedd, yn dilyn cyfnod ymgynghori.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Corfforaethol a Chyfreithiol, y Cynghorydd Menna Trenholme, adroddiad yn gwahodd y Cyngor i gymeradwyo canlyniadau’r adolygiad o ddosbarthiadau pleidleisio a’r mannau pleidleisio yn etholaethau seneddol Dwyfor Meirionnydd a Bangor Aberconwy (i’r graddau y maent o fewn Gwynedd) o fewn Gwynedd, yn dilyn cyfnod ymgynghori.

PENDERFYNWYD cymeradwyo canlyniadau’r adolygiad o ddosbarthiadau pleidleisio a’r mannau pleidleisio yn etholaethau seneddol Dwyfor Meirionnydd a Bangor Aberconwy (i’r graddau y maent o fewn Gwynedd) o fewn Gwynedd, yn dilyn cyfnod ymgynghori.

Cyflwyno adroddiad yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Corfforaethol a Chyfreithiol.

Cymeradwyo newid enw Cymuned Llanaelhaearn i Trefor a Llanaelhaearn yn unol ag adran 76 Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Cyflwynodd yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Corfforaethol a Chyfreithiol, y Cynghorydd Menna Trenholme, adroddiad yn gofyn i’r Cyngor gymeradwyo cais Cyngor Cymuned Llanaelhaearn i newid enw’r Gymuned o Llanaelhaearn i Trefor a Llanaelhaearn yn unol ag Adran 76 Deddf Llywodraeth Leol 1972.

PENDERFYNWYD cymeradwyo newid enw Cymuned Llanaelhaearn i Trefor a Llanaelhaearn yn unol ag adran 76 Deddf Llywodraeth Leol 1972.

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Delyth Lloyd Griffiths yn cynnig fel a ganlyn:-

Mae tŷ wedi ei gyfnewid nifer o weithiau mewn un pentref bach mewn ward wledig yng Ngwynedd. Digwyddodd hyn yn ystod cyfnod pan fo 12 o bobl leol (unedau teulu) yn aros am dŷ cymdeithasol yn y pentref. Nid yw deiliaid y cartref yn dod o Gymru nac yn aros am fwy na 12 mis.

Mae polisi gosod Cyngor Gwynedd yn cael ei danseilio bob tro mae tŷ yn cael ei gyfnewid tra bod pobl leol yn parhau ar y rhestr aros am gyfnodau hir heb lwyddo i sicrhau cartref.

Cred y cyngor hwn y dylai arfer Llywodraeth Cymru o gyfnewid tai cymdeithasol ddod i ben ar unwaith, oni bai bod y tŷ yn cael ei gyfnewid o fewn yr awdurdod lleol. Erfyniaf heddiw am gefnogaeth Cyngor Gwynedd i bwyso ar Lywodraeth Cymru i newid y ddeddf er mwyn digoni’r angen am dai lleol.

Er mwyn digoni’r angen am dai lleol, bod y Cyngor yn pwyso ar Lywodraeth Cymru i newid y ddeddf er mwyn dod â’r arfer o gyfnewid tai cymdeithasol i ben ar unwaith, oni bai bod y tŷ yn cael ei gyfnewid o fewn yr awdurdod lleol, neu yn agos iawn at ffin y sir.

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Delyth Lloyd Griffiths o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

Er mwyn digoni’r angen am dai lleol, bod y Cyngor yn pwyso ar Lywodraeth Cymru i newid y ddeddf er mwyn dod â’r arfer o gyfnewid tai cymdeithasol i ben ar unwaith, oni bai bod y tŷ yn cael ei gyfnewid o fewn yr awdurdod lleol, neu yn agos iawn at ffin y sir.

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w chynnig, gan nodi:-

·         Bod tŷ mewn pentref gwledig yn ei ward wedi’i gyfnewid ddwywaith yn y ddwy flynedd ddiwethaf i bobl o’r tu allan i Gymru, ac wedi’i hysbysebu eto ar-lein yr wythnos hon. 

