Lleoliad: Cyfarfod Rhithiol / Virtual Meeting. Gweld cyfarwyddiadau
Cyswllt: Rhodri Jones 01286 679256
Rhif | eitem |
---|---|
YMDDIHEURIADAU I dderbyn
unrhyw ymddiheuriadau am absenoldeb. Cofnod: Derbyniwyd ymddiheuriadau gan Y
Cynghorwyr Elfed Williams a Sasha Williams. |
|
DATGAN BUDDIANT PERSONOL I dderbyn
unrhyw ddatganiad o fuddiant personol. Cofnod: |
|
MATERION BRYS I nodi
unrhyw eitemau sy’n fater brys ym marn y Cadeirydd fel y gellir eu hystyried. Cofnod: |
|
Bydd y
Cadeirydd yn cynnig y dylid llofnodi cofnodion cyfarfodydd o’r pwyllgor hwn a
gynhaliwyd 31 Ionawr 2023 fel rhai cywir. Cofnod: Llofnododd y Cadeirydd gofnodion
y cyfarfod blaenorol o’r pwyllgor hwn a gynhaliwyd ar 19 Ionawr 2023 fel rhai
cywir. |
|
CYNLLUN HYBU'R GYMRAEG: TIM ARWEINYDDIAETH A GWASANAETHAU CYFREITHIOL PDF 441 KB Cyflwyno gwybodaetham
gyfraniad y Tîm Arweinyddiaeth a Gwasanaethau Cyfreithiol i hybu a hyrwyddo’r
iaith Gymraeg. Penderfyniad: Cofnod: Cyflwynwyd yr adroddiad
gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol a Phennaeth y Gwasanaeth Cyfreithiol a thynnwyd
sylw’n fras at y prif bwyntiau canlynol: - Atgoffwyd bod y Tîm Arweinyddiaeth yn cefnogi Prif Weithredwr y Cyngor. - Cadarnhawyd
bod meddalwedd Microsoft bellach yn cael ei osod yn ddiofyn ar holl
ddyfeisiau’r Cyngor. Nodwyd bod y niferoedd o ddyfeisiau sydd wedi eu cadw ar
feddalwedd Cymraeg wedi codi i 63% o’i gymharu â 47% y llynedd. Er hyn,
pwysleisiwyd bod gwaith parhaus yn cael ei wneud er mwyn annog staff i
ddefnyddio’r feddalwedd Gymraeg ar eu dyfeisiau a’u cefnogi i feithrin hyder yn
eu sgiliau cyfrifiadurol Cymraeg. - Adroddwyd bod Fforwm Iaith newydd yn cael ei
sefydlu gyda chyfarfod cyntaf y Fforwm yn cael ei gynnal ym mis Mehefin.
Manylwyd bod Arweinydd y Cyngor, Aelod Cabinet Cefnogaeth Corfforaethol a’r
Cyfarwyddwr Corfforaethol yn aelodau o’r fforwm. - Ystyriwyd
mai un o brif rolau’r Tîm Arweinyddiaeth
yw dylanwadu ar y defnydd o’r Gymraeg mewn sefydliadau allanol. Nodiwyd bod y
Swyddfa Gartref yn recriwtio siaradwyr Cymraeg ar hyn o bryd oherwydd bu i’r
Prif Weithredwr, Cyfarwyddwr Statudol a Phennaeth yr Adran Blant, wrthod
croesawu arolygwyr Cyfiawnder Ieuenctid di-gymraeg. Ymhelaethwyd bod swyddogion
Cyngor Sir Ynys Môn hefyd wedi gwneud safiad mewn ymgais i gael arolygwyr sy’n
gallu’r Gymraeg. Ymhellach, nodwyd bod nifer o Gynghorau Sir eraill ar draws y
wlad wedi gwneud safiad o’r fath gan nodi na fyddent yn derbyn unrhyw arolygiad
nes bydd y Swyddfa Gartref wedi llwyddo i recriwtio arolygwyr sy’n gallu’r
Gymraeg. - Cydnabuwyd
bod trafferthion recriwtio wedi bod yn heriol dros y flwyddyn ddiwethaf a bod y
gwasanaeth cyfreithiol wedi bod yn dibynnu ar wasanaeth locwm i ddarparu