·         Bod Adra yn adrodd bod 50 o’u tai wedi’u cyfnewid yn y flwyddyn ddiwethaf, gyda 4 yn unig wedi’u cyfnewid i bobl o’r tu allan i Wynedd.  Roedd y cymdeithasau tai eraill yn adrodd bod eu ffigurau hwythau’n isel hefyd.  Fodd bynnag, os oedd hyn yn batrwm cenedlaethol, golygai bod 88 o dai wedi’u trosglwyddo yn y flwyddyn ddiwethaf i denantiaid sydd ddim ar unrhyw restr aros am dŷ yng Nghymru.

·         Bod polisi gosod Cyngor Gwynedd yn cael ei danseilio bob tro mae tŷ yn cael ei gyfnewid tra bod pobl leol yn parhau ar y rhestr aros am gyfnodau hir heb lwyddo i sicrhau cartref.

Yn ystod y drafodaeth, cyflwynwyd y sylwadau a ganlyn:-

Awgrymwyd bod y gallu i gyfnewid tai cymdeithasol yn fodd o ddatrys problemau neu wella sefyllfa unigolion neu deuluoedd, ac yn galluogi i bobl aros yn eu cymunedau.  Fodd bynnag, roedd angen gwell rheolaeth ar hyn.  Nodwyd bod y cynigydd, wrth gyflwyno ei chynnig, wedi datgan y dylid dod â’r arfer o gyfnewid tai cymdeithasol i ben oni bai bod y tŷ yn cael ei gyfnewid o fewn yr awdurdod lleol, neu yn agos iawn at ffin y sir.  Fodd bynnag, gan nad oedd y cynnig gwreiddiol fel mae’n ymddangos ar raglen y cyfarfod hwn yn cynnwys y geiriau ‘neu yn agos iawn at ffin y sir’, y dymunid cynnig gwelliant ffurfiol i’r perwyl hynny.  Mynegwyd pryder ynglŷn â chyfyngu cyfnewidiadau i Wynedd yn unig gan fod gan rai cymunedau sy’n agos at ffin y sir gysylltiad clos â chymunedau mewn sir gyfagos.

Nododd y Swyddog Monitro, gan fod y cynigydd wedi adrodd y geiriau ‘neu yn agos iawn at ffin y sir’, y gallai, gyda chydsyniad y cyfarfod, addasu’r cynnig heb fynd ymlaen i gael gwelliant ffurfiol.

Cytunodd y cynigydd i addasu ei chynnig a chafwyd cydsyniad y cyfarfod i hynny.

Holwyd beth oedd ‘yn agos iawn’ yn ei olygu.  Mewn ymateb, nododd y Swyddog Monitro nad oedd yna derm cyfreithiol am ‘agos’ ac na fyddai’n briodol i’r Cyngor geisio llunio diffiniad manwl o hynny.  Roedd y cynnig yn gofyn i’r Cyngor ysgrifennu at Lywodraeth Cymru gyda chais i newid y ddeddf a dyna’r lle i gael y drafodaeth fanwl honno.

Awgrymwyd bod y cynnig yn amherthnasol bron gan fod y  ...  gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 13a

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Huw Rowlands yn cynnig fel a ganlyn:-

1.     Gofynna Cyngor Gwynedd i Lywodraeth y Deyrnas Unedig ddyrannu cyfran deg o’r gwariant ar reilffordd HS2 yn Lloegr i Gymru.

2.     Gofynnir hefyd i Lywodraeth Cymru barhau i ddwyn pwysau ar Lywodraeth y Deyrnas unedig er mwyn sicrhau hyn.

1.    Gofynna Cyngor Gwynedd i Lywodraeth y Deyrnas Unedig ddyrannu cyfran deg o’r gwariant ar reilffordd HS2 yn Lloegr i Gymru.

2.    Gofynnir hefyd i Lywodraeth Cymru barhau i ddwyn pwysau ar Lywodraeth y Deyrnas unedig er mwyn sicrhau hyn.

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Huw Rowlands o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

·                Gofynna Cyngor Gwynedd i Lywodraeth y Deyrnas Unedig ddyrannu cyfran deg o’r gwariant ar reilffordd HS2 yn Lloegr i Gymru.

·                Gofynnir hefyd i Lywodraeth Cymru barhau i ddwyn pwysau ar Lywodraeth y Deyrnas Unedig er mwyn sicrhau hyn.

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w gynnig, gan nodi:-

·                Bod y cynnig yn ymwneud â’r annhegwch di-ddadl, sef nad yw Cymru yn cael unrhyw arian canlyniadol yn dilyn adeiladu rheilffordd HS2, a bod Cymru unwaith eto yn cael ei thrin yn is-raddol i’r Alban a Gogledd Iwerddon.

·                Mai dadl Llywodraeth San Steffan yw bod Cymru’n cael budd o HS2, er nad yw’r llinell bellach yn mynd i Crewe hyd yn oed.  Mae’r ddadl honno yn seiliedig ar y ffaith nad yw’r seilwaith rheilffyrdd wedi ei ddatganoli i Gymru, sy’n ddadl afresymol, a chredir bod y sefyllfa yn hollol anghyfiawn, ac yn sefyllfa na fyddai’r Alban na Gogledd Iwerddon yn ei derbyn.

·                Ein bod yn cael ein sathru a’n sarhau gan Lywodraeth San Steffan a’n trin yn israddol i rannau eraill y Deyrnas Gyfunol, nid yn unig yng nghyd-destun HS2, ond hefyd oherwydd diffyg cyllido cyffredinol a diffyg datganoli pwerau penodol i Gymru.

Cefnogwyd y cynnig a nodwyd y gallai’r £4bn o gyllid rheilffyrdd sy’n ddyledus i Gymru fod wedi’i fuddsoddi ar gyfer dechrau ail-adeiladu rhai o’n rhwydweithiau, megis rheilffordd Afon Wen.

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

·                Gofynna Cyngor Gwynedd i Lywodraeth y Deyrnas Unedig ddyrannu cyfran deg o’r gwariant ar reilffordd HS2 yn Lloegr i Gymru.

·                Gofynnir hefyd i Lywodraeth Cymru barhau i ddwyn pwysau ar Lywodraeth y Deyrnas Unedig er mwyn sicrhau hyn.

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd June Jones yn cynnig fel a ganlyn:-

Yn sgil y ddamwain erchyll fu ar lôn yr A4085 ger pentref Garreg, Llanfrothen mis Tachwedd 2023 lle bu i bedwar o hogiau ifanc golli eu bywydau, bod Cyngor Gwynedd yn gyrru at Adran Trafnidiaeth Llywodraeth San Steffan yn gofyn iddynt edrych ar diweddaru’r rheolau i gael trwydded graddedig (graduated driving license) lle na all gyrwyr ifanc gario eu cyfoedion ifanc eraill heb bod iddynt wedi cael chwe mis o brofiad gyrru ar ol pasio eu prawf.

Yn sgil y ddamwain erchyll fu ar lôn yr A4085 ger pentref Garreg, Llanfrothen mis Tachwedd 2023 lle bu i bedwar o hogiau ifanc golli eu bywydau, bod Cyngor Gwynedd yn gyrru at Adran Trafnidiaeth Llywodraeth San Steffan yn gofyn iddynt edrych ar ddiweddaru’r rheolau i gael trwydded graddedig (graduated driving license) lle na all gyrwyr ifanc gario eu cyfoedion ifanc eraill heb bod iddynt wedi cael chwe mis o brofiad gyrru ar ôl pasio eu prawf.

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd June Jones o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

Yn sgil y ddamwain erchyll fu ar lôn yr A4085 ger pentref Garreg, Llanfrothen mis Tachwedd 2023 lle bu i bedwar o hogiau ifanc golli eu bywydau, bod Cyngor Gwynedd yn gyrru at Adran Trafnidiaeth Llywodraeth San Steffan yn gofyn iddynt edrych ar ddiweddaru’r rheolau i gael trwydded graddedig (graduated driving license) lle na all gyrwyr ifanc gario eu cyfoedion ifanc eraill heb bod iddynt wedi cael chwe mis o brofiad gyrru ar ôl pasio eu prawf.

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w chynnig, gan nodi bod arolwg a gyhoeddwyd yr wythnos hon yn nodi bod yna fwy o ddamweiniau ffordd yn digwydd yn ardaloedd gwledig Cymru nag mewn unrhyw ran arall o’r DU.