gwasanaethau mewn sawl maes. Cydnabuwyd bod hyn wedi cael peth effaith ar
ddefnydd y Gymraeg o fewn y gwasanaeth gan ei fod yn eithriad bod cyfreithwyr
locwm yn medru’r Gymraeg. Pwysleisiwyd bod y sefyllfa recriwtio yn gwella gan
fod y gwasanaeth bellach yn gallu penodi mwy o staff heb gyfaddawdu ar ofynion ieithyddol Cymraeg
oherwydd bod yr unigolion sydd wedi eu penodi eisoes yn cyfarch gofynion
ieithyddol y Cyngor. - Eglurwyd
bod Gwynedd yn arwain ar sawl prif bartneriaethau rhanbarthol gan gynnwys GwE,
Bwrdd Uchelgais a Chydbwyllgor Corfforedig Rhanbarth y Gogledd. Mae gan y gwasanaeth cyfreithiol rôl
allweddol yn eu cynnal. Credir bod presenoldeb swyddogion Gwynedd o fewn y
partneriaethau yma yn sicrhau defnydd y Gymraeg mewn meysydd technegol yn
naturiol. Adlewyrchir hyn yng ngwaith y partneriaethau. - Trafodwyd
bod Cyngor Gwynedd ar fin prynu meddalwedd newydd ar y cyd gyda chynghorau
dwyreiniol Gogledd Cymru. Cadarnhawyd
bod gallu’r system i addasu a chofnodi gwybodaeth drwy’r Gymraeg a
Saesneg yn ofyn craidd i dderbyn y feddalwedd, yn unol â gofynion ieithyddol
Cyngor Gwynedd. Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a
chynnig sylwadau. Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion canlynol: - Trafodwyd bod trafferthion yn gallu codi wrth gydweithio gydag asiantaethau eraill pan nad oes cyfeithu ar y pryd ar gael mewn cyfarfodydd neu ddogfennaeth. Ystyriwyd os oes polisi mewn grym mewn sefyllfaoedd o’r fath er ... gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 5. |
|
CYNLLUN HYBU'R GYMRAEG - ADRAN ECONOMI A CHYMUNED PDF 444 KB Cyflwyno
gwybodaeth am gyfraniad yr Adran i’r Polisi Iaith. Penderfyniad: Cofnod: - Cadarnhawyd
bod Gwynedd yn parhau i arwain ar gynllun ARFOR gyda Chyngor Sir Ynys Môn.
Eglurwyd bod cais llwyddiannus wedi ei wneud gyda Llywodraeth Cymru er mwyn
cadarnhau bod y prosiect hwn yn parhau hyn o leiaf 2025 er mwyn ariannu
prosiectau i hyrwyddo’r Gymraeg. - Adroddwyd
bod gan yr adran gronfa grant er mwyn
cefnogi busnesau a chymunedau. Mae hyn yn ychwanegol i grantiau
Llywodraeth Cymru ac mae’r Cyngor yn gallu gosod telerau ieithyddol fel amodau
i dderbyn y cymorth ariannol. - Soniwyd
bod cryn dipyn o drafodaeth wedi bod ynghylch sut i hyrwyddo’r Gymraeg drwy’r
Economi Ymweld ac yn sgil hynny, mae’r adran wedi comisiynu Prifysgol Bangor i
gydweithio gyda’r Cyngor i osod gwaelodlin a mesuryddion effaith ymwelwyr i’r
ardal ar yr iaith. - Eglurwyd
bod adborth calonogol wedi’i dderbyn gan unigolion sy’n defnyddio
cyfleusterau’r amgueddfeydd, celfyddydau a llyfrgelloedd. Eglurwyd bod nifer o
weithgareddau’n cael eu cynnal mewn awyrgylch llai ffurfiol er mwyn caniatau i unigolion fagu hyder yn eu defnydd o’r iaith.