Cefnogwyd y cynnig a nodwyd bod cyflwyno trwydded graddedig ar gyfer gyrru beiciau modur 30 mlynedd yn ôl wedi gwneud gwahaniaeth mawr i’r ystadegau.

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

Yn sgil y ddamwain erchyll fu ar lôn yr A4085 ger pentref Garreg, Llanfrothen mis Tachwedd 2023 lle bu i bedwar o hogiau ifanc golli eu bywydau, bod Cyngor Gwynedd yn gyrru at Adran Trafnidiaeth Llywodraeth San Steffan yn gofyn iddynt edrych ar ddiweddaru’r rheolau i gael trwydded graddedig (graduated driving license) lle na all gyrwyr ifanc gario eu cyfoedion ifanc eraill heb bod iddynt wedi cael chwe mis o brofiad gyrru ar ôl pasio eu prawf.

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd John Pughe Roberts yn cynnig fel a ganlyn:-

Mae newidiadau gan Lywodraeth Llafur San Steffan ar dreth etifeddiaeth amaethyddol wedi gweddnewid Cymorth Eiddo Amaethyddol (APR) fel bod pob fferm sydd werth dros filiwn o bunnoedd bellach yn gorfod talu treth etifeddiaeth.

Gyda’r diwydiant dan bwysau difrifol a rheolwyr “hedge fund” yn chwilio am y “carbon trade off” drwy system o ail-wylltio a phlannu coed ac felly codi gwerth tir amaethyddol. Golyga hyn bod 100 acer o dir sydd yn cyrraedd y trothwy neu  ffermdy a bwthyn hunan ddarparu yn werth dros filiwn o bunnoedd.

Golygai hyn bydd rhan fwyaf o ffermydd Gwynedd a Chymru yn gorfod talu symiau anferthol o dreth gyda rhai yn mynd yn fethdalwyr neu orfod gwerthu tir a fyddai’n golygu bod y ffermydd yn anweithredol i barhau i amaethu.

Galwaf felly ar Gyngor Gwynedd i ofyn i Lywodraeth Cymru ail ystyried eu cefnogaeth i Blaid Lafur San Steffan a bod Llywodraeth Cymru yn galw ar Lywodraeth San Steffan i ail-sefydlu y Rhyddhad Eiddo Amaethyddol.

Bod y Cyngor yn gofyn i Lywodraeth Cymru ail ystyried eu cefnogaeth i Blaid Lafur San Steffan a bod Llywodraeth Cymru yn galw ar Lywodraeth San Steffan i ail-sefydlu y Rhyddhad Eiddo Amaethyddol.

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd John Pughe Roberts o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

Bod y Cyngor yn gofyn i Lywodraeth Cymru ail ystyried eu cefnogaeth i Blaid Lafur San Steffan a bod Llywodraeth Cymru yn galw ar Lywodraeth San Steffan i ail-sefydlu y Rhyddhad Eiddo Amaethyddol.

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w gynnig, gan nodi:-

·         Bod newidiadau gan Lywodraeth Llafur San Steffan ar dreth etifeddiaeth amaethyddol wedi gweddnewid Cymorth Eiddo Amaethyddol (APR) fel bod pob fferm sydd werth dros filiwn o bunnoedd bellach yn gorfod talu treth etifeddiaeth.

·         Gyda’r diwydiant dan bwysau difrifol a rheolwyr cronfeydd rhagfantoli yn chwilio am wrthbwyso carbon drwy system o ail-wylltio a phlannu coed ac felly godi gwerth tir amaethyddol, bod 100 acer o dir yn cyrraedd y trothwy neu ffermdy a bwthyn hunan ddarparu yn werth dros filiwn o bunnoedd.

·         Y golygai hyn y bydd y mwyafrif o ffermydd Gwynedd a Chymru yn gorfod talu symiau anferthol o dreth gyda rhai yn mynd yn fethdalwyr neu orfod gwerthu tir a fyddai’n golygu bod y ffermydd yn methu parhau i amaethu.

Cefnogwyd y cynnig ar sail pryder ynglŷn â dyfodol ffermio yng Nghymru a phryder y bydd cwmnïau mawr yn dod at ei gilydd ac yn prynu’r ffermydd hyn.