Manylwyd bod dysgwyr Cymraeg yn fwy hyderus i gyfrannu mewn sgyrsiau mewn
awyrgylch o’r fath. - Esboniwyd
bod yr adran wedi derbyn £18miliwn gan Lywodraeth Cymru drwy Gronfa Ffyniant
Bro, Llewyrch a Llechi fel rhan o’r rhaglenni adfywio. Ymhelaethwyd nad oes
amodau ieithyddol wedi eu gosod gan y llywodraeth wrth i’r Cyngor ddyrannu’r
arian ymhellach. Er hyn, mae’r adran yn ceisio gosod sail er mwyn sicrhau bod
gofynion ieithyddol yn cael eu gosod ar unrhyw gais am arian er mwyn sicrhau
bod yr iaith yn cael ei ystyried fel rhan o’r rhaglen adfywio. -
Cyfeiriwyd at un o
rwystrau’r adran i ddatblygu sgiliau ieithyddol y gwasanaeth morwrol. Eglurwyd bod
yr adran yn cyflogi 27-30 o wardeniaid traethau dros gyfnod yr haf er mwyn
diogelu’r cyhoedd. Oherwydd natur tymhorol eu swydd, nid yw’r adran yn gallu
cydweithio gyda’r unigolion hyn o flwyddyn i flwyddyn i wella eu gallu gyda’r
Gymraeg, ac mae hyn yn rwystr mae’r adran yn ceisio ei ddatrys. Er hyn,
manylwyd bod 94.5% o staff yr adran yn cyrraedd dynodiad ieithyddol eu swydd
allan o’r 80.5% o holl staff yr adran oedd wedi cwblhau’r hunan asesiad. Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a
chynnig sylwadau. Yn ystod y drafodaeth, codwyd y materion canlynol: -
Croesawyd bod
yr adran yn cydweithio gyda canolfannau Cymraeg i oedolion a nodwyd y
gobaith y bydd hyn yn drefniant fydd
yn parhau i’r dyfodol. -
Mewn ymateb i’r sylwadau,
cadarnhaodd Pennaeth Adran Economi a Chymuned nad oedd addysg oedolion yn waith
sydd fel arfer yn weithredol o fewn yr adran. Manylwyd bod y gwaith cydweithio
hwn yn digwydd drwy grant mewn cydweithrediad gyda Choleg Llandrillo Menai er
mwyn sicrhau bod pecynnau addysg ar gael i bawb- bod drwy golegau neu
lyfrgelloedd. - Mewn ymateb i ymholiad am gydweithio gydag amgueddfeydd annibynnol, cadarnhaodd Pennaeth Adran Economi bod hyn yn digwydd fel rhan o waith yr adran, ond fod peth effaith ... gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 6. |
|
DIWEDDARIAD AR WAITH HUNANIAITH - MENTER IAITH GWYNEDD PDF 163 KB Cyflwynir
yr adroddiad hwn er mwyn rhoi cefndir i aelodau’r Pwyllgor am waith a
blaenoriaethau cyfredol y fenter. Penderfyniad: Cofnod: Cyflwynwyd yr adroddiad
gan Pen Swyddog Hunaniaith
(Menter Iaith Gwynedd) a thynnwyd
sylw’n fras at y prif bwyntiau canlynol: -
Cadarnhawyd
bod grŵp arweiniol gwirfoddol wedi
ei sefydlu er mwyn cwblhau’r gwaith o newid y fenter i fod yn un
annibynnol o’r Cyngor. Esboniwyd bod cwmni newydd – nid er elw, sef Menter
Iaith Gwynedd wrthi’n cael ei sefydlu gan y grŵp gwirfoddol. Ymhelaethwyd
mai’r nod yw trosglwyddo staff i'r endid newydd erbyn diwedd y flwyddyn
ariannol bresennol. -
Eglurwyd bod
cynrychiolaeth dda o wahanol oedrannau, rhyw ac ardaloedd ar y grŵp. -
Adroddwyd
bydd lansiad meddal i’r fenter newydd ar faes Eisteddfod Genedlaethol Llŷn
ac Eifionydd ym mis Awst -
Nodwyd bod llwyddiant i ddenu cyllid
ychwanegol drwy'r gronfa Llywodraeth
Cymru ‘ Haf o Hwyl’ o fewn y flwyddyn
ddiwethaf wedi caniatáu Hunaniaith i drefnu 23
digwyddiad i 341 o blant a phobl ifanc ar draws y sir. -
Adroddwyd bod cydweithio da yn digwydd gydag
adrannau’r cyngor megis yr Adran Addysg er mwyn sicrhau bod dealltwriaeth a
mewnbwn gan deuluoedd cyfan ar ddigwyddiadau canolfannau trochi, gwybodaeth am
iaith a diwylliant Gwynedd a chyfleoedd i ddefnyddio’r Gymraeg. Cyfeiriwyd hefyd at gydweithio gyda Menter
Iaith Môn er mwyn denu cyllid gan Adran Economi a Chymuned Cyngor Gwynedd er
mwyn annog mwy o fusnesau i wneud defnydd o’r Gymraeg o ddydd i ddydd. -
Atgoffwyd yr aelodau mai prif nod y fenter yw
adnabod bylchau o ran cyfleoedd i ddefnyddio'r Gymraeg mewn ardaloedd a chydweithio gyda chymunedau
i ganfod datrysiadau hir dymor iddynt. Rhannwyd enghraifft o hyn drwy fanylu ar
wersi ioga Cymraeg ym Mangor yn dilyn canfyddiadau
o’r angen iddynt gael eu cynnal o fewn yr ardal. -
Nodwyd bod
tri aelod o staff yn cefnogi Pen Swyddog Hunaniaith.