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

Bod y Cyngor yn gofyn i Lywodraeth Cymru ail ystyried eu cefnogaeth i Blaid Lafur San Steffan a bod Llywodraeth Cymru yn galw ar Lywodraeth San Steffan i ail-sefydlu'r Rhyddhad Eiddo Amaethyddol.

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Elin Walker Jones yn cynnig fel a ganlyn:-

Bod y Cyngor

1. Yn nodi:

 - y prinder sylweddol o wasanaethau deintyddol y GIG yng Ngogledd Cymru, a bod achos cryf ar gyfer sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mangor.

2. Yn credu:

- bod gwasanaethau deintyddol yng Ngogledd Cymru mewn sefyllfa o argyfwng. Mae prinder difrifol o ddeintyddion y GIG yng Ngwynedd yn gadael llawer o gleifion, gan gynnwys plant a phobl fregus, heb fynediad priodol at ofal deintyddol sylfaenol. Mae hyn yn rhoi pwysau ychwanegol ar ein hadrannau brys yn yr ysbytai lleol oherwydd diffyg mynediad at ddeintyddion, gan arwain at gostau ac amseroedd aros ychwanegol.

Mae angen am fwy o hyfforddiant deintyddol. Yn anffodus, mae nifer sylweddol o fyfyrwyr sy’n dymuno astudio deintyddiaeth yn gorfod gadael Cymru oherwydd diffyg capasiti mewn ysgolion deintyddol.

Gallai ysgol ddeintyddol newydd ym Mangor chwarae rôl allweddol wrth hyfforddi mwy o ddeintyddion yn lleol, gan gynnig gwell siawns o gadw’r gweithlu deintyddol yn y rhanbarth a darparu gwasanaethau hanfodol yn lleol. Byddai sefydlu ysgol ddeintyddol ym Mangor yn darparu swyddi newydd o safon a denu buddsoddiad i'r economi lleol, gan gefnogi Bangor fel canolfan ragoriaeth ym maes iechyd, ochr yn ochr â'r ysgol feddygol newydd. Yn ogystal, gallai’r ysgol ddeintyddol ychwanegu at y ddarpariaeth o wasanaethau deintyddol Cymraeg a dwyieithog, gan wella mynediad at ofal iechyd i gymunedau lleol sy’n siarad Cymraeg.

3. Yn galw:

Galwn ar y Cyngor i gefnogi’r ymgyrch i sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mhrifysgol Bangor, i ysgrifennu at ein cynrychiolwyr etholedig yn y Senedd i lobio Llywodraeth Cymru i ystyried yr achos economaidd ac iechyd cyhoeddus dros sefydlu ysgol ddeintyddol ym Mangor yn seiliedig ar y canfyddiadau allweddol a gyflwynwyd yn yr adroddiad Llenwi’r Bwlch.

Bod y Cyngor yn cefnogi’r ymgyrch i sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mhrifysgol Bangor ac yn ysgrifennu at ein cynrychiolwyr etholedig yn y Senedd i lobïo Llywodraeth Cymru i ystyried yr achos economaidd a iechyd cyhoeddus dros sefydlu ysgol ddeintyddol ym Mangor yn seiliedig ar y canfyddiadau allweddol a gyflwynwyd yn yr adroddiad Llenwi’r Bwlch.

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Elin Walker Jones o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

Bod y Cyngor yn cefnogi’r ymgyrch i sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mhrifysgol Bangor ac yn ysgrifennu at ein cynrychiolwyr etholedig yn y Senedd i lobïo Llywodraeth Cymru i ystyried yr achos economaidd ac iechyd cyhoeddus dros sefydlu ysgol ddeintyddol ym Mangor yn seiliedig ar y canfyddiadau allweddol a gyflwynwyd yn yr adroddiad Llenwi’r Bwlch.

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w chynnig, gan nodi:-

·         Bod Sian Gwenllian, AS, wedi comisiynu adroddiad “Llenwi’r Bwlch: Deintyddiaeth yn Arfon” er mwyn darganfod beth yn union yw sefyllfa gwasanaethau deintyddol yr ardal, gan adnabod yr heriau a chynnig datrysiadau.

·         Bod prinder sylweddol o wasanaethau deintyddol GIG a phob math o wasanaethau deintyddol yng Ngwynedd, ac yng Ngogledd Cymru, sy’n golygu bod iechyd dannedd plant ac oedolion Gwynedd yn wael.  Roedd achos cryf felly dros sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mangor.

·         Bod Sian Gwenllian wedi bod yn ymgyrchu i sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mhrifysgol Bangor a bod Llywodraeth Cymru yn cytuno fod angen hyfforddi rhagor o ddeintyddion yng Nghymru.

·         Y gallai ysgol ddeintyddol newydd ym Mangor chwarae rôl allweddol wrth hyfforddi mwy o ddeintyddion yn lleol, gan gynnig gwell siawns o gadw’r gweithlu deintyddol yn y rhanbarth a darparu gwasanaethau hanfodol yn lleol.

·         Y byddai sefydlu ysgol ddeintyddol ym Mangor yn darparu swyddi newydd o safon a denu buddsoddiad i'r economi lleol, gan gefnogi Bangor fel canolfan ragoriaeth ym maes iechyd, ochr yn ochr â'r ysgol feddygol newydd.  Yn ogystal, gallai’r ysgol ddeintyddol ychwanegu at y ddarpariaeth o wasanaethau deintyddol Cymraeg a dwyieithog, gan wella mynediad at ofal iechyd i gymunedau lleol sy’n siarad Cymraeg.

·         Y byddai sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mangor yn rhoi cyfleoedd newydd i’n pobl ifanc hyfforddi a chael swyddi da yn lleol, ac yn darparu staff i wasanaethau deintyddol, cynyddu’r gweithlu a’r gwasanaethau a thrwy hynny wella iechyd dannedd ein plant a’n hoedolion.  Byddai hyn, yn ei dro, yn rhoi llai o bwysau ar wasanaethau brys ein hysbytai, ac yn gwella iechyd cyffredinol y cyhoedd.

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

Bod y Cyngor yn cefnogi’r ymgyrch i sefydlu Ysgol Ddeintyddol ym Mhrifysgol Bangor ac yn ysgrifennu at ein cynrychiolwyr etholedig yn y Senedd i lobïo Llywodraeth Cymru i ystyried yr achos economaidd a iechyd cyhoeddus dros sefydlu ysgol ddeintyddol ym Mangor yn seiliedig ar y canfyddiadau allweddol a gyflwynwyd yn yr adroddiad Llenwi’r Bwlch.

Yn unol â’r Rhybudd o Gynnig a dderbyniwyd yn unol ag Adran 4.19 y Cyfansoddiad, bydd y Cynghorydd Rhys Tudur yn cynnig fel a ganlyn:-

O ystyried

-        Bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud ymgynghoriad ar amrywio Treth Trafodion Tir

-        Y byddai amrywio’r dreth yn rhoi’r cyfle i’r Cyngor daclo’r gyfradd y prynir ail dai yn effeithiol

-        Y byddai amrywio’r dreth yn agor y drws i’r Cyngor hwn bwyso ar y Llywodraeth i roi ei siâr theg o’r refeniw sy’n deillio o dreth tir

Mae’r Cyngor hwn yn galw ar Lywodraeth Cymru i roi mwy o rôl i Wynedd fedru penderfynu ar amrywiaethau ar gyfer Treth Trafodion Tir.

O ystyried

-       Bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud ymgynghoriad ar amrywio Treth Trafodion Tir

-       Y byddai amrywio’r dreth yn rhoi’r cyfle i’r Cyngor daclo’r gyfradd y prynir ail dai yn effeithiol

-       Y byddai amrywio’r dreth yn agor y drws i’r Cyngor hwn bwyso ar y Llywodraeth i roi ei siâr theg o’r refeniw sy’n deillio o dreth tir

Mae’r Cyngor hwn yn galw ar Lywodraeth Cymru i roi mwy o rôl i Wynedd fedru penderfynu ar amrywiaethau ar gyfer Treth Trafodion Tir.