Prif ffocws eu gwaith yw annog a
chefnogi cymunedau i ddatblygu prosiectau i hybu defnydd o’r Gymraeg, , a fydd
yn gynaliadwy yn y tymor hir . Ymhelaethwyd mai prif ffocws y fenter yw edrych
ar ardaloedd yn bennaf, yn hytrach na phrosiectau unigol. Cadarnhawyd mai’r
ardaloedd sydd wedi eu blaenoriaethu am y flwyddyn nesaf, yw Bangor, Ogwen,
Penllyn a’r Felinheli. Manylwyd hefyd bod y fenter yn mynd i ganolbwyntio ar
ardal Pen Llŷn oherwydd bod yr Eisteddfod Genedlaethol yn cael ei chynnal
o fewn yr ardal hon eleni. -
Trafodwyd rhai o
flaenoriaethau’r fenter am y flwyddyn i ddod, gan ganolbwyntio ar sicrhau bod
ymweliad yr Eisteddfod Genedlaethol yn annog mwy o bobl i siarad Cymraeg yn yr
ardal a hefyd i weithio gyda phlant a theuluoedd Cymraeg i sicrhau bod yr iaith
yn cael ei siarad ymysg ei gilydd o ddydd i ddydd. Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. Yn ystod
y drafodaeth, codwyd y materion canlynol: - Mewn ymateb i ymholiadau ar effaith yr iaith Gymraeg yn sgil ymweliad yr Eisteddfod Genedlaethol eleni, cadarnhaodd Pen swyddog Hunaniaith bod trefnwyr yr eisteddfod yn edrych ar nifer o opsiynau gwahanol ar gyfer cynulleidfaoedd penodol er mwyn hyrwyddo’r iaith. Rhannwyd nifer o ... gweld y cofnod llawn ar gyfer eitem 7. |
|
ADRODDIAD CANMOLIAETH A CHWYNION PDF 365 KB Cyflwyno’r
wybodaeth ddiweddaraf i’r Pwyllgor am gwynion ac enghreifftiau o lwyddiannau’r Uned wrth hybu defnydd o’r
Gymraeg yng ngwasanaethau’r Cyngor. Penderfyniad: Cofnod: Cyflwynwyd yr adroddiad
gan Uwch Ymgynghorydd Iaith a Chraffu. Tynnwyd sylw’n fras at y prif bwyntiau
canlynol: -
Atgoffwyd yr aelodau bod yr
adroddiad hwn yn rhannu enghreifftiau o lwyddiannau a chwynion sy’n
gysylltiedig â hyrwyddo’r Gymraeg o fewn gwasanaethau’r Cyngor. - Manylwyd
bod pedwar cwyn wedi cael euderbyn yn gysylltiedig â
chydymffurfiaeth safonau’r Gymraeg. Ymhelaethwyd nad yw’r Cyngor wedi derbyn
dyfarniad terfynol dau o’r cwynion hynny.
Esboniwyd nad oedd yn briodol cynnal trafodaeth ar y cwynion hynny gan
ei bod yn rhai byw ac maent wedi eu cynnwys yn yr adroddiad er gwybodaeth i’r
aelodau yn unig. -
Rhannwyd manylion am bedwar
cwyn a dderbyniwyd mewn cysylltiad â pholisi iaith y Cyngor. Rhoddwyd cyfle i’r aelodau ofyn cwestiynau a chynnig sylwadau. Yn ystod
y drafodaeth, codwyd y mater canlynol: -
Llongyfarchwyd
y Cyngor am eu llwyddiant a nodwyd mai nifer isel iawn o gwynion sydd wedi cael
eu derbyn. PENDERFYNWYD Derbyn yr adroddiad gan nodi’r sylwadau a
dderbyniwyd. |