Cyflwynwyd y rhybudd o gynnig a ganlyn gan y Cynghorydd Rhys Tudur o dan Adran 4.19 y Cyfansoddiad, ac fe’i eiliwyd:-

O ystyried

-           Bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud ymgynghoriad ar amrywio Treth Trafodion Tir

-           Y byddai amrywio’r dreth yn rhoi’r cyfle i’r Cyngor daclo’r gyfradd y prynir ail dai yn effeithiol

-           Y byddai amrywio’r dreth yn agor y drws i’r Cyngor hwn bwyso ar y Llywodraeth i roi ei siâr theg o’r refeniw sy’n deillio o dreth tir

Mae’r Cyngor hwn yn galw ar Lywodraeth Cymru i roi mwy o rôl i Wynedd fedru penderfynu ar amrywiaethau ar gyfer Treth Trafodion Tir.

Gosododd yr aelod y cyd-destun i’w gynnig, gan nodi:-

·         Mai’r Dreth Trafodion Tir yw’r arf mwyaf grymus sydd gennym i daclo’r broblem tai haf a rheoli gwerthiannau ail dai yn effeithiol dros amser, a hynny heb esgor ar sgil-effeithiau cynddrwg ag a geir gyda theclynnau trethiannol eraill, megis y Premiwm Treth Cyngor.

·         Bod Llywodraeth Cymru yn ystyried ymarfer mwy o bwerau i amrywio’r Dreth Trafodion Tir fel ei fod yn uwch fyth ar ail dai, gan hefyd ddatganoli rhywfaint o rymoedd i’r cynghorau amrywio’r Dreth Trafodion Tir ar ail dai o fewn eu siroedd.

·         Bod y cynnig yn gofyn i’r Llywodraeth roi mwy o rôl i Gyngor Gwynedd fedru penderfynu ar amrywiaethau ar gyfer Treth Trafodion Tir ar ail dai, gan mai yng Ngwynedd mae’r nifer uchaf o ail dai yng Nghymru.

·         Mai yma yng Ngwynedd mae’r refeniw uchaf yn cael ei godi o Dreth Tir ar ail dai drwy Gymru gyfan, ond yn hytrach na dod yn ôl i ni, mae'r arian yn mynd i’r Llywodraeth yn ganolog ar hyn o bryd.  Gan hynny, gobeithid y byddai amrywio’r dreth yn agor y drws i’r Cyngor gael siâr deg o’r refeniw sy’n deillio o Dreth Tir i helpu i lenwi’r bwlch ariannol sy’n wynebu’r Cyngor.

PENDERFYNWYD mabwysiadu’r cynnig, sef:-

O ystyried

-           Bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud ymgynghoriad ar amrywio Treth Trafodion Tir

-           Y byddai amrywio’r dreth yn rhoi’r cyfle i’r Cyngor daclo’r gyfradd y prynir ail dai yn effeithiol

-           Y byddai amrywio’r dreth yn agor y drws i’r Cyngor hwn bwyso ar y Llywodraeth i roi ei siâr theg o’r refeniw sy’n deillio o dreth tir

Mae’r Cyngor hwn yn galw ar Lywodraeth Cymru i roi mwy o rôl i Wynedd fedru penderfynu ar amrywiaethau ar gyfer Treth Trafodion Tir.

(1)  Llythyr oddi wrth Lywodraeth Cymru mewn ymateb i rybudd o gynnig y Cynghorydd Gwynfor Owen i Gyngor 9 Mai, 2024 ynglŷn ag amlder y trenau ar Reilffordd Arfordir y Cambrian.

(2)  Llythyr oddi wrth Lywodraeth y DU mewn ymateb i rybudd o gynnig y Cynghorydd Elwyn Edwards i Gyngor 3 Hydref, 2024 ynglŷn â dynodi Dydd Gŵyl Dewi yn wyliau cenedlaethol swyddogol yng Nghymru.

Cyflwynwyd – er gwybodaeth:-

(1)       Llythyr oddi wrth Lywodraeth Cymru mewn ymateb i rybudd o gynnig y Cynghorydd Gwynfor Owen i Gyngor 9 Mai, 2024 ynglŷn ag amlder y trenau ar Reilffordd Arfordir y Cambrian.

(2)       Llythyr oddi wrth Lywodraeth y DU mewn ymateb i rybudd o gynnig y Cynghorydd Elwyn Edwards i Gyngor 3 Hydref, 2024 ynglŷn â dynodi Dydd Gŵyl Dewi yn wyliau cenedlaethol swyddogol yng Nghymru.